Cultuur rond ... Loving Natalee, e.a.

De zaak Holloway was me natuurlijk niet ontgaan, maar gisteren zag ik hier op de tv hier een film dat een verfilming van het boek van de moeder van Natalee bleek te zijn. Na getuige te zijn van het verschrikkelijke verhaal, en even afstand te hebben genomen vroeg ik me af wat ervan te denken, vooral over het feit dat een Nederlandse misdadiger in een Amerikaanse film vertoond wordt. We zien regelmatig Rutger Hauer, maar niet als Nederlander. Misschien mag je van een incident als dit "JvdS" geen cultuureffect afleiden, maar dat cultuurelement is er natuurlijk wel: Nederlander(s) in het buitenland, de cultuur van Aruba, het Amerikaanse slachtoffer en niet te vergeten de ontmoetingsplaats: het casino / casino's.  
Niet zo vreemd dat de Nederlandse regering Holland Casino in eigen handen wil houden. Dat was b.v. een van mijn reacties. Maar ook: Nederland's imago heeft harde klappen te verduren de laatste tijd. Zo staat Amsterdam internationaal al dubieus bekend (zowel positief als negatief), en recentelijk is Nederland opeens "overal tegen" als het om Europa en solidariteit gaat. Ok, dit zijn misschien ook incidenten en vage imagozaken waar ongetwijfeld zeer positieve feiten tegenover staan, maar toch.

Het gaat dus misschien wat ver om te denken dat de zaak JvdS een negatief cultuureffect op het Nederlandse imago.  

Toch zijn er wel een aantal zaken die opvallen. Zo vind ik dat de informatie over deze zeer uitgebreide case toch relatief beperkt is. Op het internet vond ik naast de journalistieke rapportages - waar veel feedback op kwam van reaguurders, toch weinig echte aandacht. Dat is vreemd want waar Tim Krabbé over het Amerikaanse Columbine schrijft, na zeven jaar onderzoek, blijft de eigen case JvdS betrekkelijk onbelicht. Welke schrijver schrijft daar een verhaal over?

Een aantal bloggers en professionals (misdaadverslaggevers: misdaadjournalist en PRdV) doen verslag en geven commentaar. zoals Stine Jensen,  en ergens is er iemand die meent een complot van de CIA te vinden in de zaak (De professor1976).

Maar niets over cultuur, waar namelijk wel wat over te zeggen valt:

Allereerst is de film Loving Natalee een product van de Amerikaanse cultuur. Ik heb het boek van de moeder van Natalee niet gelezen, maar de film gaat niet echt over de liefde voor haar dochter. Wat namelijk ontbreekt is dat de kijker inzicht krijgt in wie Natalee is, om deze liefde duidelijk te maken. Natuurlijk doet de moeder alles om te weten wat er met haar dochter is gebeurd, maar is dat (geld betalen aan een crimineel) dan uit naam der liefde? En het schrijven van een boek en het autoriseren van een film en haar emoties toevertrouwen aan het publiek, heeft dat nog met liefde te maken?
Dat er een media-hype ontstaat rond een moord of ontvoering (McCann) is ook een product van de hedendaagse cultuur, waarin marketing met publiciteit en media-aandacht belangrijke waarden zijn. Duizenden moorden (bijvoorbeeld in Afrika) krijgen nauwelijks aandacht. De dood van een Amerikaans meisje - hoe tragisch ook - trekt vervolgens alle media naar zich toe. Het probleem van de marketingcultuur is dat de waarheid er niet meer geheel toe doet (Michael Moore) maar alleen het (verleidend) effect. De achteloze kijker houdt hier waarschijnlijk geen rekening mee.

Het casino.
In de film komt twee keer een casino in beeld. In beide gevallen blijkt een casino onderdeel van de uitgaanswereld. Het imago van een casino is natuurlijk niet onverdeeld positief. Bekend is ieder waarschijnlijk ook het fragment op de TV waarin een Nederlander suggereerde dat het haar eigen schuld zou zijn en een Amerikaanse presentator die daardoor bijna ontplofte. Met het eigen-schuld-motief moet je dus oppassen, maar de wereld van casino's en de combinatie casino + Aruba mag toch op zijn minst bekend zijn.
Op dit moment wordt in Spanje gevochten (de eeuwige vet tussen Madrid en Barcelona) voor de locatie van een kopie van Las Vegas dat met een investering van ca. 17,000,000,000 euro investering tot veel werkgelegenheid zal leiden. Over de keerzijde van een Europees Mega Casino denkt waarschijnlijk niemand na. Ik schat in dat het meer kwaad doet dan MegaUpload.

Als laatste cultuurelement is er de internationale cultuur die buitenlanders in lokale culturen meebrengen.
Joran schijnt psychische problemen te hebben gekregen omdat hij geen aansluiting kon vinden met de lokale bevolking op Aruba. Ook hier ken ik de details niet, maar er is wel een algemeen cultuurelement: buitenlanders in lokale culturen.
Wat gebeurt er wanneer een buitenlander in een lokale cultuur komt? Iedereen gaat wel eens op vakantie naar exotische locaties, maar residentie in de vreemde gaat een stap verder. Een belangrijke uitdaging voor de buitenlander is het ontbreken van de sociale controle die hij in zijn eigen land wel ondergaat. De buitenlander voelt zich vrij want hij hoeft zich niet aan de locale regels te houden. Dit is een probleem van de norm-vervaging die het toerisme in Spanje met zich meegebracht heeft. En in andere landen natuurlijk.
Cultuur zorgt voor stabiliteit, en integratie draagt stabiliteit over op nieuwe immigranten.

Buitenlanders in lokale culturen doen zich op meerdere gebieden voor. Individueel als de individuele toerist een land bezoekt of ergens in een vreemd land gaat wonen. Dit brengt met zich mee dat er naast het individu altijd ook de groep is en het bijbehorende imago meedraagt: Russen in Spanje, Roemenen in Europa, Nederlanders in Torremolinos (vaak onschuldig) of in Thailand (vaak minder onschuldig), Finnen en Scandinaviërs, etc. Maar daarnaast is er de casino-cultuur, de cultuur rond vrouwenhandel, drugs, etc. of simpelweg: de macht van het geld. Als buitenlander in een vreemd land kom je eerder in aanraking met dubieuze praktijken dan wanneer je gewoon een normaal leven leidt in je eigen land. Imago is dan een belangrijk middel om de nodige afstand te nemen in bepaalde omgevingen: uitkijken in het casino, oppassen in Aruba en de Antillen, etc, etc.

Maar verder is deze zaak natuurlijk "gewoon" een incident. Misschien komt er nog een boek over...

--
18 maart. Een week later een nieuwe film op de tv: Amanda Knox over de dood van de Engelse Meredith Kercher in het Italiaanse stadje Perugia. Hier is de achtergrond (de cultuur) van exchange students.

--
Maart 2019.
Inmiddels is er ook een (Netflix) documentaire rond de verdwijning van Madeleine McCann.
Wat me opvalt zijn heel wat cultuurzaken. Te beginnen met de mediaaandacht die de verdwijning krijgt, terwijl in Portugal op dat moment meer dan 1600 verdwijningen zijn die nauwelijks aandacht krijgen. De McCanns zoeken vanaf het begin de media op en krijgen aandacht, oncontroleerbare aandacht, zelfs zoveel dat - naar mijn mening - die aandacht de reden is dat het echtpaar zelf op de verdachtebank eindigt.
Het hele "circus" - misschien een wat oneerbiedige term voor een verdwijning van je kind - neemt zulke grote proporties aan dat je de vergelijking el kan maken met een financiele crisis. De hele wereld is er mee bezig.
En dan de schuldvraag. Wat mij opvalt is dat de ouders zoveel energie steken in het zoeken naar hun dochter, terwijl de eenvoudige vraag: waarom heb je je kinderen alleen gelaten, terwijl je 's avonds met vrienden zat te dineren? bijna niet gesteld wordt. Het is bijna een taboe om die vraag te stellen.
In de documentaire komt de vraag in aflevering vijf wel aan de orde. het cultuurverschil tussen GrootBrittannië en Portugal wat dat aangaat. Wie lat zijn kinderen alleen thuis, en dan nog met de deur niet op slot...
Vele boeken zijn er over geschreven, o.a. door de moeder zelf, als ook door de Portugese politieinspecteur.
Het is de tijd dat sociale media, nog in de "kinderschoenen" stond. En op een moment keert de mediaaandacht tegen de McCanns, wanneer de politie hen zelf verdenkt. Trollen beginnen het echtpaar uit te schelden op internet.
Ook bijzonder is dat  de honden die het grootste bewijsstuk tegen de familie vond (bloedsporen) een idee was van de Britten om de portugezen te helpen. lange tijd wilden de portugezen geen hulp...

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?