Nieuwe Paus. Nieuwe vorm en nieuwe inhoud?
"Er gebeurt wat in de Kerk, veel meer dan velen denken", schrijft Rik Torfs, rector van de KU Leuven. Hij schrijft een opinie naar aanleiding van de eerste verjaardag van de nieuwe Paus.
De kwestie is nu: gaat het bij Franciscus enkel om stijl en symboliek? Om aandacht voor gehandicapten, selfies met vrolijke jongeren, onverwachte telefoontjes naar sympathieke kloosterzusters? Meteen rijst de vraag of een paus aan het logge kerkinstituut iets kan of wil veranderen.
Hij schrijft over de vorm en inhoud die bij religie niet zonder elkaar kunnen. Torfs is zelf nog van de oude school waar vorm enkel als verpakking werd gezien.
Dat is op zich een hele interessante discussie. Waarom verschilt de vorm van het katholieke instituut zoveel van de sobere protestante vorm?
Rik Torfs kennen de meeste mensen van De slimste mens, waar hij als eerste en toe nog enkelvoudige jury vooral door zijn vorm indruk maakte. In Nederland is professor Torfs te vergelijken met Maarten van Rossum die bij de Nederlandse versie van De slimste mens dezelfde eer kreeg toebedeeld; een jury puur voor de vorm.
Maar het ging om de Paus en om de vorm en inhoud als concepten bij verandering. Wat doet de Paus nu anders en hoe verandert de meest conservatieve organisatie ter wereld; het Vaticaan?
Volgens Torfs is er geen structurele wijziging gekomen in het Vaticaan sinds de komst van de nieuwe Paus. Daar begint het mee; wat kan de figuur van Franciscus dan veranderen?
Op kerkrechtelijk vlak blijkt dat de uitspraak van de Paus t.o.v. homoseksuele jurispurentiële gevolgen heeft en dat (dus) homoseksuele mannen nu wel tot priesterschap zouden worden toegelaten.
En er is een tweede voorbeeld waarin leken in het (economisch) bestuur kunnen meebeslissen, terwijl dat vroeger aan kardinalen en bisschoppen was voorbehouden.
... De internationale groep van acht kardinalen die de opdracht kreeg de Romeinse curie door te lichten, staat voor een loodzware taak. Ook lokaal zijn er heel wat door de vorige twee pausen in het zadel geholpen bisschoppen die van zich afbijten. Zo doet de Utrechtse aartsbisschop Wim Eijk er alles aan om een pauselijk bezoek aan Nederland te verhinderen. Dat zou het klerikale bolwerk dat zijn eigen bisdom is geworden in moeilijkheden kunnen brengen. En verder is de paus natuurlijk ook maar een mens. De priesterwijding van de vrouw, vroeg of laat onvermijdelijk, blijft een taboe, waarbij Franciscus de strakke lijn volgt die paus Johannes-Paulus II in 1994 uittekende.
Een stapsgewijze aanpak dus...
Maar hoe dan ook: er gebeurt wel degelijk wat. Logge structuren veranderen vraagt geduld en voorzichtigheid. Tijd ook, die de paus gezien zijn leeftijd misschien niet heeft. Maar wie scherp toekijkt, weet dat er veel meer is gebeurd dan op het eerste gezicht lijkt. Het beste bewijs: binnen het systeem telt de paus heel wat vijanden. Hen op evangelische wijze beminnen en toch dapper doorgaan: ziedaar zijn moeilijke, maar daarom juist aangename taak.
-- In Spanje begrijp ik de media lezende dat het episcopale instituut meer belang toegedicht krijgt, tot nu toe vallen de Spaanse bisschoppen direct onder de Paus, maar het kan zijn dat Franciscus de president van de episcopale college meer rechten wil geven --
Een sceptische visie zou kunnen tegenwerken dat los van de vorm en inhoud, de veranderingen juist bedoeld zijn om de katholieke kerk met haar slechte imago door o.a.a seksueel-misbruik juist kiest voor een kardinaal die anders is. Zelfs het Vaticaan kent de Amerikaanse marketingwetten, en verpakt het verhaal anders, maar of het inhoudelijk vernieuwt is nog maar de vraag. Een evaluatie na een jaar is dan misschien ook te kort.
De kwestie is nu: gaat het bij Franciscus enkel om stijl en symboliek? Om aandacht voor gehandicapten, selfies met vrolijke jongeren, onverwachte telefoontjes naar sympathieke kloosterzusters? Meteen rijst de vraag of een paus aan het logge kerkinstituut iets kan of wil veranderen.
Hij schrijft over de vorm en inhoud die bij religie niet zonder elkaar kunnen. Torfs is zelf nog van de oude school waar vorm enkel als verpakking werd gezien.
Dat is op zich een hele interessante discussie. Waarom verschilt de vorm van het katholieke instituut zoveel van de sobere protestante vorm?
Rik Torfs kennen de meeste mensen van De slimste mens, waar hij als eerste en toe nog enkelvoudige jury vooral door zijn vorm indruk maakte. In Nederland is professor Torfs te vergelijken met Maarten van Rossum die bij de Nederlandse versie van De slimste mens dezelfde eer kreeg toebedeeld; een jury puur voor de vorm.
Maar het ging om de Paus en om de vorm en inhoud als concepten bij verandering. Wat doet de Paus nu anders en hoe verandert de meest conservatieve organisatie ter wereld; het Vaticaan?
Volgens Torfs is er geen structurele wijziging gekomen in het Vaticaan sinds de komst van de nieuwe Paus. Daar begint het mee; wat kan de figuur van Franciscus dan veranderen?
Op kerkrechtelijk vlak blijkt dat de uitspraak van de Paus t.o.v. homoseksuele jurispurentiële gevolgen heeft en dat (dus) homoseksuele mannen nu wel tot priesterschap zouden worden toegelaten.
En er is een tweede voorbeeld waarin leken in het (economisch) bestuur kunnen meebeslissen, terwijl dat vroeger aan kardinalen en bisschoppen was voorbehouden.
... De internationale groep van acht kardinalen die de opdracht kreeg de Romeinse curie door te lichten, staat voor een loodzware taak. Ook lokaal zijn er heel wat door de vorige twee pausen in het zadel geholpen bisschoppen die van zich afbijten. Zo doet de Utrechtse aartsbisschop Wim Eijk er alles aan om een pauselijk bezoek aan Nederland te verhinderen. Dat zou het klerikale bolwerk dat zijn eigen bisdom is geworden in moeilijkheden kunnen brengen. En verder is de paus natuurlijk ook maar een mens. De priesterwijding van de vrouw, vroeg of laat onvermijdelijk, blijft een taboe, waarbij Franciscus de strakke lijn volgt die paus Johannes-Paulus II in 1994 uittekende.
Een stapsgewijze aanpak dus...
Maar hoe dan ook: er gebeurt wel degelijk wat. Logge structuren veranderen vraagt geduld en voorzichtigheid. Tijd ook, die de paus gezien zijn leeftijd misschien niet heeft. Maar wie scherp toekijkt, weet dat er veel meer is gebeurd dan op het eerste gezicht lijkt. Het beste bewijs: binnen het systeem telt de paus heel wat vijanden. Hen op evangelische wijze beminnen en toch dapper doorgaan: ziedaar zijn moeilijke, maar daarom juist aangename taak.
-- In Spanje begrijp ik de media lezende dat het episcopale instituut meer belang toegedicht krijgt, tot nu toe vallen de Spaanse bisschoppen direct onder de Paus, maar het kan zijn dat Franciscus de president van de episcopale college meer rechten wil geven --
Een sceptische visie zou kunnen tegenwerken dat los van de vorm en inhoud, de veranderingen juist bedoeld zijn om de katholieke kerk met haar slechte imago door o.a.a seksueel-misbruik juist kiest voor een kardinaal die anders is. Zelfs het Vaticaan kent de Amerikaanse marketingwetten, en verpakt het verhaal anders, maar of het inhoudelijk vernieuwt is nog maar de vraag. Een evaluatie na een jaar is dan misschien ook te kort.
Reacties