Ode aan de Nerd

De IT-sector heeft behoefte aan sociale, ondernemende werknemers, stelt IBM (Bron: ICT Techniek). IBM profileert zich via een interview, net zoals Unilever dat onlangs deed.

... In films en series worden IT'ers vaak afgeschilderd als briljante techneuten- steengoed met computers, waardeloos met mensen. De IT-sector lijkt door deze beeldvorming de ideale biotoop voor de mensschuwe techneut, maar het tij is aan het keren, stelt IBM. ... Bedrijven willen geen computernerds, ze zoeken sociaal competent, zakelijk personeel. In het profiel dat IBM opstelt vormt technische kennis nog geen 35 procent van de gevraagde kwaliteiten; interpersoonlijke vaardigheden en management skills scoren bijna net zo hoog. Daarnaast moet de moderne IT'er maatschappelijk betrokken zijn.

De IT-sector is breed en IT'ers zijn er in alle soorten en maten. IBM heeft zich ook geherpositioneerd en is maar één van de vele marktpartijen in de IT-sector... Wel een van de meest succesvolle op dit moment, maar tradationeel was IBM zelf meer technisch georiënteerd dan bv de partijen als Cap Gemini en Atos.

Volgens IBM spelen traditionele IT-opleidingen te weinig in op deze behoeften vanuit het bedrijfsleven. Onderwijsinstellingen leveren IT'ers af die weliswaar prima kunnen programmeren, maar vaak tekort schieten op het sociale en zakelijke vlak. 'De vraag vanuit het bedrijfsleven hangt samen met de nieuwe plaats die IT inneemt', stelt John Post, chief technology officer bij IBM. 'Vroeger was IT een geïsoleerd gebeuren, maar nu zit informatietechnologie in de vezels van onze maatschappij, ... Het bedrijfsleven heeft daarom niet alleen mensen nodig met technisch inzicht, maar ook information' brokers die een IT- infrastructuur kunnen opzetten en helder kunnen communiceren.' Volgens Post zouden IT-opleidingen er goed aan doen om een curriculum op te bouwen met minder nadruk op techniek en meer op sociale competenties en management skills.

Dit laatste zegt misschien meer over de vraag van IBM. Niet iedere It'er heeft management skills nodig, wellicht diegenen die in projecten werken, maar dan nog. Het is overigens vreemd dat IBM een Chief Technology Officer heeft; daarmee legt het bedrijf zelf de nadruk op technologie.
De term information broker is ook puur technisch: het geeft aan de specialist verbindingen moet kunnen leggen tussen verschillende werelden. Net zoals een soort vertaler.

- -
IBM is onder de wat ze noemen de bezielende leiding van Samuel Palmisano van een Hardware bedrijf getransformeerd tot een software-dienstverlener. Het veranderend aandeel van Hardware in de winst staat in de figuur getoond. Niet zelden komt de nieuwe leider van een bedrijf uit een segment dat het goed deed (Bij DSM b.v. was dit biotechnologie en de manager was Sijbesma van het onderdeel Gist) bij IBM was het het onderdeel Global Services. (Zijn opvolger per januari 2012 is een vrouw Virginia Rometty, dat kondigde IBM 25 oktober aan).
De kernwaarden van IBM zijn (ik voeg deze vaak toe omdat ze iets over de cultuur zeggen):
- dedication to the clients' succes
- innovation that matters
- trust & personal responsability in all relationships
- -

Ook is het zo dat iedereen wel een beetje wat van IT af weet, juist omdat technologie ons leven begint te domineren...

Jesse Bobeldijk, accountmanager bij IT-detacheringsbureau DKTP, onderschrijft de nieuwe hang naar 'softe' kwaliteiten. 'Techneuten zijn nog steeds nodig, maar ze maken wel minder kans op een nieuwe baan dan een IT'er mét goede communicatieve vaardigheden. Sommige beroepen in de IT, zoals die van software testers, zijn ook enorm veranderd ... moeten ze nu meer communiceren met 'stakeholders'. En er zijn nieuwe werkvormen binnen de IT, met strakkere deadlines en kortere doorlooptijden. Daarvoor moet je goed en zorgvuldig kunnen communiceren.

Die kortere doorlooptijden komen ergens vandaan; ten opzichte van "vroeger" duurt de ontwikkeling van IT software minder lang en dat komt door de hogere productiviteit. Die laatste komt weer door het gelaagde model van IT componenten; de gemiddelde IT'er weet niet meer wat er onder de motorkap speelt, en bouwt met componenten. Alleen de echte specialist weet nog hoe het van binnen werkt. Dit is onder andere bekend in de Games Industrie (deels IT, deels Entertainment) waar het maken van een game gebeurt met hapklare componenten.

Volgens Rom Langerak, opleidingsdirecteur Technische Informatica aan de Universiteit Twente, is niet alleen de markt veranderd, maar ook de IT-student zelf. 'De echte computernerds vormen nog maar 15 procent van de opleiding. De overige studenten willen óf veel geld verdienen, of het zijn wereldburgers die iets willen betekenen voor de samenleving.' Langerak werkt aan een omslag binnen de IT-opleidingen van de Universiteit Twente. 'Wij hebben nu meer aandacht voor ondernemen, en voor het ontwikkelen van organisatievermogen.'

Qua productiviteit blijft dit onderscheid er altijd; er zijn gebruikers (een soort bemiddelaars op het IT vlak), ontwerpers (design) en de echte makers; deze laatste houden zich bezig met de technologie. Maar ook deze laatste zijn vaak slimmer en fungeren als vraagbaak. Productiviteit is als een dichte doos; de tijd die de student besteedt aan softe kwaliteiten kan hij niet besteden aan onderzoek en technische vraagstukken. Ook hier is het keuzes maken.

Bart Schipper werkte voorheen bij IBM. Zijn Linkedin-pagina sluit nauw aan bij het ideale profiel dat IBM schetst: Schipper noemt zichzelf IT-architect. 'Dat betekent dat je niet alleen systemen kunt beheren, maar de hele IT-infrastructuur kan opzetten voor een bedrijf.' ... Volgens Schipper blijft de hardcore computertechneut ook in de toekomst gewild. 'De echte nerds met lang haar en Linux als besturingssysteem op hun laptops wekken nog steeds veel vertrouwen bij de klant. Bovendien is er veel diversiteit binnen de ICT, er is niet één standaard profiel.

Wat het werkgebied van een IT-architect precies is weet niemand; het is even uitgebreid aan soorten waar elke soort architect overzicht heeft over een bepaald gebied; op het IT-terrein heeft hij het overzicht van IT componenten, anderen weten hoe deze componenten aansluiten op de vraag in de organisatie of bij de klant.

Ook Langerak van de Universiteit Twente denkt dat de introverte computer geeks ook in de toekomst voldoende werk hebben. 'Ik heb laatst nog meegewerkt aan de ontwikkeling van software voor een waterwegkering. Geloof mij, mensen die dat soort ingewikkelde technologie kunnen leveren, wordt elke vorm van antisociaal gedrag direct vergeven.'

De nerd dwingt respect af, omdat hij als een soort lender-of-last-resort optreedt, de ultieme vraagbaak; wanneer hij het probleem niet direct op kan lossen gaat hij net zolang zoeken totdat hij wel een oplossing heeft. Daar is leiderschap voor nodig. Andere - misschien oneerbiedig, oppervlakkige IT'ers haken dan of omdat ze de routine van het analyseren van problemen verloren hebben, dan wel dat hij - na het volgen van een cursus sociale vaardigheden, met de klant een deal sluit die leidt tot een tijdelijke "quick-fix," of quick-win.