Over illusies (3) - Ongelovige Thomas...
De ongelovige Thomas heeft een punt is een boek van Johan Braeckman en Thomas Boudry. Het is - ik lees de recensies - een Pleidooi tegen pseudowetenschap en een tegenaanval op de valstrikken van de werkelijkheid of een wapen van kritisch denken tegen de vele vormen van misleiding die ons het dagelijks leven voortkomen. In die zin is het boek - uit 2011 - zijn tijd vooruit, want juist nu hebben we meer dan ooit dat wapen nodig.
Recensie EEN. EERST ZIEN EN DAN GELOVEN (en dan nog)
... We worden overstelpt met vermeende feiten en zelfverzekerde meningen. Vele daarvan blijken irrelevant en dikwijls gewoon fout te zijn. Kritisch denken kan hierop een antwoord zijn.
We moeten continue wikken en wegen wat waar is en wat niet. OF gelijk alles met een korrel zout nemen. Sceptisch "zijn" dus. De mens heeft hiervoor hulpmiddelen nodig en die komen van de filosoof. hij of zij leidt u langs de bomen en laten het bos zien. Waarom geloven mensen in mythes, complottheorieën, doemscenario's, hoaxen, de psychoanalyse of bijna-dood-ervaringen.
Daar staat tegenover dat we ook veel weten, maar dat er gaten in onze kennis zit. Kennisverwerving is een proces dat niet zonder twijfel kan... Duidelijk een filosofisch verhaal dus.
Recensie TWEE. Er zijn vele voorbeelden van irrationeel denken, niet in de laatste plaats het christelijke geloof. Daarbij is er geen zwart-wit-onderscheid tussen religie waar dogma's een rol spelen en seculiere wetenschap die puur en zuiver kritisch is. Beiden geloven [ook intellectuelen geloven].
Er bestaat - dus - geen waardevrije wetenschap. Alle wetenschappers worden gedreven door confirmation bias, en negeren zij informatie die niet in hun kennismodel past (mijn vertaling).
. Is het vasthouden aan geloof een vorm van irrationalisme? Nee, er bestaan redenen om te geloven. Zoals er ook redenen zijn om niet te geloven.
De Bijbel speelt in dit boek nauwelijks een rol. Als de Bijbel aan de orde komt, laten de samenstellers soms wat steken vallen. Richard Dawkins typeert geloof graag als ‘blind geloof’. Het is echter onjuist om in dit denkspoor te stellen dat Jezus blind geloof propageert. Het tegenovergestelde is het geval.
... Ik besluit met het niet onbelangrijke gegeven, dat Thomas sceptisch als hij was, uiteindelijk toch een gelovige is geworden. En dan niet als iemand die blindelings gelooft, maar als een persoon, die door een ervaring overtuigd is geraakt. Bij die ervaring heeft Thomas het niet gelaten. Hij heeft een kerk gesticht in India, die bestaat tot op de dag van vandaag. (bron: ds. Jart Voortman)
...
Ik heb het boek niet gelezen, maar ga puur in op de metafoor van de Ongelovige Thomas in relatie met wat dominee Voortman schrijft. Ik deel die visie dat het boek ingaat op de Thomas uit de christelijke cultuur, en door de wetenschap gebruikt wordt als rationeel omdat hij het niet vertrouwt / gelooft.
Het geloven van de religie is misschien verlaten, maar de overtuiging van de wetenschapper is niet minder sterk...
Reacties