11 jaar later... slachtoffer en dader

 De vrouw van het slachtoffer gaat naar de gevangenis om met de dader in gesprek te gaan. Een moedige beslissing. Van beiden.

Reünie tussen Maixabel Lasa en exetarra Luis Carrasco: "De waarheid kennen helpt om te blijven leven." EL PAÍS praat met de weduwe van Juan María Jáuregui en met een van zijn moordenaars over hun ontmoeting in de gevangenis in 2011, over 'Maixabel' en over de grenzen van vergeving. (bron: https://elpais.com/espana/catalunya/2022-07-03/reencuentro-entre-maixabel-lasa-y-el-exetarra-luis-carrasco-saber-la-verdad-sirve-para-seguir-viviendo.html)

--

2011/10/zelfs-eta-heeft-last-van-de-crisis.html

-- september 2024, is inmiddels (sinds 2021) op Netflix het drama te zien: Maixabel:

https://www3.stage.netflix.com/es/title/81577925

Inmiddels heb ik de film gezien. Wat me direct opvalt is dat de etarra's gewoon Castilliaans spreken in de film, af en toe een woord Baskisch. Ibon de primaire dader (Niet luis Carrasco) heeft ook typisch een Spaans uiterlijk. Een van de eerste scene's na de moord op haar man, is in het gerechtshof en daar schreeuwen de drie dader, "Fascisten," tegen de rechters van het hof. In de gevangenis ontmoet een intermediair ca. 50 gevangen die dan al uit ETA zijn gezet, omdat een van de gevangen gevraagd zou hebben om met een slachtoffer van het terrorisme contact te krijgen.

In de gevangenis praat Carrasco uiteindelijk met Maixabel, en hij vertelt dat hij haar man geen eens kende. "We kregen informatie, en wisten niet wie de persoon was." [dat is nog een organisatorisch detail: hoe meer empathie informatie kan bijbrengen hoe groter de kans dat de aanslag mislukt. Een terroristische organisatie moet tegengesteld aan gewone organisaties, (emotioneel) afstand houden tot hun doelen.] In de gevangenis krijg je veel tijd om na te denken, zegt Carrasco. Buiten zou hij verder gegaan zijn met moorden, de gevangenis heeft hem veranderd, zegt hij.

"Mij [mijn leven] hebben jullie kapot gemaakt," zegt Maxaibel tegen haar dader.

Later wanneer de gevangenis niet meer meewerkt aan het programma om met slachtoffers in gesprek te gaan, gaat Ibon in zijn verloftijd op bezoek bij een bemiddelaar die hem met Maxabel in contact brengt. Hij vertelt dat hij idealist was en alerlei onafhankelijkheidsgroeperingen steunde in Alicante, zoals die van Nicaragua. Maixabel vertelt dat haar man in de jaren zeventig lid was geweest van Eta, maar altijd tegen geweld was en afscheid nam van de groep! Ibon zzegt dat hij wel moest geloven in de groep, want anders wordt je gek als je denkt wat je gedaan hebt. "Ik ben liever de vrouw van Juan Mari dan jouw moeder," zegt Maixabel aan het einde, waarop hij zegt, "ik ben liever Juan Mari, dan de moordenaar."

Ondanks het trage ritme van de film is deze behoorlijk heftig.

Een review.

"Met 14 Goya-nominaties is 'Maixabel' een van de grote favorieten van de Spaanse bioscoopavond. De film van Icíar Bollaín, samen met Isa Campo auteur van het script, is een mooie oefening in terughoudendheid met een sensationele cast en een mechanische kilheid die misschien uiteindelijk in het voordeel van het werk werkt.

Hoewel het succes van 'Patria' nog steeds groot is, zou het niet helemaal eerlijk zijn om te bedenken dat de serie HBO Spanje een roman van Fernando Aramburu uit 2016 heeft aangepast. Helaas blijven het Baskische conflict en de verschillende gradaties en gebieden van de pijn ervan in onze ogen hangen. herinnering zo fris als de herinnering aan welke visie op de feiten dan ook kan zijn.

Om dit nieuwe oude verhaal te vertellen, vertrouwt Bollaín op prachtige prestaties van zijn hoofdrolspelers en op zijn secundaire en grote openbaring, Urko Olazabal, een echte dief van momenten die de film overneemt met zijn berouwvolle terrorist die voor de rest tot een persoonlijke hel is veroordeeld zijn dagen.

Tolosa, jaar 2000. Drie mannen vluchten nadat ze de socialist Juan María Jáuregui in koelen bloede hebben vermoord. De politicus laat een dochter en vrouw achter, Maixabel, die zullen besluiten deel te nemen aan een vergevingsproject tussen veroordeelde terroristen en slachtoffers van de ETA-aanslagen. Zoals verwacht heeft het verhaal de bioscopen gevuld en de mogelijkheden om af en toe een prijs te winnen.

'Maixabel' is het verhaal van een theoretisch onbereikbare vergeving en verzoening die nog geen tien uur de tijd heeft om de plot te ontwikkelen, en de ellipsen en tijdsprongen, waarvan sommige heel abrupt, koelen een emotionele hitte af die uitgaat zodra de rook verdwijnt. Het echte narratieve succes vind je bij scenarist Bollain, die samen met Isa Campo zijn grote acteurs en verschroeiende dialogen op een bord legt, de ware kracht van de film. "We hebben geloot."

Een film van details, van stiltes, van blikken die elkaar wel en niet ontmoeten, van script, maar bovenal is het een film van karakters. Van acteurs. Van actrices. Er is geen vrede of vergeving voor slachtoffers of daders, inwoners van prachtige plekken om met een escorte te wandelen. Een plek waar de eeuwige vicieuze cirkel van schuld en angst nauwelijks ruimte laat voor de rede.

De regisseur vermijdt te struikelen over gemakkelijke sentimentaliteit, al ontkomt ze niet aan een schelle autorit die de sonore herinneringen aan een van de hoofdrolspelers begeleidt, een ietwat afgezaagde en verouderde hulpbron die bovendien meer ruimte in beslag neemt dan gewenst. Maar hij weet ook het spookachtige verhaal over te nemen door de meubels van dat vervloekte café te schikken in een van de meest emotionele scènes uit de film.

Met zijn voor- en nadelen is 'Maixabel' een bevredigende ervaring. De gesprekken en quotes tussen de hoofdrolspelers zijn zo goed dat je het gevoel hebt dat je te snel van meer wordt beroofd. Maar het belangrijkste is dat zijn echte verhaal, met delicatesse en respect naar fictie gebracht, hier is om ons eraan te herinneren dat ondanks de spijt, er onder dit alles nog steeds iets kan zijn wat ons menselijk maakt." (https://www.espinof.com/criticas/maixabel-otro-efectivo-relato-perdon-consecuencias-eta-excelente-reparto-que-se-situa-favoritas-goya)