Saneren

Het WERKwoord SANEREN is tijdloos. Het is een beladen term die emotie meebrengt, maar niet veel meer om het lijf heeft dan andere neutrale termen zoals reorganiseren of het snijden in kosten. Het terugbrengen van de kosten tot het verlaagde niveau van de opbrengsten. Saneren gaat niet zonder markt veranderingen. De focus ligt vaak op het "snijden," dat ook een medische term is. Een chirurgische ingreep. Niet zelden komt een interim-manager dit chirurgische werk doen.

Saneren staat los van innoveren. Innoveren is op de toekomst gericht, saneren op de problemen uit het verleden. Misschien ook met een oog op de toekomst. 

Manfred Kets de Vries heeft ooit de neurotische organisatie beschreven. Diagnosing and Changing Counterproductive Styles of Management. Hij noemde vijf organisatiestijlen die als ziektebeelden te diagnostiseren waren: zo waren er organisaties die lijden aan paranoia, compulsiviteit, dramatiek, depressie en schizofrenie.
Maar ook gewoon de ziektes van deze tijd - obesitas - zou men kunnen gebruiken als ziektebeeld. De organisatie die te weinig in beweging is gebleven en waar nu het vet vanaf moet.

De metafoor van een ziekte is bruikbaar. Maar wat bepaalt de gezondheid van een organisatie? Hoe meet je dat? Fons Trompenaars, maar ook anderen, heeft cultuur-elementen onderzocht voor de gezonde organisatie en komt met zaken als BALANS, respect (bij diversiteit), gedeelden waarden en het reconciliëren van dilemma's.

Niet lang geleden was France Telecom nog in het nieuws door het grote aantal zelfmoorden van enkele van haar werknemers. Ziekteverzuim (buitensporig) en verloop zou men kunnen gebruiken als indicatoren om de gezondheid van een organisatie inzichtelijk te maken.

Maar zoals de meest bekende en universele ziekte - de griep - weten we dat deze niet zomaar verschijnt. Er komt eerst een WEERSOMSLAG. Het klimaat is belangrijk. Het wordt guur weer en mensen - organisaties - worden meer ontvankelijk. Een griepprik blijkt toch niet te helpen. Een goede conditie vaak wel.

Een vraag die bij ziekte van organisaties belangrijk is, is toch de focus: waar zit die ziekte nu precies, los van de manifestaties? Is het iets van de cultuur of puur iets van de organisatie. In het eerste geval doet de organisatie niet wat het moet doen (en dan komt de ziekte stress kijken, burnout bij individuen, etc). Krampachtig houden de werknemers en management vast aan een praktijk die niet meer werkt.

Het puur snijden van vet - het echte saneren - heeft niets met een cultuurprobleem te maken. De markt is dan veranderd en men kan best met wat minder middelen voort.

-- dec 2023.  De foto laat een voorbeeld zien van saneren van een ziekmakend product, in dit geval, asbest. Maar asbest werd gebruikt voordat men wist dat het gevaarlijk was voor de gezondheid.