Encyclopedie der professies

 Zou het mogelijk zijn om een boek / website te maken waar alle historische ambachten en professies in gerangschikt staan?

Ik vond er laatst een aantal in een bijzonder geschiedenis boek, dat opende met de jager-verzamelaar en de landbouwer (ten tijden van de romeinen is er dan al ... een rechtssysteem, fabrieksmatige productie, huizenbouw van steen, productie van gebruiksvoorwerken en sieraden. de romeinen zijn ook ingenieurs, leggen waterwerken aan en ontginnen):

Paardenfokker, Baljuw, raadpensionaris, Pastoor, Rederijker, Factor, ambachtsvrouw, ambachtsheer, schout, rentmeester, rentenier, stadhouder, monnik, edelman, koopman, landsadvocaat, advocaat, rechter, postmeester, bierbrouwer, thesaurier, handelaar, regent, schepen, burgemeester, kooplieden...

De Rederijker bijvoorbeeld, op wikipedia, geeft wel een Geschiedenis. De rederijkers waren een groep mannen van burgerlijke en adellijke komaf, meestal uit dezelfde stad of provincie, die regelmatig bijeenkwamen om poëzie voor te dragen. Zij sponsorden ook publieke festivals met parades en toneelspektakel. De rederijkerskamers spiegelden zich daarbij aan al bestaande broederschappen uit Artesië. ... De eerste Nederlandstalige 'kamers' ontstonden in Vlaanderen. De eerste rederijkersgezelschappen werden opgericht in de eerste helft van de vijftiende eeuw. Den Boeck uit Brussel werd aan het begin van de vijftiende eeuw opgericht en is waarschijnlijk de oudste rederijkerskamer. ... We kunnen De Heilige Geest in Brugge, die naar alle waarschijnlijkheid in 1428 of 1429 werd gesticht, beschouwen als de oudste volwaardige rederijkerskamer. De echte doorbraak van de vroege rederijkerscultuur dienen we in de jaren 1440 te situeren. In Ieper zou ook al vroeg een rederijkerskamer, genaamd Alpha en Omega, gesticht zijn. Maar wat juist ontbreekt is een frame of categorie waar deze mee te verbinden is.

En dan zijn er de vele impliciet genoemde beroepen voor het maken van wegenkaarten, e.d. Er is transport dus er zijn vervoerders, .dan in het (romeinse leger) zijn er vele beroepen en functies die ik hier nog niet noem, zoals de legeraanvoerder, ... 

Maar daar stopt het niet... Hannekemaaiers (seizoenarbeiders)

Ik herinner me dat Hugo Brandt Cortius ooit werkte aan een woordenboek van begrippen en hun ontstaansgeschiedenis. Dus van "tafel" kon je opzoeken uit welk jaar het was, voor woorden als "belasting" en "werkloosheid" zou dat aardig zijn. Wanneer begon men het woord belasting te gebruiken en dan niet als natuurkundig begrip, maar als economisch thema.

Zo ook met professies. Wanneer ontstond de architect [Architect: 1987. De Wet op de architectentitel (WAT) van 1987], de Advocaat [Advocaat. De Advocatenwet[1] uit 1952 regelt het beroep van advocaat. Alle advocaten in Nederland vormen gezamenlijk de Nederlandse Orde van Advocaten], de jurist, de loodgieter, de boekhouder, etc, etc...

 

Over het boek waar ik deze professies vond, later meer...

-- dec 2022.

Pamphleteer is een professie die voor deze reeks in aanmerking komt. Het is geen officiele professie zoals arts, of het engelse Minister, maar wel een die gerefereerd wordt in biografieen, zoals die van John Milton.

Hij wordt genoemd op wikipedia als een van de voorbeelden, naast de Amerikaan Thomas Paine, die ook dit soort politieke pamfletten schreef en publiseerde. In Frankrijk is het voorbeeld: Johannes Calvijn.

Hoe kwam de pamphleteer in opkomst? En hoe verdween deze ook weer. Het begin heeft natuurlijk te maken met de opkomst van de drukpers, maar ook de start van officiele regeringen zoals die van Cromwell in Engeland. Calvijn was meer op religieus vlak bezig met activistische activiteiten. Tegen de macht, zou je ook de activiteit kunnen zien.

De "professie" verdwijnt ook weer,  maar niet voordat Karl Marx er gebruik van maakt in een van de meest bekende vormen: het manifest. Manifest van het Surrealisme van André Breton (1924) is de laatste die op wikipedia.nl genoemd wordt.

De vertaling van Pamflet - in de link van wikipedia naar de Engelse versie - is parody en niet Pamphlet of pamphleteer... Er is geen universele duidelijkheid over dus..

Met de massale en online uitgeverprocessen wordt het fenomeen booklet of brochure enkel nog in het bedrijfsleven gebruikt. 

-- update dec 22. Vanaf blog detaalvangracian. Uit het werk van Baltasar Gracián, komen de volgende beroepen (Wat deed men zoal in de 17e eeuw? - Een beroepenoverzicht):

, schreef Gracián al.” Vooralsnog ben ik deze rol niet in het werk tegengekomen.

1. Formele rollen:

• advocaat, douane, agent (kan ook iets anders betekenen), ambachtsman, kapitein, valkenier of koster, schipper, dokter, ambassadeur, koopman, slachter (matachín: kan ook als vechtersbaas of ruziezoeker bedoeld zijn), commissaris.

2. Gerelateerd aan de Kunst:

• Auteur, schrijver, beeldhouwer, muze, mecenas, dichter.

3. Religieuze rollen:

• Aartsbisschop, kapelaan, kardinaal.

4. Sportief:

• Atleet

5. Meer algemeen (en niet altijd productief):

•  Heer, stadsburger, loper, leerling, diplomaat (dat wordt bestond nog niet, maar is een vrije vertaling van el discreto), eigenaar, oplichter, bedrieger, erudiet (ook dit is geen echte productieve rol: in die tijd was het vergaren van kennis een kunst / rol op zich.

6. Gericht op bestuur:

• leider, aanvoerder (caudillo), hoveling / hofdame (cortesano/a), keizer (emperador ), monarch, politicus, koning(in), vazal / leenman (vasallo), veroveraar, graaf
  minister, raadgever (consejero), hertog (duque).

7. Anders:

• Spion (“Kom als spion, maar ga als vriend)