The Worldly Philosophers (3)

Hoofdstuk 5 - De visies van de utopische socialisten

"Somber" beschrijft niet alleen de toekomst beschreven door Malthus en Ricardo, maar ook de werkelijke wereld van Engeland in de jaren 1820. Op het vasteland had de natie gezegevierd in de lange strijd tegen Napoleon, maar thuis wentelde het zich in het sociale kwaad veroorzaakt door het fabriekssysteem. Naar huidige maatstaven waren de werkomstandigheden verschrikkelijk. Kinderen van tien jaar en jonger werkten in industriële centra als Manchester en Birmingham in slecht geventileerde gebouwen zonder elementaire sanitaire en veiligheidsmaatregelen. Het was niet ongebruikelijk dat kinderen geslagen werden - niet alleen voor een klein foutje, maar ook om de efficiëntie te stimuleren. 

Voedsel, onderdak en behandeling voor arbeiders vormden extra problemen. Op sommige plaatsen werden kinderen gemarteld en seksueel misbruikt en moesten ze met de varkens klauteren om voedsel. Een werkdag van zestien uur was gebruikelijk - van zes uur 's ochtends tot tien uur' s avonds. Veel kinderen brachten hun paar uur slaap op fabrieksbedjes door om de lange sjouw naar huis te redden.

Machines redden arbeid, maar richtten grote schade aan bij de arbeiders. Nieuwe machines waren niet bedekt of omheind, en ongelukken met mangelen waren heel gewoon. Zonder schadevergoeding of ziektekostenverzekering zou een gewonde werknemer waarschijnlijk op straat worden gegooid. Mobs die bekend staan ​​als "Luddites" kwamen bijeen om molens te vernielen en in brand te steken als een manier om hun haat tegen fabrieken te uiten. De bevolking, gealarmeerd door deze ongeregeldheden, vreesde een opstand van de armen tegen de rijken. In het midden van dit miasma verscheen een ongewone kapitalist:

Robert Owen (1771-1858). Het vroege leven van Robert Owen lijkt op een verhaal van Horatio Alger. Owen werd geboren in een arm gezin in Wales en eindigde op negenjarige leeftijd toen hij in de leer ging bij een linnenhandelaar. Negen jaar later verhuisde hij naar Manchester, leende $100 en begon met het vervaardigen van machines voor de textielindustrie. Gedurfd voor een kleine kapitalist, werd hij fabrieksdirecteur van een grote spinnerij, ook al wist hij niets van het vak. Op twintigjarige leeftijd schoof Owen op tot mede-eigenaar en werd het jongenswonder van de textielindustrie. Een paar jaar later kocht hij met geleend geld een groep textielfabrieken in New Lanark, Schotland, trouwde met de dochter van de voormalige eigenaar en verdiende een fortuin.

Binnen vijf jaar bracht Robert Owen een revolutie teweeg in de fabriekswerking door het typische kwaad van het Britse fabriekssysteem te elimineren en New Lanark om te vormen tot een modelarbeidersgemeenschap, die werd bezocht door schrijvers, hervormers en sceptici - zelfs de tsaar van Rusland. Door het verhogen van de lonen, het verminderen van het aantal werkuren, het verbeteren van de sanitaire voorzieningen in de fabrieken, het herbouwen van arbeiderswoningen en het voorzien van scholen voor de kinderen van de werknemers, keerde hij het standaardconcept van arbeidsverhoudingen om. Na verbeterde omstandigheden door welwillendheid, won Owen productiviteit en efficiëntie. Met New Lanark als laboratorium om zijn hypothese te testen, bewees hij dat de zorg van een kapitalist voor arbeiders winstgevend is.

Wat was zijn filosofie? Owen geloofde dat de mensheid niet beter is dan haar omgeving. Omdat mensen gevormd worden door de omgeving, kan verbetering van die omgeving een paradijs op aarde opleveren. Owen schokte het bedrijfsleven en de regeringsleiders door te stellen dat de ontwikkeling van de machineproductie, indien volledig georganiseerd voor winst, onvermijdelijk zou leiden tot armoede en degradatie voor arbeiders. Zijn oplossing was samenwerking. Met het oog op samenwerkingsdorpen - geplande gemeenschappen waar 800-1200 mensen samenwerkten en in privé-appartementen woonden - stond Owen erop dat keukens, leeskamers en zitkamers gemeenschappelijk zouden worden gebruikt. Jonge kinderen zouden aan boord gaan; oudere kinderen zouden de tuinen verzorgen. De gemeenschap zou een verscheidenheid aan beroepen uitoefenen om zelfvoorzienend te zijn. Op een afstand van de gemeente zou de fabriekseenheid zijn.

Natuurlijk, met het concept van laissez faire in volle mode, besteedden maar weinig mensen serieuze aandacht aan Owens plan. Ondanks David Ricardo's bereidheid om het plan te testen, ontbrak het idee aan geld en steun. Onverschrokken verkocht Owen op 4 juli 1826 de New Lanark-fabriek om New Harmony, een coöperatie in Posey County, Indiana, te financieren. Omdat hij arme medewerkers koos, ontbrak het Owens plan aan voldoende praktische planning. Een medewerker bedroog hem en richtte een whiskystokerij op, er ontstonden rivaliserende gemeenschappen en het eindresultaat was een complete mislukking. Owen verloor 80 procent van zijn fortuin. Ten slotte verkocht hij het land en probeerde tevergeefs president Jackson en Santa Anna van Mexico te interesseren voor een andere onderneming.

Toen hij terugkeerde naar Engeland, bleef Owen vasthouden aan zijn opvattingen - met name dat geld en privébezit betrouwbaar zijn. Zijn filosofie maakte diepe indruk op arbeiders; voortkomend uit zijn leer, ontwikkelde zich een reeks coöperaties van producenten en consumenten in heel Engeland, sommige gebaseerd op een geldloos systeem. Wat overleefde was de consumentencoöperatieve beweging, begonnen door 28 geldschieters die zichzelf Rochdale Pioneers noemden.

Owen, die een morele kruistocht lanceerde voor de arbeidersklasse inspireerde de Pioneers, maar was niet direct bij hen betrokken. In plaats daarvan vormde hij, samen met de leiders van de beweging, in 1833 een Grand National Moral Union met een lidmaatschap van 500.000 arbeiders. Deze voorloper van moderne industriële vakbonden riep op tot brede sociale verandering, met name betere lonen en arbeidsomstandigheden, het opzetten van coöperaties en de afschaffing van geld.

Twee jaar lang reisde Owen door het platteland om vakbondswerk te bepleiten, maar hij stuitte op een mislukking omdat hij te veel obstakels tegenkwam. Niet alleen verstoorde de regering de beweging met antivakbondswetgeving, maar lokale vakbonden slaagden er niet in hun leden onder controle te houden en stakingen verzwakten de beweging. Erger nog, Owen en zijn luitenants kregen ruzie en beëindigden hun samenwerking.

Op vierenzestigjarige leeftijd besefte Robert Owen, de succesvolle kapitalist die het kapitalisme verloochende, dat zijn utopische projecten op een mislukking waren uitgelopen. Maar hij gaf niet op. In plaats daarvan publiceerde hij zijn ideeën in traktaten en schreef hij zijn autobiografie. Op de leeftijd van zevenentachtig stierf hij, nog steeds optimistisch. Als meest romantische utopist beïnvloedde hij het kapitalisme door te bewijzen dat de industrie humanitaire projecten kon sponsoren en toch winst kon maken.

Als Analyse: Robert Owen, bekend als de grondlegger van het Britse socialisme, gebruikte eerst de woorden socialist en communist. Hij creëerde echter een concept van socialisme dat heel anders is dan Karl Marx' concept van klassenstrijd. Owens filosofie werd doorgegeven aan de Fabian Society of Great Britain, met onder meer George Bernard Shaw, Sidney en Beatrice Webb en H.G. Wells als leiders, en uiteindelijk aan de Britse Labour Party, een gematigde socialistische partij. De erfenis van Robert Owen omvat het Britse socialisme, de goedkeuring van wetgeving om betreurenswaardige arbeidsomstandigheden te corrigeren, moderne vakbonden en consumentencoöperaties.

Sint-Simon (1760-1825). Graaf Henri de Rouvroy de Saint-Simon, een Franse aristocraat, bezat de geest van democratie en zette zijn overtuigingen om in daden door mee te vechten in de Amerikaanse Revolutie. Hij stond bekend om zijn koppigheid en besloot filosoof te worden en lanceerde een onderzoek naar menselijke kennis dat, samen met een onsuccesvol huwelijk, zijn financiën opslokte en leidde tot een mislukte zelfmoordpoging. Zijn zoektocht resulteerde in Saint-Simons geloof in de broederschap van de mens, dat uitgroeide tot een industriële religie.

Deze halfgekke utopist benadrukte de noodzaak van werk, wat tot zijn conclusie leidde dat arbeiders de grootste beloningen van de samenleving verdienen, en leeglopers de minste. De realiteit bewees dat het tegenovergestelde waar was: niet-werkende aristocraten ontvingen het grootste deel van de rijkdom en deden het minste werk. Saint-Simon stelde voor om de samenleving te reorganiseren in de trant van een fabriek, waarbij de functie van de overheid eerder economisch dan politiek zou zijn. Met de hulp van wetenschappers, technici en kapitalisten moet de overheid ervoor zorgen dat beloningen worden toegekend in verhouding tot ieders sociale bijdrage. Beloningen moeten naar actieve leden gaan en niet naar luie toeschouwers. Maar Saint-Simon bood alleen theorie aan zonder praktische details uit te werken. Na zijn dood verworden zijn ideeën tot een mystieke, wazige religie, met kerken in Frankrijk, Engeland en Duitsland.

Analyse

Saint-Simon, hoewel vrij onpraktisch, wordt de grondlegger van het Franse socialisme genoemd. Hij definieerde een natie als "niets anders dan een grote industriële samenleving", en politiek als "de wetenschap van de productie", nam hij als zijn motto: "Alles door de industrie; alles voor de industrie."

Charles Fourier (1772-1837)

Samenvatting. Als Saint-Simon half gek was, dan was zijn landgenoot, Charles Fourier, helemaal gek. Hij geloofde dat de aarde was afgestemd op levenscycli van 80.000 jaar - 40.000 jaar van 'oplopende trillingen' en een gelijk aantal 'afdalende trillingen'. De vooruitgang van de mensheid bestond uit acht fasen. Vier fasen - verwarring, wreedheid, patriarchisme en barbaarsheid - zijn al verstreken.

De mensheid kijkt nu uit naar het Guaranteeism en uiteindelijk Harmony, de laatste fase waarin de zee limonade zal worden, vreedzame diersoorten zullen evolueren en mensen zullen leven tot 144 jaar, waarvan 120 jaar zal worden doorgebracht in onbeperkt seksueel genot. Dan zal de wip omslaan en zal de mensheid zich een weg banen naar Verwarring voordat ze aan een nieuwe levenscyclus beginnen. Deze acht fasen zouden zich eindeloos herhalen.

Ondanks zijn optimistische visie op de toekomst, zag Fourier de praktische wereld als volkomen ongeorganiseerd. Als oplossing stelde hij voor om de samenleving te reorganiseren in falanxen, of georganiseerde communes, van 1800 personen die onder één dak wonen, als in een ultramodern hotel. Elke persoon zou privacy hebben en de stijl van leven zou variëren met iemands vermogen om te betalen. Omdat iedereen zou moeten werken, zouden er boeren, monteurs en ambachtslieden zijn. Kinderen zouden vuil werk doen en bloemen verzorgen. Bewoners werkten elke dag een paar uur aan een baan die hen aansprak. een spel wedstrijdritueel zou bestaan.

Fourier geloofde dat het falanx-concept winst zou opleveren tot 30 procent van de investering. Elk lid zou de winst delen, die zou worden verdeeld op basis van 5/12 aan arbeid, 4/12 aan kapitaal en 3/12 aan bekwaamheid of talent. Iedereen zou aangemoedigd worden om mede-eigenaar te worden.

Verrassend genoeg verspreidde het idee zich. Alleen al in de VS waren er meer dan veertig falanxen, waaronder Brook Farm, Oneida, New Icaria en Trumbull. Hoewel sommige jaren duurden, bleek geen enkele permanent te zijn.

Analyse. De enige factor die utopische socialisten deelden, was idealisme: ze droomden van de verbetering van de mensheid. Sommige van deze dromen, vooral die van Fourier, waren belachelijk, maar er zijn dromen nodig om mensen tot vooruitgang te stimuleren. Van deze utopische dromers durfden ze allemaal anders te zijn en dromen te presenteren aan spotters, maar de bijdragen van Robert Owen waren de meest praktische en de meest blijvende. Deze denkers waren zowel utopisten als socialisten - economische hervormers die probeerden een ideale wereld te creëren door de samenleving te veranderen. Om hun rol te begrijpen, is een uitleg van een aantal termen op zijn plaats:

Utopia: een onpraktisch sociaal, intellectueel of politiek plan. "Utopia" verwijst ook naar die ideale staten die falen omdat ze geen ideale mensen hebben. Utopieën zijn gebaseerd op wat de auteur denkt dat zou moeten zijn in plaats van op wat werkelijk bestaat. Beroemde voorbeelden zijn onder meer Plato's Republiek, Sir Thomas More's Utopia (waar de naam vandaan komt), Sir Francis Bacon's New Atlantis en Campanella's City of the Sun.

Socialisme: staatseigendom van de basisproductiemiddelen. Het fundamentele doel van het socialisme is te voorkomen dat kapitalisten en landeigenaren arbeiders uitbuiten. Socialisten zijn van mening dat rijkdom gelijk moet worden verdeeld en dat de verdeling onder het kapitalisme oneerlijk is. Hun oplossing is de nationalisatie van land, bossen, mineralen, fabrieken, transport, handel en banken - met winsten die door de staat worden uitgekeerd aan de mensen in plaats van aan kapitalisten en landeigenaren.

Onder het socialisme zouden huur, rente en een vrijetijdsklasse niet bestaan. Alles zou werken naar vermogen.

Privébezit in de vorm van kleding, huisraad, geld, onderdak en land zou het individu worden toegestaan, maar al het andere zou collectief eigendom zijn. Dit is natuurlijk het moderne concept van socialisme, dat is voortgekomen uit het concept van gemeenschappelijk eigendom.

Het hele idee van socialisme dateert uit vroege utopische plannen. Zoals al opgemerkt, is de term afkomstig van Robert Owen. Maar, in tegenstelling tot het communisme, geloven de socialisten in het bereiken van doelen door een evolutionair proces met democratische middelen.

Communisme: herverdeling van rijkdom door revolutie en klassenstrijd. In wezen verschilt dit geloof van het socialisme in zijn methode om hetzelfde doel te bereiken.

Utopische socialisten: hervormers die zich grotendeels lieten inspireren door de ideeën van het tijdperk van de Verlichting en de Franse Revolutie, met name het geloof in vooruitgang en de maakbaarheid van de mensheid. Ze predikten geen klassenhaat, maar deden een beroep op de intellectuele en kapitalistische klassen om de samenleving vrijwillig te hervormen.

Ironisch genoeg is de term ontleend aan Karl Marx, die hem minachtend gebruikte en zei dat deze hervormers niets meer waren dan onpraktische idealisten. Zo werden ze utopische socialisten genoemd in plaats van zijn soort praktische revolutionaire socialisten. Van de utopische socialisten kwam het concept van de verzorgingsstaat, dat zowel door moderne socialisten van Groot-Brittannië en Scandinavië als door anderen werd gehanteerd.

De laatste econoom die in dit hoofdstuk aan de orde komt – John Stuart Mill – was eigenlijk geen utopische socialist, maar eerder de voorvechter van democratisch liberalisme, dat een ruimdenkende kijk op de principes van laissez faire was. Mill benaderde echter geleidelijk het socialistische standpunt en voegde daarmee respect toe aan de ideeën van de utopische socialisten.

John Stuart Mill (1806-1873). Samenvatting. De zoon van James Mill, een beroemde econoom, filosoof en voorvechter van laissez faire, John Stuart Mill, een wonderkind, leerde Grieks op driejarige leeftijd en studeerde Latijn op achtjarige leeftijd. Op twaalfjarige leeftijd had hij zowel Griekse en Romeinse klassieken in de originele als Engelse filosofie en geschiedenis gelezen. Hij nam meetkunde, algebra en differentiaalrekening in zich op en schreef boeken over geschiedenis. Toen hij dertien was, had hij de logica onder de knie en las hij belangrijke werken over economie.

Mill schreef zijn filosofie van de economie echter pas dertig jaar later. Ondertussen werd hij verliefd op Harriet Taylor, die hem lesgaf over vrouwenrechten. Omdat ze getrouwd was, bleef hun romance twintig jaar platonisch, ook al woonden en reisden ze samen. Ze trouwden nadat de man van mevrouw Taylor stierf.

Met de publicatie van zijn tweedelige economische meesterwerk, Principles of Political Economy (1848), kreeg Mill erkenning als de grootste econoom van zijn tijd. De betekenis van dit werk is dat het een zware slag toegebracht aan het concept van laissez faire. Bij zijn onderzoek op het gebied van economie ontdekte Mill dat wetten die door klassieke economen waren opgesteld, van toepassing waren op de productie, maar niet op de verdeling van rijkdom. Hij voerde aan dat, omdat de verdeling afhing van de gewoonten en wetten van de samenleving, er geen juiste manier was om rijkdom te verdelen. Deze diepgaande ontdekking betekende dat de samenleving haar rijkdom kon verdelen op basis van ethiek en moraliteit in plaats van koude, onpersoonlijke wetten.

In tegenstelling tot de wanhoop van Malthus en Ricardo, zag Mill hoop voor zich. Hij geloofde dat arbeiders door middel van onderwijs de impact van de Malthusiaanse doctrine zouden beseffen en vrijwillig de bevolking zouden reguleren. Hij beweerde dat arbeiders coöperaties en vakbonden zouden moeten vormen om hogere lonen te zoeken.

In tegenstelling tot overheidsregulering en het erkennen van de bedreiging van het communisme voor het individualisme, geloofde hij dat wetgeving nodig was om vrouwen en kinderen die in fabrieken werkten te beschermen.

Door de voorkeur te geven aan overheidsinterventie om onrecht te verhelpen, paste Mill de doctrine van laissez faire aan. Hij vroeg om belastingen op erfenis en huur. Het succes van zijn boek leidde tot Mills publicatie van een goedkope, eendelige uitgave, geprijsd om de arbeidersklasse te bereiken.

Analyse. John Stuart Mill, grondlegger van het utilitarisme, staat bekend om zijn bijdrage aan politieke wetenschappen en ethiek. Zijn essay 'On Liberty', een manifest tegen despotisme, is misschien wel het beste stuk dat over individualisme is geschreven. Mill, een vreedzame en redelijke man, koesterde zijn vrouw en het najagen van kennis. Later noemde hij zichzelf een socialist, hoewel zijn filosofie hem ergens tussen kapitalisme en socialisme plaatste. Hij was een van de eerste woordvoerders die voorstander was van gelijke rechten en onderwijs voor vrouwen, het onderwerp van zijn "Enfranchisement of Women" en The Subjection of Women (1869).

 - - - 

Hoofdstuk 6 - Het onverbiddelijke systeem van Karl Marx

In 1848 was de dreiging van een revolutie overal. De Fransen doorstonden een zwakke, losbandige koning voordat ze rellen aanwakkerden; de Belgen vonden eveneens geen kracht in koninklijk leiderschap. Opstanden in Italië, Duitsland, Tsjecho-Slowakije en Oostenrijk imiteerden de onrust van de Fransen. De liederen van arbeiders en de gedichten van romantici weergalmden het vluchtige gerommel van interne ontevredenheid. Maar ondanks al hun ijver en woede mislukten deze opschuddingen omdat ze spontaan, ongedisciplineerd en losgekoppeld waren.

Uit dit felle, bloedige geschreeuw liet zich echter een nieuwe stem horen - de stem van militante arbeiders die deel uitmaakten van de Communistische Liga. Hun aanvankelijke inspanningen bleken onvoldoende tegen de reactie van de Europese regeringen, maar ze voorspelden een ommekeer in de wereldeconomie die zich nog jaren zou laten gelden, want te midden van deze beroering verscheen Het Communistisch Manifest, geschreven door Karl Marx, met de medewerking van Friedrich Engels.

Marx (1818-83), geboren in Duitsland, de tweede zoon van een liberaal joods gezin uit de middenklasse, volgde een hbo-opleiding, maar tot ongenoegen van zijn vader wees hij de studie rechten af. Op universiteiten in Bonn en Berlijn wijdde hij zich aan de filosofie en kwam onder invloed van Hegels ideeën. Hij vond zijn ambitie om les te geven geblokkeerd door autoriteiten die zijn liberale opvattingen verwierpen, met name zijn geloof in een constitutionele regering en atheïsme.

Marx wendde zich tot de journalistiek en redacteur van de Rheinische Zeitung, een radicale krant die werd onderdrukt vanwege zijn aanvallen op de wet en de tsaar van Rusland. In die tijd begon hij politiek en economie te studeren. Getrouwd met de mooie Jenny von Westphalen, dochter van een Pruisische aristocraat en zijn voormalige buurman, zette hij zijn journalistieke carrière voort in Parijs, Brussel, opnieuw in Parijs en vervolgens in Duitsland. Het patroon van zijn leven veranderde echter weinig - radicale opvattingen leidden altijd tot uitzetting. Honger was nooit ver van het Marx-huishouden.

In 1844 vormde Marx in Parijs een onmiddellijke en levenslange associatie met Friedrich Engels (1820-1895). De zoon van een rijke Duitse textielfabrikant, Engels leefde een dubbelleven door om te gaan met kapitalisten en zich te wijden aan het socialisme. In Brussel werkten de twee samen om Het Communistisch Manifest te produceren, dat het programma werd van de Communistische Liga, een losse organisatie van ontevreden arbeiders die fundamentele politieke en economische veranderingen wensten. De League stierf uiteindelijk en werd vervangen door de International Workingmen's Association, die verschillende fasen van reorganisatie onderging toen haar leden probeerden een consensus te bereiken.

Waar hij ook ging, Marx, een twistzieke en onverdraagzame activist, organiseerde arbeidersbewegingen en redigeerde communistische kranten. Uiteindelijk vluchtte hij naar Engeland om de rest van zijn leven in Londen door te brengen. Daar brachten hij en zijn gezin en een trouwe dienaar een ellendig bestaan ​​door van bittere armoede en bijna verhongering. Jenny en twee van hun vijf kinderen stierven, en om zijn ellende nog groter te maken, leed Marx aan chronische steenpuisten.

Ondanks alles bleef Marx toegewijd aan zijn gezin. Zijn enige vaste inkomen was afkomstig van zijn rapporten over Europese politieke zaken aan de New York Tribune, maar soms kon Marx zijn rapporten niet naar New York sturen omdat hij geen geld had voor portokosten. Nadat hij het familiezilver en waardevolle spullen had verkocht, verpandde hij zijn schoenen en overjas om te overleven. Wat zijn gezin overeind hield, was de genereuze financiële hulp van Engels; later kreeg Marx een kleine erfenis van een oude vriend. Deze jaren van extreme armoede verklaren ongetwijfeld veel van Marx' bitterheid.

Marx werkte elke dag van tien tot zeven in de bibliotheek van het British Museum. Hij verdiepte zich in boeken en manuscripten over economie en verzamelde en catalogiseerde enorme hoeveelheden gegevens die de basis vormden voor zijn Das Kapital. Dit nauwgezette boek vergde achttien jaar voorbereiding, met het grootste deel - Deel I - gepubliceerd in 1867, na twee jaar redactie.

Marx doorstond niet alleen armoede, maar ook teleurstelling. Zijn latere jaren waren gevuld met gekibbel over de geldigheid van zijn interpretaties onder een bonte verzameling dissidenten. Op een gegeven moment tegen het einde van zijn leven, walgde van de ruzie, verklaarde Marx: "Ik ben geen marxist." Bij zijn dood was alleen deel I van zijn meesterwerk gepubliceerd. Engels publiceerde deel II in 1885 en deel III in 1894; het laatste deel verscheen in 1910, met een totaal van 2500 pagina's vol minutieuze, vervelende punten van economische theorie.

Aangezien Marx geen systematische presentatie van zijn filosofie heeft gegeven, is het noodzakelijk om zijn basisconcepten te ontdekken uit een studie van Het Communistisch Manifest en Das Kapital, die elk voor een ander doel zijn geschreven. Marx ontwikkelde het principe van het dialectisch materialisme vanuit de dialectische methode van Hegel, een Duitse filosoof die geloofde dat verandering het resultaat is van een mix van tegengestelde krachten. Het gegeven idee, of proefschrift, wanneer uitgedaagd door xxx y een tegengesteld idee, of antithese, resulteert in een nieuw concept, of synthese, dat iets dichter bij de waarheid ligt dan de eerste twee ideeën. Door dit fundamentele uitgangspunt te aanvaarden, ging Marx verder. Hij verving het idealisme van Hegel door realisme en gebruikte het om de wereldgeschiedenis te verklaren. Door de nadruk te leggen op de realiteit van het materialisme, ontwikkelde Marx zijn economische interpretatie van de geschiedenis. Marx' geschriften interpreteren de geschiedenis in termen van een klassenstrijd om te overleven, die al het andere in menselijke aangelegenheden bepaalt. De geschiedenis van de mensheid is volgens Marx in de eerste plaats het verhaal van de uitbuiting door de ene klasse van de andere. Door de theorie van het dialectisch materialisme toe te passen, stelde Marx vast dat de onvermijdelijke volgende stap een opstand was van de overweldigende meerderheid van de arbeiders, die de heersende kapitalisten omver zou werpen en een dictatuur van het proletariaat of arbeiders zou vestigen. Deze economische ramp zou leiden tot gemeenschappelijk eigendom en een terugkeer naar een klasseloze samenleving.

Terwijl Het Communistisch Manifest de revolutionaire doelen van het communisme stelt en stelt dat het kapitalisme zichzelf onvermijdelijk moet vernietigen, is Das Kapital Marx' analyse van de vernietigingsmiddelen. Het is een kritiek op de politieke economie die de economie probeert uit te leggen in koel analytische en wetenschappelijke termen. Voor Marx vormen zijn wetenschappelijke argumenten onweerlegbaar bewijs dat de ondergang van het kapitalisme voorspelt.

Marx zet de toon voor zijn aanval op het kapitalisme door een kapitalistische wereld van perfecte concurrentie te beschrijven - waar de markt vrij is, zonder monopolies, vakbonden of speciale voordelen voor wie dan ook. Elk product wordt verkocht voor de juiste prijs of waarde. In overeenstemming met Adam Smith en David Ricardo over de definitie van waarde, stelt Marx dat de waarde van een product de hoeveelheid arbeid is die nodig is om het te maken. De arbeider wil arbeidskracht verkopen; de kapitalist wil winst. Maar hoe kan er winst zijn als alles voor een exacte waarde wordt verkocht?

Het zou eenvoudig zijn om winst te maken als er monopolies zijn om buitensporige prijzen vast te stellen, of als kapitalisten minder betalen voor arbeid dan het waard is. Marx toont aan dat het kapitalisme in zijn meest perfecte vorm onwerkbaar is. Daarom heeft het kapitalisme, met zijn monopolies en onvolkomenheden, geen overlevingskans.

Das Kapital legt uit dat winst voortkomt uit één product of handelsartikel dat onderscheidend is: arbeid. Omdat kapitalisten alle toegang tot de productiemiddelen controleren, moet de arbeider arbeidskracht aan de kapitalist verkopen voor zijn exacte waarde. De waarde ervan is wat nodig is om de arbeider in leven te houden.

Marx concludeert dat arbeid in feite meer oplevert voor de kapitalist door extra uren te werken. De meerwaarde van de arbeid leidt tot de winst van de kapitalist. Kortom, terwijl de werknemer slechts een dagloon ontvangt dat gelijk is aan de bestaansbehoeften, resulteert de werkelijke productie voor een werkdag in extra eenheden producten. De waarde wordt vertaald in winst voor de kapitalist, die steelt wat rechtmatig van de arbeider is.

Hoe kan zo'n diefstal ontstaan? Simpel, antwoordt Marx. Het ontstaat wanneer de kapitalist de productiemiddelen monopoliseert en de arbeider dwingt een volledige dag te werken om aan het werk te blijven. Aangezien de typische fabriekswerkweek in Engeland in Marx' tijd gemiddeld iets meer dan tachtig uur bedroeg, was zijn opvatting van meerwaarde niet zo vergezocht als het tegenwoordig lijkt.

Volgens Marx streeft de kapitalist ernaar meer meerwaarde te verkrijgen door de productie uit te breiden, waardoor de winst toeneemt. Andere kapitalisten concurreren echter op dezelfde manier, nemen meer mensen aan en bieden tegen andere kapitalisten, waardoor de lonen stijgen. Deze situatie dient om de winst te verminderen. Marx verwerpt Ricardo's ideeën omdat hij gelooft dat arbeiders te verlicht zijn om hun nakomelingen te blijven vergroten. Tegelijkertijd verwerpt hij minachtend de Malthusiaanse leer en bestempelt hij deze als 'een laster op het menselijk ras'. In plaats daarvan ziet Marx de kapitalist een oplossing bieden door de invoering van arbeidsbesparende machines. Door technologie te vervangen, dwingt de kapitalist arbeiders uit hun baan, waardoor het arbeidsaanbod toeneemt en de lonen dalen.

De "oplossing" lost echter niet echt het probleem van de kapitalist op, want als de kapitalist apparatuur toevoegt, belemmeren de kosten van elk apparaat de realisatie van enige meerwaarde ervan. Daarom verslaat de kapitalist het doel van de aankoop, maar moet hij doorgaan met moderniseren omdat concurrenten voortdurend machines toevoegen om de productie te verhogen. Bijgevolg daalt het winstpercentage gestaag totdat het punt wordt bereikt waarop de productie niet langer winstgevend is. Faillissementen zijn het gevolg en kleine bedrijven gaan failliet.

Als arbeiders hun baan verliezen, wordt de arbeid gedwongen om loonsverlagingen te accepteren. Machines worden verhandeld, menselijke arbeid wordt opnieuw ingehuurd door de overblijvende bedrijven, en voor een tijdje keren de meerwaarde en winst terug. Maar niet voor lang, want dit is een vicieuze cirkel. Kapitalisten graven uiteindelijk hun eigen graf, want aan de ene kant is de arbeidersklasse, die in toenemende mate ontevreden is over haar ellende,

ws groter. Aan de andere kant wordt de kapitalistische klasse kleiner naarmate grotere kapitalisten kleinere en zwakkere concurrenten opslokken. Als er uiteindelijk nog maar een paar machtige kapitalisten over zijn, komt de tijd voor het proletariaat om op te staan ​​en het kapitalisme weg te vagen, dat in zekere zin zichzelf heeft vernietigd.

Marx voorspelde trends die het kapitalisme zou volgen. Verrassend genoeg zijn de meeste uitgekomen. Deze voorspellingen noemde hij de "bewegingswetten":

Naarmate de economie groeit, dalen de winsten, zowel binnen als buiten de conjunctuur.

Naarmate de winst daalt, zoeken bedrijven naar nieuwe overlevingstechnieken door te innoveren, uit te vinden en te experimenteren.

Het bedrijfsleven draait in cycli van depressie en hausse.

Grote bedrijven domineren het zakenleven en onderdrukken kleinere bedrijven.

Ten slotte overwint de arbeidersklasse de fabriekseigenaren en verdwijnt het kapitalisme.

Analyse. Sommige voorspellingen van Marx zijn inderdaad uitgekomen. Anderen zijn niet zo duidelijk. Zo vallen de winsten meestal binnen een conjunctuurcyclus, maar niet zo gestaag buiten de conjunctuurcyclus. Sommigen zijn in plaats daarvan opgestaan. Het belangrijkste is dat, hoewel indicatoren de marxistische filosofie weerspiegelen, het kapitalisme blijft bloeien in de Verenigde Staten, Japan en Groot-Brittannië, ook al is het gedeeltelijk verdwenen in West-Europa.

Rusland, de landen van het communistische blok en China zijn een andere zaak. Tijdens de meest intensieve heerschappij van het communisme is het kapitalisme onderdrukt gebleven, afgezien van een straaltje import uit het Westen, zoals Coca-Cola, boorapparatuur, medicijnen en computers. Echter, met de dooi van 1989 in de Koude Oorlog-spanningen, was het kapitalisme een van de eerste aspecten van de westerse democratie die het IJzeren Gordijn binnendrong toen McDonald's "hamburgers en friet" naar Moskou bracht.

Het is duidelijk dat Marx' toekomstvisie te star is gebleken. Net als de wetten van de zwaartekracht verwachtte hij dat de verzwakking van het kapitalisme zonder de minste afwijking op zijn plaats zou vallen. Hij kon echter veel verzachtende factoren niet voorspellen, zoals verbeteringen in het leven van arbeiders. Verder, in geen enkel geval waar het communisme heeft gezegevierd, heeft de revolutie plaatsgevonden in een geïndustrialiseerde natie door toedoen van de arbeiders zelf. Rusland, China en Cuba waren allemaal voornamelijk agrarische economieën toen de revoluties plaatsvonden. Hetzelfde kan gezegd worden voor de satelliet-naties van Oost-Europa, met uitzondering van Tsjecho-Slowakije.

Een andere waardige overweging is het feit dat elk communistisch land van buitenaf en tijdens oorlogstijd werd overgenomen. Deze naties capituleerden wel volgens de voorspellingen van Marx, maar grotendeels door het werk van professionele revolutionairen. Aan de andere kant vertonen Duitsland en Italië, die eind jaren dertig voor het fascisme boven het communisme kozen, tegenwoordig zowel staatskapitalisme als privaat kapitalisme in samenwerking.

Niet-communistische economen vinden het zwakste punt van Das Kapital de theorie van de meerwaarde, omdat die de prijzen niet bevredigend verklaart. Evenzo accepteren deze economen arbeid niet als de enige maatstaf voor waarde. Toch hebben economen geen overeengekomen vervangende waardemaatstaf afgeleid.

Bovendien kunnen liberalen en humanisten Marx' economische interpretatie van de geschiedenis niet accepteren. Ze ontkennen dat de geschiedenis puur uit economie evolueert – met uitsluiting van religie, nationalisme en menselijke wil. Ook verwerpen ze het marxistische idee dat de held een ondergeschikte rol speelt in de motivatie van historische gebeurtenissen. Aan de andere kant hadden historici tot de tijd van Marx het effect van economie op menselijke aangelegenheden vrijwel over het hoofd gezien.

Onmiskenbaar, met alle gebreken in zijn voorspellingen, maakte Marx een aanzienlijke impact. Geen enkele communistische natie of partij slaagt er niet in zijn leringen te eren. Hoewel het kapitalisme niet is ingestort zoals Marx voorspelde, werd het gedwongen zich aan te passen. Het socialisme is sinds de tijd van Marx over de hele wereld opgekomen – en het communisme is een onverzettelijke, onverbiddelijke variant van het socialisme.

In de VS is het socialisme grotendeels vermeden als gevolg van de ondersteuning van de concurrentie door middel van antitrustwetgeving door de overheid en regulering van openbare nutsbedrijven. Van de verarmde naties van Latijns-Amerika tot de opkomende naties van Afrika en Azië, de communistische vlag van Karl Marx blijft zwaaien - een bewijs dat zijn concepten niet lichtvaardig kunnen worden verworpen. In werkelijkheid heeft Marx het recht om de profeet van het proletariaat te worden genoemd.

In de terminologie, komt o.a.. het begrip Anarchisme voor: rebellie tegen alle vormen van regering. Anarchisten wachten niet op het afsterven van de staat. Ze geloven in het beëindigen van de regering door ambtenaren te vermoorden. Omdat ze elk type regering minachten, staan ​​anarchisten aan de extreem "linkse" kant van alle politieke groeperingen. 

break-up tussen Proudhon en Marx
door briefwisseling in 1846

De vroegmoderne theoreticus van de voordelen van het anarchisme was William Godwin, wiens Political Justice (1793) een utopisch ideaal uitdrukte. De vader van het anarchisme is echter Pierre Proudhon (1809-65) die hevig ruzie had met Marx en wiens boek Wat is eigendom? beantwoordde de vraag in de titel door te stellen dat "Eigendom diefstal is." De anarchist die voor directe actie door geweld pleitte, was Michail Bakoenin, die oorspronkelijk het marxisme volgde, maar na verloop van tijd Marx' bittere vijand werd.

In de woordenlijst vallen twee termen op. Profeet van het proletariaat Karl Marx. en Vader van het anarchisme: Pierre Proudhon.

--

2022/01/the-worldly-philosophers-2