Egypte als bakermat van de filosofie?
Zo gesteld, begon de filosofie in Egypte, is het antwoord natuurlijk Nee. Filo / Sofia hebben een Griekse oorsprong. Toch schijnt er een tekst te zijn die de vraag zou kunnen bevestigen. Een tekst ouder dan die van de Grieken en nog voor het gebruik van de term filosofie.
Wanneer dit zo is, dan zit je met het Gymnasium, als bakermat van de Europese Kennis met Latijn en Grieks als fundamenten. Niet voor niets zou je als scepticus kunnen denken dat niet voor niets deze teksten op Wikipedia niet in het Nederlands zijn vertaald, of er geen Nederlandse vraag naar is. Maar wat nu als filosofische vragen nu in de hiërogliefen zaten verstopt, ca. twee duizend jaar voor Christus?
Marina Escolano-Poveda ontdekt in het Bijbels Museum van Mallorca het ontbrekende deel van een waardevol perkament dat in Berlijn wordt bewaard.
Dit is het verhaal van een Egyptische schrijver die een tekst schreef waarin hij zich afvroeg of het leven de moeite waard was. En het is ook het verhaal van een onderzoeker met een passie voor het oude Egypte – op 13-jarige leeftijd begon ze hiërogliefen te leren lezen – die er 4000 jaar later in slaagde de verschillende verspreide delen van dat schrift te verenigen en te begrijpen.
De Spaanse egyptoloog Marina Escolano-Poveda heeft ontdekt dat kleine strookjes perkament, bewaard in het Bijbels Museum van Mallorca, eigenlijk de ontbrekende titel zijn naar Debat tussen een man en zijn Ba (zijn ziel), een van de eerste bekende filosofische teksten (zelfs vóór de term filosofie werd gebruikt, uit het oude Griekenland). Een document van grote historische waarde, aangezien Debate between a Man and his Ba, bewaard in het Egyptisch Museum in Berlijn, tevens een van de belangrijkste Egyptische papyri ter wereld is.
De onderzoeker uit Alicante zoekt financiering om de kleine fragmenten fysiek te verbinden met de originele papyrus, de correcte conservering ervan te garanderen en haar studie te voltooien om ze later terug te sturen naar het Museum van Mallorca. "Het betekent het sluiten van een historische puzzel. Het is helemaal een puzzel", legt hij aan de telefoon uit.
De vondst van Escolano-Poveda, een doctor in de egyptologie aan de Johns Hopkins Universiteit in Baltimore, licht een raadsel op dat in hiërogliefen is opgesloten. Omdat de fragmenten van Mallorca het geschrift van Berlijn aanvullen en betekenis geven, waarvan nu is ontdekt dat het een van die vragen bevat die mensen altijd hebben gesteld, die ook aanwezig zijn in Hamlets ‘to be or not to be’ of in Camus’ idee van zelfmoord: wat is beter: leven of niet bestaan?
In 2017 schreef de in Alicante geboren (geboren in 1986) de eerste resultaten van haar onderzoek in het Duitse gespecialiseerde tijdschrift Zeitschrift für Ägyptische Sprache und Altertumskunde. Zijn analyse werd met grote belangstelling ontvangen door grote specialisten in de klassieke Egyptische literatuur, zoals James Allen van Brown University of Richard Parkinson uit Oxford. Omdat het deel van de papyrusrol – voor het eerst gepubliceerd in 1896 door Adolf Erman, de Duitse egyptoloog en lexicograaf, oprichter van de Berlijnse School voor Egyptologie – door veel Egyptische, Britse, Amerikaanse en Duitse experts was geanalyseerd, maar ze de volledige inhoud ervan niet konden vinden. betekenis. "Het eerste deel ontbrak. Daarom werd het niet goed begrepen. Waarom dit gesprek plaatsvond, was niet bekend. Het fragment van Mallorca maakt het, door uit te leggen dat het om een stervende man gaat", duidelijk", zegt de onderzoeker.
Marina Escolano-Poveda analyseert de fragmenten. MET DANK AAN JACHTHAVEN ESCOLANO-POVEDA
Escolano-Poveda houdt van wat hij doet en herinnert zich die verre nacht toen hij tot laat doorwerkte. Met muziek, zoals gewoonlijk. Rond drie uur 's ochtends, toen hij naar bed ging, besloot hij nog wat langer te blijven en door te gaan met het analyseren en per computer vergelijken van de kleine fragmenten met het perkament van het Berlijnse Museum. En precies op het moment waarop het nummer Salir de Extremoduro werd gespeeld – het nummer dat zegt: ‘voor sommigen is leven galopperen, een verharde weg van uren’, en ook ‘uitgaan, drinken, het gebruikelijke broodje, duizend strepen en praat met mensen" – bliksemsnel begreep de onderzoeker het: de rangschikking van de teksten, de kolommen, de afbeeldingen, de betekenis: "Het is dezelfde schrijver!" hij dacht. De stukjes en de papyrusrol completeerden dezelfde tekst.
"Ik was overweldigd en blij, en toen, op dat tijdstip van de ochtend, schreef en e-mailde ik foto's naar mijn scriptiebegeleiders", herinnert ze zich aan de telefoon vanuit Liverpool, waar ze klassieke talen, oude geschiedenis en egyptologie doceert. Het debat tussen een man en zijn Ba is een gesprek tussen een zieke man en zijn eigen ziel, een reflectie op zijn situatie. “Het gewicht van de ontdekking is dat het gegevens biedt over de opvattingen van de Egyptenaren over de dood. Het praat op een intieme toon over emoties en angsten, over de vraag of het de moeite waard is om te leven of niet als je in ongunstige omstandigheden verkeert”, legt de deskundige uit. "En het is een zeldzame tekst, in de zin dat het een literaire compositie is, en in die tijd waren er maar heel weinig", zegt hij.
Een ander mysterie is hoe die fragmenten op het eiland Mallorca terechtkwamen. Het vermoeden bestaat dat de papyrusrollen, gevonden in Egypte in de jaren dertig van de negentiende eeuw, in Londen zijn geveild en in 1843 in de Berlijnse collectie zijn opgenomen, maar hoe dat stuk in Palma terecht is gekomen, is niet zeker. Het grootste deel van de collectie van het Bijbels Museum is te danken aan Bartolomé Pascual Marroig, een Mallorcaanse bisschop met een passie voor het Oude Testament die heeft deelgenomen aan archeologische opgravingen in het Midden-Oosten. Dit museum – een entiteit van het bisdom, dat sinds 1913 historische elementen rond de Heilige Schrift verzamelt – bewaart de oudste verzameling hiëratische papyri in Spanje, die delen van het beroemde Dodenboek bevat.
Nog een detail van de fragmenten. SERGIO CARRO (BIJBELS MUSEUM VAN MALLORCA)
Het verhaal van de voormalige schrijver en onderzoeker uit Alicante begon op 16 januari 2010, toen Escolano-Poveda naar Palma ging om een lezing te geven getiteld Beyond the Rosetta Stone. De fundamentele rol van de Koptische taal bij het ontcijferen van hiërogliefenschrift. Hij profiteerde van de reis en ging naar het Bijbels Museum van de stad, waar hij meer dan zestig kleine fragmenten te zien kreeg. 'Niemand heeft ooit naar deze papyri gekeken', kreeg hij te horen. En hij merkte ze op. "Ze leken op bladerdeeg, ze waren erg droog", herinnert hij zich.
Het waren stukjes tekst uit het Middenrijk, ingelijst in glas, geschreven met zwarte inkt, in de klassieke Egyptische taal en hiëratisch schrift, met kleine rubrieken in rode inkt. Ze trokken zijn aandacht vanwege hun leeftijd, hoewel hij aanvankelijk dacht dat het misschien stukjes brieven waren. "Ik had niet gedacht dat ze zo belangrijk zouden zijn", zegt hij nu.
Gerardo Jofré, manager van de Commissie van het Bijbels Museum van Mallorca, herinnert zich ook de bezoeken van Escolano-Poveda. "Het was een heel intens proces, heel interessant", zegt hij. De Alicante, die toen nog studeerde, kon zich niet wijden aan het onderzoeken van de fragmenten van Palma, maar ze vergat ze niet. Vanaf 2015 kon hij ze diepgaand gaan bestuderen en bezocht hij ook het Berlijnse Museum, waar hij de papyrusrol van het Debat tussen de mens en zijn Ba analyseerde dankzij de toestemming van Dr. Verena Lepper, curator van die papyri. En hij ging door met onderzoeken tot die slapeloze nacht waarin hij ontdekte dat dezelfde hand de teksten van Berlijn en die van Palma had geschreven.
Volgens Jofré is de ontdekking van Escolano-Poveda "erg belangrijk omdat het ons er onder meer aan herinnert dat de westerse beschaving ook uit Mesopotamië komt, uit het oude Egypte, wat het belang van de culturele component van het Oosten in onze geschiedenis onderstreept." Over de toekomstige vereniging van de papyrusfragmenten tot één wijzen ze vanuit het Museum van Mallorca op: “Het materiaal moet een goede conservering hebben, maar we moeten de mogelijkheid analyseren dat de papyri hier weggaan, omdat ze eigendom zijn van de Kerk en de Spaanse Staat. Het hangt allemaal af van de financiering. Van daaruit zullen we de voorstellen bestuderen.' (bron: https://elpais.com/cultura/2023-08-19/el-rompecabezas-del-primer-texto-filosofico-de-la-humanidad.html)
De egyptische tekst: Geschil tussen een man en zijn ba
Het geschil tussen een man en zijn ba, ook wel bekend als de dialoog van de wanhopige man van het leven met zijn ziel (21e eeuw voor Christus) is een poëtische tekst uit het oude Egypte, waarvan de auteur onbekend is. Het lijkt uit de 12e dynastie te komen, dat wil zeggen tijdens het Middenrijk.
Geschil over een man en zijn Ba, in de Berlijnse papyrus 3024 (Altes Museum, Berlijn).
De gesprekspartner van de wereldvermoeide man is zijn ba, een van de aspecten van de ziel in de oude Egyptische mythologie. In het Oude Rijk werd de ziel alleen toegeschreven aan de farao, dus deze tekst is een van de eerste bewijzen van een bijzonderheid met ba. Dit verhaal lijkt een voorbeeld te zijn van een heel oud literair genre (er zijn soortgelijke uitdrukkingen in een wat eerdere schrijver, Ipuur); Echo's van dit genre weerklinken in het veel latere Hebreeuwse boek Job. De wanhopige persoon legt de bitterheid van het leven bloot, en zijn ziel probeert dit te weerleggen door de voordelen ervan bloot te leggen.
Het enige exemplaar dat bewaard is gebleven, bestaat uit 155 kolommen met hiëratisch schrift en is een palimpsest van de voorzijde van de Berlijnse Papyrus 3024.1, paleografisch gedateerd rond 1900 voor Christus. C. Verschillende beschadigingen aan dit manuscript, waarbij het begin ontbreekt, evenals spelfouten en andere problemen hebben ertoe geleid dat geen van de voorgestelde vertalingen door de meerderheid van de deskundigen is goedgekeurd. In dezelfde papyrus staat een fragment van de Geschiedenis van de Herders.
Enkele fragmenten van het begin van het gesprek zijn bewaard gebleven in de Amherst III-papyrus.2 Richard Lepsius kocht de Berlijnse papyrus 3024 in 1843 in Egypte en publiceerde de tekst voor het eerst in 1859. Sinds het begin zijn het motief en de omstandigheden onduidelijk. die buiten het gesprek ontbreken, zijn niet bekend.3
Korte inhoud
In de vertaling van Miriam Lichtheim wordt de tekst gepresenteerd als een mengeling van stijlen: proza, gestructureerde spraak en lyrische poëzie. Het begin is verloren, de tekst begint wanneer de man zijn vader ervan beschuldigt hem in de steek te willen laten, waardoor hij zich vóór zijn tijd richting de dood gesleept voelt: hij verzekert dat het leven te zwaar is om te dragen en dat zijn hart wil rusten in het Westen ( d.w.z. in het hiernamaals); Zo kan zijn naam overleven en wordt zijn lichaam beschermd. Hij dringt er bij zijn ba op aan geduldig te zijn en te wachten tot een ongeboren kind de offers aan de overledene brengt die nodig zijn in het hiernamaals in de toekomst. Zijn ba beschrijft dat de dood verdriet met zich meebrengt en beantwoordt de klachten van de man over zijn waardeloosheid, het gescheiden zijn van de mensheid en de aantrekkingskracht van de dood door hem aan te sporen het leven te omarmen, en belooft bij hem te blijven.
Er lijkt geen enkele aanwijzing in de tekst te staan dat de man overweegt zelfmoord te plegen,1 hoewel de interpretatie van Pritchard anders doet vermoeden.
Structuur
Ba, voorgesteld als een vogel met een mensenhoofd.
De tekst bestaat uit drie toespraken van de ba en drie van de man, die de vorm hebben van een dialoog. Daarnaast zijn er drie petities, drie gebeden en drie rechtszaken: opvallend is de tripartiete vorm van de functionele groepen, die waarschijnlijk op een geïnteresseerde manier is gekozen.5
...
Literaire classificatie
De vraag bij welk genre het schrijven hoort, wordt ook besproken, aangezien het kan worden beschouwd als wijsheidsschrift of als didactische literatuur. Katherina Lohmann beschouwt het als didactisch, in de veronderstelling dat onderwijs het motief van de tekst is. Jan Assman schrijft het toe aan het type pessimistische literatuur, van het type dat bestond tijdens de eerste tussenliggende periode:
[de tekst] verwijst naar de visie van een wereld waarin Maat is verdwenen en waarin bijgevolg de traditionele noties van duurzaamheid in deze wereld, door middel van het graf, aanbidding en herdenking, achterhaald zijn. (bron: https://es.wikipedia.org/wiki/Disputa_entre_un_hombre_y_su_ba)
Los van deze discussie is de vraag, wat moeten we met al die oude talen en waarom ligt de streep bij het Grieks (en Latijn). Waarom is het Egyptisch niet even belangrijk als klassieke taal? het antwoord is natuurlijk eenvoudig te vinden: er is te weinig vraag naar. Grieks en in mindere mate Latijn, moet je zien als de hedendaagse merken. Die hebben alle marketing naar zich toegetrokken in de afgelopen eeuwen. geen egyptische paryrus verandert daar wat aan.
Het kan ook zijn dat de Spaanse egyptologe wat te veel overtuiging heeft gebruikt dat de puzzel die ze opgelost heeft zo waardevol is en dat een vergelijking met Albert Camus geoorloofd is. MIsschien is dat een stap te ver.
Op de franse Wikipedia staat een fragment van de tekst, die is als volgt (ca. 3000 a.c.):
De dood ligt vandaag voor mij
zoals genezing voor een ziek persoon,
zoals het eerste uitje na een ziekte.
De dood ligt vandaag voor mij
zoals wanneer we onder zeil zijn, in een sterke wind.
De dood ligt vandaag voor mij
zoals de geur van de lotus
zoals wanneer iemand aan de oever van dronkenschap staat.
De dood ligt vandaag voor mij
zoals wanneer een man uit de oorlog naar huis terugkeert.
De dood ligt vandaag voor mij
als een hemel die zich openbaart
zoals wanneer een man ontdekt wat hij niet wist... (https://fr.wikipedia.org/wiki/Dialogue_du_d%C3%A9sesp%C3%A9r%C3%A9_avec_son_b%C3%A2#L'%C3%A2me_Ba)
Het lijkt "gewoon" een literaire tekst. Met een filosofische inslag?
Op dezelfde Wikipedia wordt de vraag, "wanneer begon de filosofie" beantwoord:
"De geschiedenis van de filosofie is het geheel van theorieën en doctrines die door de eeuwen heen door denkers werden geformuleerd. Volgens The Oxford Dictionary of Philosophy begint de geschiedenis van de filosofie met de Indo-Iraniërs vanaf 1500 voor Christus."
Maar danis er ook de studie Egyptologie. Leiden komt bij het zoeken vooraan en daar is Egyptology (MA) een master, dus. "De masterspecialisatie Egyptology van de Universiteit Leiden is uniek in Nederland; je bestudeert het Oude Egypte, ooit een belangrijke speler in de wereldgeschiedenis.
[Het is een] Onderdeel van Classics and Ancient Civilizations (MA)" [met als] Specialisaties:
-Assyriology (MA)
-Classics (MA)
-Egyptology (MA)
-Hebrew and Aramaic Studies (MA)
Al deze studies worden in het Engels gegeven
"Waarom Egyptologie studeren aan de Universiteit Leiden? Doe mee aan een veelgeprezen programma dat zijn wortels heeft in de 19e eeuw, toen het Leidse Rijksmuseum van Oudheden zijn beroemde collectie Egyptische oudheden verwierf. Het eenjarige masterprogramma Egyptologie bestrijkt een breed scala aan gerichte, diepgaande onderwerpen, waaronder het grootste deel van de taalkundige en culturele geschiedenis van het faraonische, Grieks-Romeinse en Koptische Egypte. ... projectonderwerpen die betrekking hebben op: Egyptische kunstgeschiedenis, Egyptische archeologie, Egyptische religie, Koptisch Egypte, sociale en economische geschiedenis van het oude Egypte en de oorsprong van het alfabet."
Daar komt de studie of het them van filosofie niet ter sprake. Het studieprogramma omvat:
- Ancient World seminar
- Architecture as a Source for Historical Reconstruction in the ancient Near East
- Demotic Papyrology I
- Documentary Texts from Deir el-Medina and their social and cultural setting
- Egyptian Temple Inscriptions of the Greco-Roman Period
- Introduction to Middle Egyptian and the Hieroglyphic Script
- Methods and Theory in Egyptian Archaeology
- Egyptology in the Field: Research and Facilities in Egypt
- MA Thesis Classics and Ancient Civilisations
- Tell el-Dab’a Seminar
Carrièrevooruitzichten zijn o.a. om als PhD-er verder te gaan, en ook mogelijk om werk te vinden binnen de uitgeverij- of onderwijssector, bij beleidsafdelingen van overheidsinstanties, binnen de onderwijssector of binnen het cultureel toerisme.
Op Wikipedia als laatste, is er toch een topic: "Ancient Egyptian philosophy," en "refers to the philosophical works and beliefs of Ancient Egypt. There is some debate regarding its true scope and nature. (https://en.wikipedia.org/wiki/Ancient_Egyptian_philosophy)
Dat gebeurt door toevallig toch weer een Spanjaard: Juan José Castillos, die schrijft over
"Lefkowitz en de Afrocentrische kwestie, Gerard Naddaf: Algemeen wordt aangenomen dat de beschaving van het oude Griekenland met zijn karakteristieke kunst en gedachtegoed met ons verbonden is op manieren die andere samenlevingen niet hebben. Door zijn culturele overwicht op Rome wordt het oude Griekenland gezien als het fundament van de Europese/Westerse beschaving. Volgens Afrocentristen is wat wij doorgaans de Griekse erfenis noemen in feite een gestolen erfenis – gestolen of afkomstig uit Egypte, en dus uit Afrika. Deze op het eerste gezicht absurde stelling heeft in feite een lange en complexe geschiedenis die zijn oorsprong vindt in het oude Griekenland. In dit essay onderzoek ik in context recente boeken van twee invloedrijke geleerden, Mary Lefkowitz en Martin Bernal, die aan weerszijden van de controverse staan, en bied ik een eigen perspectief aan."
In 2018 schreef Peter Flegel. Does Western Philosophy Have Egyptian Roots? Flegel highlights possible connections between early Greek philosophy and the ideas of the New Kingdom of Ancient Egypt.
Conclusie
In de jaren zestig vatte de Franse egyptoloog Jean Yoyotte de bredere kwestie wellicht het beste samen toen hij probeerde lost de meest fundamentele paradox op: ook al verschilden het oude Griekenland en Egypte in hun manier van articuleren concepten leken enkele van hun meest opmerkelijke ideeën behoorlijk op elkaar (zie ‘La pensé préphilosophique en Egypte’, 1969). Yoyotte stond erop een filosofisch Griekenland te onderscheiden van een pre-filosofisch Egypte. Toch loste hij de problemen op puzzelen door toe te geven dat dit onderscheid weinig invloed had op de uitwisseling tussen beschavingen. De wijzen tenslotte van Egypte had de vier elementen bevestigd, de onderliggende eenheid van het Ene en het Vele, evenals de rol van goddelijke intelligentie in de kosmos, lang vóór de geboorte van de eerste Griekse filosoof. Dus verschillende vormen van Afgezien van deze uitdrukking is het volkomen denkbaar dat Helleense denkers Egyptische ideeën importeerden en vervolgens aanpasten hun eigen doeleinden. De stelling van Yoyotte blijft vandaag de dag levend als een nieuwe lichting specialisten, zoals American classicus Susan Stephens en filosoof Robert Hahn ontdekken onderschatte verbanden tussen vroege Griekse filosofie en het oude Egypte (zie Susan Stephens’ ‘Plato’s Egyptian Republic*’, 2016). Terwijl het debat voortwoedt, heeft de recente ontdekking in Heliopolis de schijnwerpers weer op Psamtik I gezet en biedt een nieuw kans om zijn rol te verkennen in het verbinden van een oude Noordoost-Afrikaanse beschaving met een jonge zuidelijke beschaving
Europese. Historici uit de oudheid zijn het er meestal over eens dat er in de verbanden Egyptische motieven zaten technieken floreren in archaïsche Griekse kunst, architectuur en zelfs geneeskunde. Wat nog moet worden beslist, is of het economische en diplomatieke beleid van de farao hielp ook het westerse denken te stimuleren. Als Yoyotte's beoordeling iets is om aan vast te houden, wijst de balans van het bewijsmateriaal erop dat Psamtik I de meest duurzame erfenis is hielp bij het scheppen van de voorwaarden voor het ontstaan van de westerse filosofie. In een wereld die wordt achtervolgd door het spook van insulair populisme en vreemdelingenhaat, deze erfenis vormt een welsprekende herinnering aan het grote potentieel dat inherent is binnen intercivilisatie-uitwisselingen. (bron: Academia.edu)
* - "Vertrekkend van overeenkomsten die bestaan tussen het kastensysteem van de Egyptische samenleving, zoals beschreven door Isocrates en andere Griekse schrijvers, betoogt dit artikel dat Plato’s ideale staat, zoals geschetst in de Republiek, in feite geïnspireerd was door Egypte. In het bijzonder kan Plato’s politieke systeem worden gezien als een herwerking van het principe van Ma’at of goddelijke gerechtigheid dat in het Egyptische denken wordt aangetroffen." (https://academic.oup.com/book/5809/chapter-abstract/149017621)
-- 19 sept.
Papyrus of Ahmose or Mathematical Rhind (1500 BC); an oldest Manuscript written in Algebra and Trigonometry.
Manuscript shows that Egyptians used first-order equations and solved them in several ways. They also know quadratic equations and solve them. They also know numerical and geometric sequences and know quadratic equations like two :
X2 + y2 = 100,
Y = 3/4 x, where x = 8, y = 6,
This equation is origin of Pythagoras theorem, a2 = b 2 + c 2, and Egyptians used to call unknown number (koom).
Pythagoras developed his mathematical theories after travelling to Egypt and learning from Egyptian priests, and this has been proven in books of Greek historians and scholars such as Farpharius of Sour, Herodotus and Thales.
Egyptians had Algebra, Trigonometry, and Geometry about 2000 years before birth of Pythagoras and about 3000 years prior to al-Khwarizmi being born.
British Museum
#archaeohistories (via twitter)
Reacties