Essentialisme (Greg McKeown)

Essentialisme is een boek van Greg McKeown. Ik luisterde naar het boek. Wat dan opvalt is dat er leuke verhalen in staan, maar aan het eind denk je wel, is dit niet de vuilkuil van de essentialist, dat hij toch zoveel tijd en zaken nodig heeft om tot de essentie te komen? Wat was is nu de essentie van het boek?
De inhoud is gestructureerd rond 20 hoofdstukken. Het begint met het uitleggen wat de essentie is en wanneer het begrip prioriteit voor het eerst gebruikt werd en dat tegenwoordig prioriteit (van oorsprong Frans) vervangen is door: prioriteiten. "Dat klopt al niet."
Kies. zegt hoofdstuk twee. Kiezen is een kracht. Het gaat niet om de keuze, maar op het feit dat je de macht hebt om te kiezen. Dit is al redelijk essentieel (a). Drie: bijna alles is onbelangrijk, en vier: maak trade-offs. Kiezen is een mechanisme om anders te zijn. Lees dus: kies ervoor om anders te zijn dan anderen.
Bevrijd jezelf (vijf) en sluit je eens op, en werk dan aan een boek, zoals de schrijver. Niet voor iedereen geldt dit. Je zou zelfs kunnen afvragen of het schrijven van een boek essentieel is. [ik heb altijd boeken willen schrijven, en nu ben ik al blij als ik me van mijn gedachten kan bevrijden door ze weg te werpen in een blog. Dan zitten ze niet meer in mijn hoofd. Maar een boek, is dat nog nodig?]
Essentialisten zijn goede observeerders (zes). Dat is ook essentieel (b), niet iedereen kan goed observeren, juist omdat hij of zij teveel vast zit in eigen denkrichtingen en niet open staat voor de wereld.
Spelen is belangrijk (zeven), en slaap (acht), onderschat het belang van slaap en siëstas niet. Selecteer (luister naar TED: Hell Yeah or No, van Derek Sivers). Verduidelijk je beslissing en durf vriendelijk nee te zeggen (elf). In de herhaling komt dan: maak je los van te snel ja-zeggen en niet genoeg nee-te-zeggen. Voel de vrijheid van het grenzen stellen (veertien). Verwijder obstakels (vijftien), zorg voor kleine overwinningen, creëer flow (achttien) en als moderne mindfulness variant, is het advies om te focussen op wat op Dit moment echt belangrijk is.

Er is ook een mooie zin die is blijven plakken en de aanschaf van het boek wel rechtvaardigt: Nee-zeggen is het opgeven van populariteit in ruil voor respect! Daar zit een heel leven aan cultuurkennis in opgesloten. Nee-zeggen, maakt je niet populair. Dat is ook essentieel.

Het grote manco aan het boek en het thema is m.i.: wat is nu precies essentieel, in deze wereld, raakt zoveel essentiële zaken, dat je daar in een jaar terugtrekken in een sabbatical om een boek te schrijven niet uitkomt. De essentie kom je - ben ik bang - pas achteraf tegen.

Toch staan er interessante dingen in. Over de sunk cost bias, dat ervoor zorgt dat mensen lang aan iets vast houden, wat lang al niet meer essentieel is, puur omdat ze er eerder een vermogen aan tijd en geld in gestopt hebben (zoals aan de Concorde, een verliesgevend project). Dan is er het Endowment effect; waarom mensen nooit hun huurauto wassen, en hun eigen bezit te hoog inschatten. Beter worden is schrappen, minder is meer: "essentialisten" comprimeren. Essentialisten nemen geen problemen van anderen over. "dan ontneem je hen van de kans om zelf hun problemen op te leren lossen."
Veel in het boek gaat over organisatie: begin klein, ook al denk je dat iets grootst kan worden. En veel heeft met mindfulnes te maken, zoals het verschil tussen Chronos tijd en Kairos tijd: leef het moment (zie ook faalangst).

Maar de inhoudelijke kant blijft achter. Er komen wel voorbeelden aan0 bod over politie die met een ander bekeuringsysteem komt, maar de link naar essentialisme blijft onduidelijk. Er zijn zoveel goede initiatieven tot verandering, maar dat hoeft niet om essentiële of niet essentiële zaken te gaan. Wie bepaalt dat?
En dan kom je bij het eind, toch een beetje het hoogtepunt, wie zijn de grote voorbeelden. Natuurlijk zien we dan weer de bekende ondernemers, Buffett en Steve Jobs. Why not! Maar het echt grote voorbeeld is Gandhi. Succes is geen teken van essentialisme; een leven moet ook betekenis hebben (gehad). Het sluitstuk zit in religie. het boeddhisme, judaïsme en het leven van Jezus zelf. Het is niet enkel wat je doet, maar ook wat je bent.

Op zich zit daar veel waarheid in. Veel mensen studeren of prediken filosofie, maar leven als moderne barbaren.
Per saldo denk ik toch dat - ook al is het thema uniek, universeel en boeiend - dat essentialisme theoretisch mooi klinkt, maar dat niemand kan bewijzen wat het nu precies is. Probeer eens een roman te lezen en dan in een zin de essentie samen te vatten. Als het al kan, zal niemand het doen, omdat het tijdrovend is, maar ook, omdat het zo weinig betekent. Wat voor mij de essentie is, hoeft niet voor een ander de essentie te zijn.

Toch zet het boek je aan het denken. Is de mens een kuddedier? Dan heeft essentialisme niet zoveel om het lijf. Volg gewoon de groep, maar we zien ons zelf als zo belangrijk, en dus moet er ook iets zijn dat zorgt dat het onbelangrijke geschrapt kan worden.
Dan moet ik denken aan arbeid. Niemand houdt van schoonmaken en opruimen. Maar het is wel essentieel. Lijkt me.

--
2019/05/aanpasbaarheid-mckeown

-- update 5 mei. In dit blog van ca. 1800 entries, komt bij zoeken naar "essentie," 200 blogitems voor.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?