Incubatietijd cultuurproblemen

Cultuurproblemen hebben specifieke eigenschappen en onderscheiden zich van "normale" problemen, vooral omdat het langer duurt voordat ze zichtbaar worden binnen de organisatie of binnen de maatschappij. 

De reden hiervoor is dat cultuurproblemen ontstaan in een omgeving waar nagenoeg iedereen op een zelfde soort manier handelt en dus zien ze als groep niet dat die gezamenlijke aanpak tot problemen leidt. Het is de blinde vlek binnen de organisatie of de maatschappij, die je kan vergelijken dat je wel de bomen ziet maar niet het bos.

Een paar voorbeelden van cultuurproblemen zijn,
- om te beginnen met "de bomen en bos:" voor een individueel landbouwbedrijf is de houtkap van de Amazone een prachtige oplossing, echter dat het bos dreigt te verdwijnen wordt pas duidelijk wanneer "iedereen is gaan kappen."
- de problemen met outsourcing. Outsourcing is begonnen als een oplossing voor het probleem dat in een globale organisatie de best-practice boven komt om je als organisatie te concentreren op je kracht en niet kernactiviteiten aan andere partijen over te laten. Elk individueel bedrijf kan wel of niet voor outsourcing kiezen, maar wanneer de sneeuwbal op gang komt en er een structurele verandering komt in de structuur van de economie dan begint de incubatietijd van het cultuurprobleem. er is namelijk nauwelijks meer een weg terug. En we zien nu dat bij recessies de activiteit die geoutsourced was, toch beter weer zelf gedaan zou kunnen worden. Dit outsourcing probleem kent twee varianten, de eerste waar de activiteit uit het land of uit de organisatie verdwijnt, de tweede variant waar de activiteit door externe krachten (organisatie) dan wel door buitenlanders (natie, maatschappij) wordt uitgevoerd. Dat laatste wordt pas gevoeld bij een recessie en leidt - zoals we nu kunnen zien - tot sociale onrust.
- de straling van mobiele telefoons is slecht voor onze gezondheid. Ook dit is een probleem dat pas duidelijk wordt bij massaal (= cultuur) gebruik. Iedereen doet het en dan pas na jaren blijken de neven effecten.
- vergelijkbaar met het vorige punt zijn alle problemen met massaal gebruik van middelen, die individueel als oplossing lijken maar cultureel (op groepsbasis) tot nieuwe problemen leiden. Roken is individueel een oplossing tot bevrediging van persoonlijke wensen. Op maatschappelijk niveau leidt roken tot gezondheidsproblemen en verhoogde gezondheidsuitgaven
- Suiker en zout. Volksvijand nummer één (en twee). Suiker is lekker, maar de producenten hebben dit zo uitgebaat (eten moet wel lekker zijn) dat er op maatschappelijk niveau een probleem ontstaat in het ontstaan van nieuwe ziektes (o.a. diabetes)
- Computers en internet. Is een geweldige oplossing voor allerlei problemen, waarmee de economie met hogere efficiency kan draaien en leidt tot productiviteitsverhoging. Maar het veelvuldige gebruik van computer verdrijft mensen van andere activiteiten zoals sporten en zorgt daardoor tot een nieuwe volksziekte, zoals overgewicht / obesity.

Al deze situaties hebben gemeen dat je op het eerste gezicht denkt dat er een fantastische nieuwe oplossing is gekomen, tot je begrijpt dat elke organisatorische oplossing altijd een keerzijde heeft. Elke oplossing, net als een medicijn, heeft neveneffecten. Bijverschijnselen die op het eerste gezicht en in kleine kring onschuldig lijken. Maar wanneer het gebruik toeneemt kunnen deze neveneffecten een nieuw probleem creëren.

Incubatietijd is daarvoor een duidelijk begrip.

Een recent voorbeeld van wat ik denk dat waarschijnlijk ook een cultuurprobleem verbloemt, is het gebruik van Blendle in Nederland. Blendle levert zelf geen content en is het toppunt van organisatorische brutaalheid: je verkoopt een abonnement voor het lezen van media-artikelen die producenten aanbieden. Dat begon stilletjes met een betaling van 10 cent voor een artikel uit de Volkskrant. Ach tien cent...
En nu is die Blendle een succes en begint ze zelf subscribers te werven, net als een eigen retail-bedrijf.
NRC heeft gezegd te stoppen met dit business model. En het is de vraag hoe zich dit ontwikkelt.

Waarom ik denk dat dit een cultuurprobleem is, heeft te maken met de typische Nederlandse aard, en de gevoeligheid voor alles dat met gratis en kostenreductie te maken heeft.
Ter vergelijking, in Spanje is de situatie heel anders. Dat komt ook door de marktmacht van zittende mediabedrijven. Zoals via een rechtbank in Spanje is afgedwongen dat Google News (news.google.es) verboden is. Dat is dus hele andere business. In Spanje doet El Pais dan ook niet zomaar mee met een blendle-achtig initiatief. Het NRC wel en die komt daar nu van terug. Benieuwd dus hoe dit vervolgt.

-- 18 november 2020
Misschien wel het grootste cultuurprobleem van onze tijd is de uitvinding van marketing. In het boek Clean, the new science of the skin, schrijft de arts en journalist James Hamblin onze obsessie met hygiëne. En dat is ingegeven door de zeep-industrie, in concreto door the Lever Brothers (later Unilever). Zij begonnen met de inzet van advertenties, die overal te vinden waren, en zo is zeep een succes geworden.
Het enige probleem: teveel aan zeep, en die obsessie met schoonheid was eindelijk slecht voor onze huid, en die problemen komen nu pas boven water. Over incubatietijd gesproken.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Economie - Teveel wiskunde, te weinig geschiedenis?

Begraven of cremeren?