Taboes en veranderingen in onze tijd

 Hoe belangrijk zijn taboes bij veranderingen, in de maatschappij of persoonlijk. Of bij beiden?

Op een blog over psychologie en filosofie vond ik vijf taboes van de hedendaagse wereld*:

• veroudering (we tolereren niet dat we oud worden)
• de dood (...)
• besmetting (angst voor inmenging en gebrek aan puurheid)
• afwijking schoonheidspatroon (rigide en stereotypisch schoonheidsbeeld)
• de pauze en traagheid (intolerantie voor een gebrek aan snelheid)

Hier zit natuurlijk een heel verhaal achter. De Dood lijkt me een constant taboe in de geschiedenis van de mensheid. Dus die valt af om te zien hoe de tijden veranderd zijn. Veroudering, ja, die houdt nauwelijks uitleg. Maar aan de andere kant zijn er steeds meer ouderen in de wereld, en dan is dat ontbreken van tolerantie richting ouder worden en mogelijk ouderen toch wel opvallend. De vraag is of dit wel klopt, is dit een taboe en hoe kan je dat bepalen, of meten?

We zijn de afgelopen decennia steeds gezonder gaan leven, roken is haast een taboe geworden en het motto van een van de grootste sigarettenproducenten is om nadelen van roken te verminderen (oa door verandering van de sigaret).

Verslaving zou je een taboe kunnen noemen. Ik denk dat we verslaafd zijn aan entertainment in deze tijd, meer dan in andere tijden. TV-series-adictie?

Besmetting. Vind ik een lastige. Puurheid is iets van aller tijden, goud staat nog bovenaan als uniek metaal, maar hedendaags goud is ook Bitcoin, dat weinig met puurheid heeft te maken.

Seks (en voorkeuren) ontbreekt aan het lijstje en ik zou zeggen dat seks en dood, leven en sterven de grootste taboes zijn.

Schoonheid als stereotype. Zelf heb ik nooit meer mijn gebit recht laten zetten, en dat zou nu not done zijn, dat klopt. Die hoektand die scheef zit, dat kan niet. Ik weet het, het is een sterk gevoel vanuit de maatschappij waar je als persoon onmachtig tegenover staat. Maar zo zijn er vele andere en sterkere schoonheidstaboes. Plastische chirurgie is een trend die langere tijd geleden begonnen is.

Traagheid? Is dat hedendaags die aversie of ook tijdloos? Slow Food, is wel een trend, maar tegen de mainstream van snelheid. 

Het lijstje is inderdaad iets waar je de huidige samenleving aan kunt toetsen, maar of dit nu de taboes zijn.

 

Zoekend kwam ik op een boek, dat leek op een proefschrift, over het onderwerp. Kapteyn laat zien hoe het fenomeen taboe door de ervaring van Thomas Cook in leven werd geroepen en hoe het in tweede instantie gebruikt werd in de sociologie als referentie voor natuurlijk gedrag.

Aan het eind van het boek staan stellingen (typisch voor een proefschrift) waaronder deze:

• 4 Kinderen worden seksueel beter, maar financieel slechter voorgelicht.
• 6 De vorming van een Europese kernmacht is taboe.
• 7 De visies van Immanuel Wallerstein en van Norbert Elias op de maatschappelijke ontwikkelingen in West-Europa verschillen onder meer hierin dat de economische expansie tegen het einde van de Middeleeuwen volgens Wallerstein samenhangt met de relatieve zwakte en volgens Elias met de relatieve sterkte van de staatsmacht. 
• 8 Edward Shorter interpreteert de opkomst van de romantische liefde in de achttiende eeuw als een toenemende spontaniteit in plaats van als een toenemende terughouding en omvorming van seksuele driften, omdat hij in zijn visie op de ontwikkeling van het Westerse gezin alleen oog heeft voor de verminderde sociale controle en niet voor de toegenomen zelfcontrole. 
• 9 MO studies zijn schoolser gebleven dan overeenkomstige universitaire opleidingen omdat de studenten er zich moeilijker kunnen organiseren.
• 10 Hetstimuleren van de studie Nederlands aan buitenlandse universiteiten betaalt zichzelf, omdat het de vraag naar Nederlandstalige produkten zal doen stijgen.
• 11 Progressieve politici beginnen hun carrière en beëindigen hem met het uitspreken van radicale gedachten.
• 12 De som van alle spreekwoorden is nul

In het nieuws - zoekend op uit de taboesfeer - merk je ook hoe groot de invloed van taboes zijn, en waar ze allemaal betrekking op kunnen hebben, vaak verbonden met de emotie; schaamte:

• Groningse primeur: seksspeeltjes te koop in de supermarkt
• Armoede moet uit taboesfeer 
• Milou (17) stapte uit het leven en hoopt dat haar ouders psychische problemen uit de taboesfeer halen  
• De GGD-Groningen start campagne over seksueel geweld
• Gevoelige onderwerpen uit de taboesfeer. In deze tiendelige komische serie probeert Esther, samen met haar collega's, onder wie de ervaren verpleegster Patty, de gevoelige onderwerpen in haar spreekkamer en op de werkvloer uit de taboesfeer te halen.  
• Uit de taboesfeer; over schimmel en aambeien 
• Autisme moet uit de taboesfeer op de werkvloer: 'zie het als een talent 
• Recreatief drugsgebruik uit de taboesfeer 
• Vanuit de duisternis naar het licht; zelfdoding móet uit de taboesfeer ...Hevig menstrueel bloedverlies bij vrouwen: Een bloedserieuze zaak om ...Seksbok moet masturbatie uit de ...
• ... zwijgt niet langer: "Ik weiger me te schamen voor iets ...
• ... uit Echte Meisjes voelt taboe rond miskraam: 'Er is zoveel schaamte'  

Een van de vragen die ik zelf heb over het onderwerp is, of dit nu meer psychologie is of filosofie. Of wanneer heeft het betrekking op het een of het ander.

... later meer.

--

* - https://nl.sainte-anastasie.org/articles/cultura/5-tabs-del-mundo-contemporneo.html

--
De-veranderbaarheid-van-mensen