Natuurlijk (maar) niet normaal

Bij cultuur - organisatie of maatschappij - gaat het altijd ook om de tegenstelling: nature-nurture en deze is goed te begrijpen aan de hand van een andere vergelijking: natuurlijk versus normaal:

• Wel natuurlijk maar niet normaal
• Normaal maar niet natuurlijk.

Cultuur is dat wat normaal is of normaal gevonden wordt. Vroeger was "het" vaak niet normaal, omdat cultuur tijd kost. Vroeger was het nog niet normaal dat mensen van gelijke seksen konden trouwen. Daar is een hele homo-beweging aan vooraf gegaan om het mogelijk te maken. Het natuurlijke proces van voortplanting krijgt in de cultuur een extra dimensie waardoor seks en voortplanting gescheiden worden. Dat men in conservatieve omgevingen moeite heeft met deze moderne cultuur - zoals recentelijk in de VS - is vanuit cultureel oogpunt heel begrijpelijk. Cultuur leert men. Men leert begrijpen dat zaken die eerst niet normaal waren nu wel geaccepteerd worden. We halen onze schouders op en de uitzondering wordt de norm.
Daarmee blijft het onderscheid tussen normaal en niet even groot en tijdloos. Altijd zal iets niet normaal zijn, en kan het later normaal worden.

De Doe eens normaal man. Doe zelf normaal discussie is een cultuurdiscussie. Het gaat de politicus niet om authenticiteit maar om het vinden van de nieuwe norm. Daarin zweeft de politiek voortdurend. Vooral nu wanneer het failliet van de economie terugslaat op de cultuur: we weten niet wat te doen, en daarmee staat onze identiteit ook op het spel. Wie zijn we, wat is onze natuur?

De hoofddoek is in sommige culturen heel normaal. Hier in West-Europa is dat al veel minder normaal. Maar ook dat valt te leren.
Maar wat is nu natuurlijk?
Gedrag is in principe ook natuurlijk totdat het niet echt wordt. Via bedrijfscursussen wordt ons allerlei gedrag opgelegd op zoek naar een nieuwe norm.
Nieuwe technische mogelijkheden die leiden tot een vernieuwd social media landschap leiden al snel tot een nieuwe norm voor normaal gedrag, dat allereerst niet natuurlijk overkomt. De mens is van nature bang, maar we krijgen ingefluisterd dat we nergens bang voor horen te zijn. Diegene die de nieuwe media niet accepteert of kan bijhouden zoals de digibeet is al snel niet normaal. Terwijl een afwachtende houding heel natuurlijk kan zijn.

Voor een ZZP'er komt HNW (het nieuwe werken) heel natuurlijk over: hij is flexibel en kan zich thuis eenvoudig aan meerdere taken zetten. Voor de werkgever is hetzelfde nieuwe werken veel minder natuurlijk; de manager moet zich aanpassen en vind al die vrijheid in eerste instantie Niet Normaal.

Andere voorbeelden:

• Borstvoeding is natuurlijk, afkolven is normaal.
• Overspel is wel natuurlijk, maar niet normaal

Angst voor allerlei zaken is heel natuurlijk. Het is onze cultuur - beginnend met de psychologie waarin angsten worden onderkend - die een antwoord moet vinden op angsten. Angsten voor buitenlanders is dus ook heel natuurlijk. En in eerste instantie is het heel normaal. Door een rationalisatieproces LEREN we omgaan met deze angst en leren we de positieve ontwikkelingen van de negatieve indrukken te onderscheiden. De pyramide van Maslow* past "natuurlijk" perfect in dit verhaal: nadat iemand al dan niet binnen een bedrijf zijn angsten heeft overwonnen krijgt deze oog voor persoonlijke groei en ontwikkeling. Daar moet binnen de cultuur en de heersende maatschappij wel ruimte voor zijn. Op dit moment is dat lastig, is er weinig ruimte voor groei en dus ook voor persoonlijke groei.

Binnen organisaties is dit niet anders. Daar is de natuurlijke houding tegen alles wat niet normaal is beangstigend. Zoals een reorganisatie of andere veranderingen. Management en of leiders zullen deze angsten kanaliseren. Dat doen ze vaak met voorbeelden geven: in andere situaties "deed men,... en dat leidde tot."

 

bron: wikimedia

Pas als er geen voorbeeld is om met de angst om te gaan wordt het moeilijk. Dat stadium lijkt nu met de Euro plaats te vinden. We kennen de situatie niet - de laatste muntunie heeft niemand meegemaakt - en dus is er geen referentiemodel. We zien geen norm, en alleen worden de negatieve indrukken zichtbaar. Dat is ook angstig. Heel natuurlijk allemaal. Alleen theoretici zullen hier een weg vinden.
Politici - die deze angsten gebruiken - Zoals de Wildersen van deze wereld - zullen als leiders gezien kunnen worden. Tot de rust terugkeert en men onzekerheid als normaal gaat vinden.
Zo ver is het nog niet.

--
Maar hoe normaal is wat iedereen doet. Hoe normaal is onze cultuur. Tegenwoordig na de crisis is er veel veranderd. De Pyramide van Maslow is bekend binnen het bedrijfsleven. En daar werd deze - als waar - geaccepteerd.

Onlangs las ik een boek van Fernando Trias de Bes waarin hij een andere visie op bedrijfseconomische processen geeft. In "El libro prohibido de la economia," het verboden economieboek vraagt hij zich wat de keerzijde van marketing is. Hij doet dat aan de hand van diezelfde Pyramide van Maslow, en gebruikt deze voor de aanschaf van een BWM van 40 mille. Volgens de Pyramide gaan deze voor een BMW naar:

• 5000 euro kosten als noodzakelijk transportmiddel
• 2000 euro kosten voor noodzakelijk gemak
• 10000 euro voor het gevoel van veiligheid
• 13000 euro voor de kosten van design / ontwerp
• 10000 euro kost uiteindelijk het gevoel van autorealisatie en het gevoel om ergens bij te horen.

De officiële versie over de piramide is:
- een hiërarchie van menselijke noden die wanneer deze vervult worden men hogere behoeften en wensen ontwikkelt

De verboden versie die gebruikt wordt door marketingafdelingen, ed. luidt echter:
- een methode om te berekenen hoeveel we elke extra behoefte kunnen inprijzen in het product