Psychoanalyse uit pakket - De markt heeft namelijk toch gelijk
Enige tijd geleden (eind maart) ontstond er ophef omdat Psychoanalyse uit het basispakket werd geschrapt door CVZ, ook toen al was er veel weerstand tegen het voorstel: 
CVZ schrapt psychoanalyse uit basispakket.
Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) heeft deze week de psychoanalyse uit het basispakket geschrapt omdat er te weinig wetenschappelijk bewijs zou zijn. Maar dat is een onjuiste interpretatie, meent het Nederlands Psychoanalytisch Instituut (NPI).
Het CVZ zette op 23 maart definitief een streep door de vergoeding van de psychoanalyse. Lopende behandelingen mogen worden voortgezet op kosten van de verzekeringen, maar nieuwe patiënten moeten de kosten – circa 12.500 euro per jaar – zelf betalen. Het aantal patiënten is al jaren ongeveer zeshonderd per jaar en de totale kosten zijn ongeveer 7,5 miljoen. De kosten spelen echter geen rol, stelt het college. Deze kosten vallen in het niet bij de 33 miljard die de zorg vorig jaar kostte. Het ontbrekende wetenschappelijke bewijs gaf volgens het CVZ de doorslag de vergoeding te schrappen.
Wetenschappelijke representativiteit In een brief aan minister Klink stelt het Rob van der Plank, bestuursvoorzitter van het NPI, dat het CVZ een misstap maakt. “Het CVZ beroept zich op het ontbreken van onderzoeken met een levende controlegroep. In de psychoanalyse is dubbelblink onderzoek, zoals gedaan wordt bij het testen van medicijnen, echter niet doenlijk. Door de kleine aantallen indicaties is het moeilijk om een onderzoeksgroep samen te stellen die wetenschappelijk representatief is. Laten we echter de strikte norm van onderzoek met een levende controlegroep los, dan is er ruimschoots voldoende ‘evidence’ uit ander wetenschappelijk onderzoek voorhanden dat aantoont dat psychoanalyse, mits selectief en terughoudend toegepast, werkzaam is.”
Vervolgonderzoek “In Nederland heeft het NPI de laatste jaren geavanceerd wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van langdurige psychoanalytische behandelingen”, gaat Van der Plank verder. “Dat onderzoek is financieel en inhoudelijk gesteund door ZonMw die de gekozen onderzoeksaanpak zelfs heeft omschreven als ‘innovatief’. De resultaten van dit onderzoek, waarvoor ook internationaal veel interesse bestaat, zijn dusdanig positief dat een gecontroleerd RCT-onderzoek (dubbelblinde tests) een meer dan logische vervolgstap betekent. In samenwerking met onderzoekers van de Universiteit van Maastricht is het NPI momenteel bezig om hieraan invulling te geven. Bedoeling is om deze RCT volgend jaar te starten. Het project is uniek in de wereld en het stoppen van psychoanalyse pakt desastreus uit.” (Zorgvisie – Mark van Dorresteijn)
Drie maanden later:
Effectiviteit van dure psychoanalytische behandelingen bewezen
Langdurige psychoanalytische behandelingen liggen in Nederland erg onder vuur. Naar het nut van de behandelingen is de laatste decennia relatief weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan en ook de zorgverzekeraars hebben de vergoeding voor psychoanalyse uit het basispakket gehaald. Onterecht, zo blijkt uit promotieonderzoek van psycholoog Caspar Berghout voor VU medisch centrum. De resultaten uit zijn onderzoek naar de effectiviteit van langdurige psychoanalytische behandelingen spreken voor zichzelf. De symptomen en klachten van patiënten nemen na een langdurige psychoanalytische behandeling sterk af. Ook wat betreft persoonlijkheidsproblematiek, indirecte kostenbesparingen en maatschappelijke impact zijn de resultaten positief. Berghout vond dat de symptomen en klachten van patiënten enorm afnamen. Bijvoorbeeld voor depressieve klachten, hier had bij aanvang van de therapie ongeveer 70% van de patiënten erg veel last van. Na de therapie was dit slechts 13%. De therapie liet ook blijvende resultaten zien in de persoonlijkheidspathologie. Hierbij gaat het om persoonskenmerken en problemen die al langer spelen, op meerdere levensgebieden, bijvoorbeeld in het werk, in een relatie en met familie. De meeste onderzoeken kijken alleen naar klacht- en symptoomreductie, terwijl juist de veranderingen op persoonlijkheidsgebied structurele verandering brengen.
Tenslotte waren er ook positieve resultaten als het gaat om kosten en maatschappelijke impact. Er bleek een significantie verbetering te zien als het gaat om zorgconsumptie. Patiënten bezochten na de therapie 50% minder de huis- en bedrijfsarts. Ook daalde het ziekteverzuim aanzienlijk en steeg de arbeidsproductiviteit van de patiënten.
Hoewel de psychoanalytische behandelingen in aanvang relatief duur blijken, zijn ze meer dan bewezen effectief en leveren ze een aanzienlijke bijdrage aan de kwaliteit van leven voor de patiënt. De aanvankelijk hoge kosten van psychoanalytische behandelingen betalen zichzelf uiteindelijk ook nog eens deels terug door de afname van de maatschappelijke kosten.
Psychoanalytische behandelingen bestaan uit psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie. De psychoanalyse is een langdurige, vaak jarenlange, en hoogfrequente therapie, waarbij de patiënt vaak 4 tot 5 keer per week op de sofa ligt. De psychotherapie is een minder frequente vorm van therapie (1 tot 2 wekelijks) en duurt gemiddeld 2 tot 3 jaar.
Maar de markt heeft toch altijd gelijk. Als iets (goed) werkt dan betekent het niet dat het ook gebruikt blijft worden. Dus ook al klopt het dat psychoanalyse "werkt" dan kan het nogsteeds zijn dat zorgverzekeraars het niet langer willen gebruiken. Het verschil zit in een technische benadering van het probleem (door de psychoanalytici en partijen als de NPI, die zeggen dat het werkt en effectief is) en een commerciele benadering die veel meer gericht is op (markt) oplossingen en misschien ook let op alternatieven. De kans is groot dat CVZ en andere partijen de oplossing psychoanalyse minder waardering toekent dan het misschien uit puur technisch oogpunt logisch zou zijn. Maar dat is ook marktwerking: waardering is iets anders dan prijs, kosten en baten.
Het traditionele denken in kosten en baten werkt ook niet in veel gevallen en zeker niet in dit soort zaken. Het gaat hier om stijlvoorkeuren (en misschien afkeuren - psychoanalyse heeft een nagatief imago bij bepaalde instellingen) en emotie en dan kan je met de meest prachtige berekeningen aantonen dat iets werkt en effectief is, maar dat verhaal komt niet aan denk ik... De toekomst zal uitwijzen welke kant het opgaat, het kan zijn dat psychoanalyse de tijdsgeest tegen zich heeft...
Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) heeft deze week de psychoanalyse uit het basispakket geschrapt omdat er te weinig wetenschappelijk bewijs zou zijn. Maar dat is een onjuiste interpretatie, meent het Nederlands Psychoanalytisch Instituut (NPI).
Het CVZ zette op 23 maart definitief een streep door de vergoeding van de psychoanalyse. Lopende behandelingen mogen worden voortgezet op kosten van de verzekeringen, maar nieuwe patiënten moeten de kosten – circa 12.500 euro per jaar – zelf betalen. Het aantal patiënten is al jaren ongeveer zeshonderd per jaar en de totale kosten zijn ongeveer 7,5 miljoen. De kosten spelen echter geen rol, stelt het college. Deze kosten vallen in het niet bij de 33 miljard die de zorg vorig jaar kostte. Het ontbrekende wetenschappelijke bewijs gaf volgens het CVZ de doorslag de vergoeding te schrappen.
Wetenschappelijke representativiteit In een brief aan minister Klink stelt het Rob van der Plank, bestuursvoorzitter van het NPI, dat het CVZ een misstap maakt. “Het CVZ beroept zich op het ontbreken van onderzoeken met een levende controlegroep. In de psychoanalyse is dubbelblink onderzoek, zoals gedaan wordt bij het testen van medicijnen, echter niet doenlijk. Door de kleine aantallen indicaties is het moeilijk om een onderzoeksgroep samen te stellen die wetenschappelijk representatief is. Laten we echter de strikte norm van onderzoek met een levende controlegroep los, dan is er ruimschoots voldoende ‘evidence’ uit ander wetenschappelijk onderzoek voorhanden dat aantoont dat psychoanalyse, mits selectief en terughoudend toegepast, werkzaam is.”
Vervolgonderzoek “In Nederland heeft het NPI de laatste jaren geavanceerd wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd naar de effectiviteit van langdurige psychoanalytische behandelingen”, gaat Van der Plank verder. “Dat onderzoek is financieel en inhoudelijk gesteund door ZonMw die de gekozen onderzoeksaanpak zelfs heeft omschreven als ‘innovatief’. De resultaten van dit onderzoek, waarvoor ook internationaal veel interesse bestaat, zijn dusdanig positief dat een gecontroleerd RCT-onderzoek (dubbelblinde tests) een meer dan logische vervolgstap betekent. In samenwerking met onderzoekers van de Universiteit van Maastricht is het NPI momenteel bezig om hieraan invulling te geven. Bedoeling is om deze RCT volgend jaar te starten. Het project is uniek in de wereld en het stoppen van psychoanalyse pakt desastreus uit.” (Zorgvisie – Mark van Dorresteijn)
Drie maanden later:
Effectiviteit van dure psychoanalytische behandelingen bewezen
Langdurige psychoanalytische behandelingen liggen in Nederland erg onder vuur. Naar het nut van de behandelingen is de laatste decennia relatief weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan en ook de zorgverzekeraars hebben de vergoeding voor psychoanalyse uit het basispakket gehaald. Onterecht, zo blijkt uit promotieonderzoek van psycholoog Caspar Berghout voor VU medisch centrum. De resultaten uit zijn onderzoek naar de effectiviteit van langdurige psychoanalytische behandelingen spreken voor zichzelf. De symptomen en klachten van patiënten nemen na een langdurige psychoanalytische behandeling sterk af. Ook wat betreft persoonlijkheidsproblematiek, indirecte kostenbesparingen en maatschappelijke impact zijn de resultaten positief. Berghout vond dat de symptomen en klachten van patiënten enorm afnamen. Bijvoorbeeld voor depressieve klachten, hier had bij aanvang van de therapie ongeveer 70% van de patiënten erg veel last van. Na de therapie was dit slechts 13%. De therapie liet ook blijvende resultaten zien in de persoonlijkheidspathologie. Hierbij gaat het om persoonskenmerken en problemen die al langer spelen, op meerdere levensgebieden, bijvoorbeeld in het werk, in een relatie en met familie. De meeste onderzoeken kijken alleen naar klacht- en symptoomreductie, terwijl juist de veranderingen op persoonlijkheidsgebied structurele verandering brengen.
Tenslotte waren er ook positieve resultaten als het gaat om kosten en maatschappelijke impact. Er bleek een significantie verbetering te zien als het gaat om zorgconsumptie. Patiënten bezochten na de therapie 50% minder de huis- en bedrijfsarts. Ook daalde het ziekteverzuim aanzienlijk en steeg de arbeidsproductiviteit van de patiënten.
Hoewel de psychoanalytische behandelingen in aanvang relatief duur blijken, zijn ze meer dan bewezen effectief en leveren ze een aanzienlijke bijdrage aan de kwaliteit van leven voor de patiënt. De aanvankelijk hoge kosten van psychoanalytische behandelingen betalen zichzelf uiteindelijk ook nog eens deels terug door de afname van de maatschappelijke kosten.
Psychoanalytische behandelingen bestaan uit psychoanalyse en psychoanalytische psychotherapie. De psychoanalyse is een langdurige, vaak jarenlange, en hoogfrequente therapie, waarbij de patiënt vaak 4 tot 5 keer per week op de sofa ligt. De psychotherapie is een minder frequente vorm van therapie (1 tot 2 wekelijks) en duurt gemiddeld 2 tot 3 jaar.
Maar de markt heeft toch altijd gelijk. Als iets (goed) werkt dan betekent het niet dat het ook gebruikt blijft worden. Dus ook al klopt het dat psychoanalyse "werkt" dan kan het nogsteeds zijn dat zorgverzekeraars het niet langer willen gebruiken. Het verschil zit in een technische benadering van het probleem (door de psychoanalytici en partijen als de NPI, die zeggen dat het werkt en effectief is) en een commerciele benadering die veel meer gericht is op (markt) oplossingen en misschien ook let op alternatieven. De kans is groot dat CVZ en andere partijen de oplossing psychoanalyse minder waardering toekent dan het misschien uit puur technisch oogpunt logisch zou zijn. Maar dat is ook marktwerking: waardering is iets anders dan prijs, kosten en baten.
Het traditionele denken in kosten en baten werkt ook niet in veel gevallen en zeker niet in dit soort zaken. Het gaat hier om stijlvoorkeuren (en misschien afkeuren - psychoanalyse heeft een nagatief imago bij bepaalde instellingen) en emotie en dan kan je met de meest prachtige berekeningen aantonen dat iets werkt en effectief is, maar dat verhaal komt niet aan denk ik... De toekomst zal uitwijzen welke kant het opgaat, het kan zijn dat psychoanalyse de tijdsgeest tegen zich heeft...
Reacties