De verfilming van "Tulpenkoorts"

Tulip Fever - het boek - verschijnt in ongeveer dezelfde tijd als het boek van Mike Dash, Tulipomania rond het jaar 1999. Is dat toeval? En is het ook toeval dat nu in deze tijd waar men roept over bitcoinmania, het boek verfilmd wordt en in de bioscopen verschijnt?

In beide gevallen denk ik van niet.

Waarom heeft de ene schrijver het over koorts en de andere het over manie? (BING: "goudkoorts" geeft 170000 resultaten, "tulpenmanie" 368000 en "tulpenkoorts" 4310). Het boek van Mike Dash is een historisch verslag over de tulpengekte, weer een andere begrip, terwijl het boek Tulip Fever van Deborah Moggach - dat nu verfilmd is - een fictieve roman is. Het is een verhaal van een schilder die verliefd wordt op de (jonge) vrouw van een rijke handelaar. Het verhaal speelt zich af in Amsterdam en in het boek van Deborah prijken diverse afbeeldingen van schilderijen uit de tijd die los staan van het verhaal. Waarom deed ze dat?

Waarschijnlijk om het verhaal nog echter te laten lijken. 

Koorts of Manie? Het eerste is een lichamelijke aandoening, die het hoofd op hol kan laten slaan, het tweede is een voornamelijk geestelijke ontwikkeling, niet zonder lichamelijke oorzaken of consequenties. Bij goud heeft men het altijd over koorts, bij de tulpeneuforie bijna altijd over "manie."

Koorts is persoonlijker denk ik ook. Iedereen heeft wel eens koorts in zijn leven, maar niet iedereen lijdt aan een manie. Koorts is meer psychologisch, manie eerder sociologisch.

Ik heb het boek gelezen en moet zeggen dat het verhaal bijzonder aantrekt. Elk "hoofdstuk" is geschreven vanuit de visie van een ander personage, zijnde Jan de schilder, Cornelis de echtgenoot, Sofie de vrouw, en Gerrit de helper. Vooral deze laatste krijgt een sleutelrol in het spel. Je denkt dan gelijk aan gekke Gerrit. Op die manier lijkt de schrijfster bijzonder op de hoogte van de Nederlandse cultuur. Ze heeft dan ook Simon Schama's boek The Embarrassment of Riches als eerste referentie opgenomen. Een van de kritieken op dat werk is dat de historicus zich teveel op de cultuur van Amsterdam heeft vertrouwd en te weinig op de rest of het geheel van Nederland. Het boek van Mike Dash staat niet als referentie. Maar de kennis van dat werk zit wel in het verhaal blijkens de vele details die in de verhaallijn langskomen, bv dat de tulp voor bepaalde deelgemeenschappen zoveel waarde kon vertonen, terwijl anderen de waarde niet schenen te begrijpen, en de tulpenbol niet anders zagen dan een gewone ui. Een belangrijk element en keerpunt in de film.

De grote vraag is dan ook hoe tulip fever een echt beeld geeft van een van de belangrijkste historische periodes in Holland. Maar of dit uitmaakt?
Qua cultuur blijft denk ik de belangrijkste vraag waarom de verfilming nu - 2016 / 2017 - plaatsvindt, al dan niet met de nodige problemen die daarbij gespeeld hebben en nog spelen. Dat heeft alles met de tijdgeest te maken. We leven dus toch blijkbaar deze verfilming in een tijd van bubbles en manieën. Of misschien zijn manies wel van alle tijden en maakt het niet precies uit wanneer je daar een film over ziet. Toch lijkt me de parallelle verschijning van beide genoemde boeken uit te wijzen dat er wel degelijk een parallel met de huidige tijdgeest moet zijn. Net als de dot.com-fever destijds ter verschijning van deze boeken.

--
2015/09/made-in-holland-tulpenmanie

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?