Margin Call

 De Nederlandse samenleving verandert snel, dat is vooral te merken op twitter met voorstanders van de occupy-beweging, tolerante of neutrale toeschouwers, en her en der een fervente tegenstander die meent dat occupiers hypocriet zijn of toch op z'n minst boter op het hoofd hebben. Maar die laatste groep wordt snel kleiner, want de democratie (sociale controle) op Internet is dwingend.

Wat betekent dit voor het filmpubliek van Wall Street II (al weer enige tijd geleden) maar vooral voor Margin Call die binnenkort uitkomt? Op Youtube vraagt men zich af aan welke zijde de filmmaker precies staat; waarschijnlijk niet aan de kant van Main Street.

Margin Call heb ik niet gezien, maar gaat zoals ik mag aannemen over risico's die beleggers nemen. Dat kan onder andere door het "schrijven" van opties of het gebruik van futures. De margin speelt daarbij een belangrijke rol. Beleggers die ongedekt opties schrijven worden verplicht een margin aan te houden op hun rekening. Het vermogen dient daarbij vaak als onderpand. Door het beursklimaat kan deze maringverplichting toenemen omdat margin-percentages fluctueren; vaak horen bij dalende koersen hogere margineisen. Wanneer de beurs daalt, de verplichtingen toenemen en het onderliggende vermogen (onderpand) afneemt kan het snel fout gaan. Dat soort situaties zijn natuurlijk vaak voorgekomen en zal waarschijnlijk aardig filmmateriaal opleveren.

Banken berekenen dus een marginverplichting en deze worden bijgesteld aan de hand van de volatiliteit of beweeglijkheid van aandelen en indices op de beurs. Van deze beweeglijkheid worden ook weer indices opgesteld, zoals de Vix van de beurs van Chigaco, die vervolgens gebruikt wordt om margins te berekenen. De bank geeft inzicht in deze veranderingen, een de marginpercentages ijlen in het algemeen na, op de ontwikkelingen op de beurs. Uit eigen administratie vond ik dat de hoogste marginverplichting tot stand kwam eind maart 2009 (voor AEX opties 17,5 %) terwijl de volatiliteit toen al sterk was gedaald. De hoogste volatiliteit kwam voor in oktober 2008 met Vix-koersen van tussen de 50 en 80, maar de marginspercentages waren toen slechts 12,5 of 15%.

Alex liet onlangs op de website weten dat het marginpercentage weer gaat stijgen, van 12,5 naar 15% voor dezelfde optieklassen. Over de details zijn ze terughoudend; "een combinatie van eisen van Euronext en onze eigen risicomanagementafdeling," vertelt iemand me van de serviceafdeling. Op twitter lees ik niemand die daar iets over te melden had. Misschien komt dat door bovenstaande vijandige klimaat van alles dat met geld en de beurs te maken heeft. Misschien ook omdat er meer beleggers met verlies zitten en daar niet enthousiast over gaan twitteren.

Dat banken terughoudend zijn over dit soort risicoparameters is op zich wel te begrijpen.Margins hebben een dé-stabiliserend effect waar hedge-fondsen gebruik van (kunnen) maken. Zij weten dat banken een hogere marge moeten doorberekenen aan hun klanten en op het dieptepunt van de markt, zit de klant èn met weinig zelfvertrouwen en met een hoge marginverplichting waardoor deze nog eenvoudiger een foute beslissing kan maken. Zo wijten experts de recente daling van de goudprijs aan dit soort margin-mechanismes.

Een rondje langs de brokers (Todays', Lynx, etc.) leert dat de marginberekening niet erg transparant is. Lynx vraagt een lagere margineis dan alex (stellen ze op hun site) maar daar staat tegenover dat ze automatisch liquideren wanneer de klant zijn limiet bereikt heeft. Dat kan tot vervelende ervaringen leiden. De politiek van alex is veel minder stringent; de klant krijgt de tijd om zijn tekort bij de zuiveren. Ook verschillen banken van de politiek om wel of niet rente te vergoeden op cash-saldi die als margins dienen (SNS doet dat wel lees van een reactie op het web). De ABN Amro geeft nauwelijks inzicht en stelt in een document dat de margin voor aex-opties 10% is, maar dan kan haast niet juist zijn.

Al met al een heel terrein dat sinds 2008 voor veel mensen bekend is geworden. Het zou me niet verbazen dat er meer beleggers zijn die minder vermogen aan de beurs toevertrouwen, maar dat tegelijkertijd wel aan meer risico blootstellen. Sinds kort ken ik de praktijk van de margin-call, in tegenstelling tot 2008. Ik kan er dus over meepraten, maar voor succesverhalen moet u bij iemand anders zijn.

-- aug 2016
Inmiddels heb ik deze film gezien, ik meen ergens in 2015. Ook al wordt het nergens zo expliciet genoemd lijkt het voor de hand te liggen dat deze film de ondergang van Lehman Brothers nabootst. De margin call treedt op wanneer blijkt dat de Morgage backed Securities (CDO's) veel minder waard zijn en Lehman met geleend geld (leveraged) de posities aanhoudt. Wanneer de onderliggende waarde van de derivaten-positie daalt wordt de benodigde margin-eis steeds hoger hetgeen een investeringsbank fataal kan worden. Ongeacht of de marktvolatiliteit weer zakt, het aanzuiveren van margins is een financiele verplichting die een liquiditeitscrisis kan opleveren.