M. Een onverwacht gezicht van irrationaliteit?
Een beetje een sterke headline voor een blog, vooral omdat het om Merkel gaat: was zij niet het gezicht van irrationaliteit? Precies omdat je het van een natuurkundige nooit zou verwachten. En, ... met de kennis van nu?
Dat idee kwam in me op na het lezen van een biografie en daarin staan de twee factoren voor deze stelling wel genoemd, maar niet in het licht van de situatie van nu.
Allereerst kernenergie. Duitsland is vooral door het beleid van Merkel van kern-energie afgestapt, wat blijkt vooral een onderhandelingsspel geweest te zijn met Die Gruenen, ook - is kernenergie als thema verdeeld over drie ministeries - al nam ze deze beslissing na terugkomst van haar reis naar Fukushima. Hoe het ook zij, een natuurkundige zou toch beter moeten weten, of in ieder geval verwacht je niet van een fysicus dat een dergelijk thema dat zo dicht bij haar oorspronkelijke competenties ligt, in een onderhandelingsproces, uitgekaard wordt. In haar biografie wordt duidelijk dat ze het rationele denken dat ze geleerd heeft op de universiteit wil toepassen als kanselier, maar het tegengestelde wordt waarheid. Maar misschien begint irrationaliteit al eerder wanneer je als wetenschapper denkt dat politiek een rationeel gebeuren is. Zie het huidige Amerika.
Irrationeel is nodig in de economie en vooral is het te vinden bij ondernemers die zijn minder rationeel dan andere professionals. "Wir schaffen das," is precies zo'n uiting van irrationaliteit omdat je geen idee hebt of je iets wel of niet zal bereiken. Het meest rationele is om altijd eerst NEE te zeggen of de (toekomst) verwachting zo laag mogelijk te poneren. Dan en alleen dan is er een kans dat het mee zal vallen.
Maar zeggen, wir schaffen das, - niet de kernenergie vervangen, maar de opvang van vluchtelingen - is het toppunt van irrationaliteit. Vooral ook als je de cultuur van Duitsland ziet waar austeriteit als hoogste deugd wordt beschouwd. Kernenergie en immigratie.
... Dit is allemaal maar een vraag, maar geen onbelangrijke. Bij irrationaliteit denken we aan de eenvoudige en verloren ziel, die niet beter weet, maar misschien zit irrationaliteit dichter bij ons dan we denken.
Reacties