In het krijt staan
VPRO Labyrint heeft een uitzending gemaakt over Economie en Schuld. Als eerste komt er een onderzoek van een antropoloog aan bod dat studenten in Wassenaar laten nagaan wat het effect van schuld en rijkdom op status is. Dan blijkt dat iemand die heel veel rijkdom heeft opgebouwd natuurlijk status krijgt, maar ook iemand die heel veel geld heeft verloren - en daar cool / onbewogen mee omgaat. De Amerikaanse economische antropoloog David Graeber schreef een boek over hoe schuld tot stand komt en hij ontkracht de mythe dat het geldsysteem ontstond als uitloper van ruilhandel. Hij zegt namelijk nergens zo'n ruilhandelsysteem (barter) tegen te zijn gekomen. In plaats van te ruilen gaf men het product aan de ander (vaak als gift, cadeau) - wetende dat deze bij hem in het krijt zou staan. Diegene die iets zomaar gekregen had voelde wel dat hij iets terug moest doen, en zo ontstond het fenomeen I Owe You, IOY, schuld (debt) dat in primitieve talen gelijkenissen vertoont met het woord Guilt... 
In de uitzending komt ook de kantelpunttheorie terug. Naast het werk van Martin Scheffer, heeft Cars Hommes deze theorie uitgewerkt als een economisch model. Scheffer noemt een cultuurelement dat de crisis verklaart: op het moment dat men onzeker wordt gaat men "naar anderen kijken" en het kopiëren van gedrag kan een crisis veroorzaken. De "hoofdwet" die het kantelpunt bepaalt is de hersteltijd van de verstoring van het systeem; deze tijd neemt steeds meer toe waardoor de veerkracht van het geheel afneemt en instabiliteit optreedt. Of we snel een nieuwe crisis kunnen voorspellen is Hommes terughoudend: dat duurt nog wel een decennium.
De voorbeelden - of de metafoor - die Scheffer gebruikt overtuigd onvoldoende. Hij gebruikt een tanker die door de eigenaar overladen wordt om zo hogere marges te verkrijgen, maar er komt een omslagpunt waardoor de tanker bezwijkt onder de lading. Dat verklaart nog geen kantelpunt in een systeem, laat staan dat dit te voorspellen is.
--
Het aardige van deze theorie is de kern hiervan om het begrip veerkracht - resilience - draait. Dat is juist het begrip waar Nassim Nicholas Taleb problemen mee heeft. Volgens hem stelt resilience wetenschappelijk niets voor. En hij introduceert het begrip antifragility.... Wordt vervolg.
--
Wat mij wel aanspreekt is dat Scheffer stelt dat bedrijven die steeds efficiënter worden en steeds meer zoeken naar hoge marges steeds minder veerkrachtig worden.
--
Vpro.nl
In de uitzending komt ook de kantelpunttheorie terug. Naast het werk van Martin Scheffer, heeft Cars Hommes deze theorie uitgewerkt als een economisch model. Scheffer noemt een cultuurelement dat de crisis verklaart: op het moment dat men onzeker wordt gaat men "naar anderen kijken" en het kopiëren van gedrag kan een crisis veroorzaken. De "hoofdwet" die het kantelpunt bepaalt is de hersteltijd van de verstoring van het systeem; deze tijd neemt steeds meer toe waardoor de veerkracht van het geheel afneemt en instabiliteit optreedt. Of we snel een nieuwe crisis kunnen voorspellen is Hommes terughoudend: dat duurt nog wel een decennium.
De voorbeelden - of de metafoor - die Scheffer gebruikt overtuigd onvoldoende. Hij gebruikt een tanker die door de eigenaar overladen wordt om zo hogere marges te verkrijgen, maar er komt een omslagpunt waardoor de tanker bezwijkt onder de lading. Dat verklaart nog geen kantelpunt in een systeem, laat staan dat dit te voorspellen is.
--
Het aardige van deze theorie is de kern hiervan om het begrip veerkracht - resilience - draait. Dat is juist het begrip waar Nassim Nicholas Taleb problemen mee heeft. Volgens hem stelt resilience wetenschappelijk niets voor. En hij introduceert het begrip antifragility.... Wordt vervolg.
--
Wat mij wel aanspreekt is dat Scheffer stelt dat bedrijven die steeds efficiënter worden en steeds meer zoeken naar hoge marges steeds minder veerkrachtig worden.
--
Vpro.nl
Reacties