Het morele dier (Robert Wright)

Een boek dat besproken werd op Blinkist gaf me het idee dat het nog actueel en tijdloos moest zijn.
The moral animal van Robert Wright is uit het jaar 1994!

Intelligentie, jeugd en schoonheid zijn aantrekkelijke attributen omdat ze de mogelijkheid om kinderen te krijgen en te verzorgen aangeven. Mannen zijn berucht voor causale relaties, ze zijn bereid om met iedereen een partner te vinden, maar een lange termijn relatie is van een hele andere orde.
Robert L. Trivers, sociobioloog, liet in een studie uit 1990 zien dat ondanks dat mannen misschien niet kieskeurig zijn voor seksuele relaties, zowel mannen als vrouwen er dezelfde principes op nahouden als het gaat om lange termijnrelaties. Zijn belangrijkste punt was dat bovengemiddelde intelligentie hierbij essentieel is.
In termen van evolutionaire psychologie is dat geen verwondering: partners zoeken iemand die hun kinderen kunnen beschermen en intelligentie is daar een teken van. Dit is geen bewuste keuze, maar een slimme en competente moeder is volledig onbewuste berekening.
Naast intelligentie zijn jeugdigheid en schoonheid even belangrijk. Uit een studie van psycholoog David Buss uit 1989 blijkt dat dit over de wereld geldt; grote ogen en kleine neus zijn betrouwbare indicatoren voor de vrouwelijke vruchtbaarheid.
Alles heeft te maken met het doorgeven van de genen: hoe groter dan kans op vruchtbaarheid, hoe groter de kans dat die genen doorgegeven worden naar kinderen.

Jaloezie is een multifacet eigenschap en verschilt tussen mannen en vrouwen. Jaloezie is een negatief kenmerk en mensen letten erop bij het kiezen van relaties. Evolutionair (psychologisch) gezien is het heel natuurlijk.
Martin Daly en Margo Wilson concluderen uit een onderzoek dat mannen en vrouwen anders jaloers zijn. Mannen voelden stress en boosheid bij vreemdgaan van hun partner. Bij puur platonische relaties werden ze echter nauwelijks onthutst. Bij vrouwen was precies het tegengestelde het geval: zij werden emotioneel wanneer hun man een emotionele band met een andere vrouw hadden, terwijl seksuele ontrouw hun minder ergerde.
De andere verklaring voor het verschil is dat de man verlangt dat het verwekken van kinderen door hem zelf gedaan wordt, en dat zijn kinderen niet echt van hem zijn kan hem razend maken. Door het gebruik van anticonceptie is dit probleem wel afgenomen. Affaires zullen tegenwoordig minder verstrekkend zijn. Dat mannen nog steeds niet tegen ontrouw kunnen heeft met de evolutionaire achterstand te maken waar ze nog niet over heen gegroeid zijn.

Vreemdgaan op mannelijke partners is een evolutionaire strategie om de beste uitkomst voor kinderen te verzekeren. Gentlemen prefer blonds. Marilyn Monroe zong, "diamands are a girls best friend," en ook dat is evolutionair gezien waar. Ontrouw heeft hier mee te maken. Zelfs bij Bonobos geven vrouwtjes seksuele diensten voor het verkrijgen van extra vlees (antropoloog Donald Symons).
Marjorie Shostak ondervond hetzelfde bij een tribe !Kung mensen in de Kalahari woestijn; veel lovers betekende voor vrouwen een grotere range van voedsel voor dezen alsook materiële goederen zoals kralen en geld.
Kinderen zijn een tweede reden voor vreemdgaan. Vrouwen willen twee dingen: atletische en intelligente mannen om de beste genen te selecteren. Aan de andere kant gaat het erom om lange termijn relaties om kinderen een stabiele omgeving om op te groeien te geven. Wanneer deze twee eisen niet in de partner te vinden was, dan zocht deze een betere relatie om kinderen te krijgen die door de echte partner zou opgevoed worden.

Sociale status en vermogen spelen een belangrijke rol in het bepalen van de sekse voorkeur. Het sprookjesverhaal van de rijke prins die voor de huishoudster valt heeft ook een evolutionaire waarheid. De kans namelijk dat vrouwen uit een lage statusomgeving "omhoog getrouwd" worden is veel groter dan andersom. Bij rijke families ligt de voorkeur eerder bij jongens omdat zij de familietak kunnen uitbreiden door te trouwen of zelfs meerdere mistresses te hebben.

Altruïsme is self-serving. And moraliteit is grotendeels gedreven door wat andere mensen van ons denken. Waarom sympathiseren we met iemand die dakloos is? Het is niet - volgens de evolutionaire psychologen - gewoon altruïsme, maar we zijn vriendelijk naar anderen toe,omdat het een schuld in ons voordeel oplevert. Jij helpt iemand in nood, hij helpt jouw later. Moraal is dus  niet wat we normaal denken. Het is niet puur selfish (egoïsme), maar de achtste preoccupatie is wat anderen van ons denken dat ons morele gedrag stuurt. Het leven in kleine gemeenschappen zoals die onderzocht door vroege antropologen betekent dat mensen niet snel je fouten vergeten en dat verandert hoe mensen handelen.

De menselijke maatschappij is inherent hiërarchisch, maar deze hiërarchie wordt niet genetisch bepaald. Vele (twintigste eeuw) antropologen zoals Franz Boas en Margaret Mead waren enthousiast over niet-hiërarchische gemeenschappen die ze tijdens hun reizen zagen. Helaas is het hiërarchische model inherent aan elke gemeenschap. Ook al lijkt dat op eerste gezicht niet zo (zoals bij de Ache mensen van oostelijk Paraguay). Wat betekent dit nu precies? Zit hiërarchie in onze genen? Nee. Eerder het tegengestelde: een 1984 studie van evolutionair bioloog MT MCGuire en MJ Raleigh onderzochten vervet monkeys en college fraterneties, en vonden dat dominante mannetjes hoge niveaus van serotonine in beide varianten lieten zien. Maar dat niveau ging pas omhoog wanneer deze mannetjes in hun dominante positie kwamen. Iedereen kan dus een leider worden, en het hormoon niveau gaf een soort "leiderschaps effect."

Status hangt af van strategische allianties meer dan eenvoudige brute kracht. Leiders zijn essentieel in gemeenschappen. Volgens Jane Goodall die chimpansees observeerde merkte dat violentie alleen niet genoeg is om te domineren. De meest effectieve manier bij primaten is de simulatie van kracht. Een minder gespierde aap kreeg het toch voor elkaar om andere te intimideren. Hoe? Door gewoon objecten naar de anderen te gooien, waardoor ze zich onderschikte aan zijn autoriteit. "Fake it until you make it." Maar het is op de lange termijn niet voldoende. je moet strategische allianties kiezen. Frans de Waal onderzocht chimpansees in Arnhem, daar werd Yeroen uitgedaagd door een jongere rivaal Luit genaamd. Yeroen nam de bescherming op van de wijfjes, en bood zo weerstand tegen zijn rivaal die zich terugtrok. Later gebruikte hij een "collega" chimpansee Nikkie als schegbeeld terwijl hij zelf de macht behield en uiteindelijk doodde zij beiden de rivaal Luit, en rukten zijn testikels eruit als symbool voor zijn macht, status en allianties naar zijn einde.

The story has a morbid epilogue. After de Waal's book was published, Nikkie and Yeroen had a falling out. But their sense of common purpose was revived after Luit resumed alpha status. One night during a brutal fight, they wounded Luit mortally — even going so far, in a gratuitous bit of
Darwinian symbolism, as to rip out his testicles. De Waal had little doubt about which of the two suspected killers deserved more blame. "Nikkie, ten years younger, seemed only a pawn in Yeroen's games," he later observed. "I found myself fighting this moral judgment, but to this day I cannot look at Yeroen without seeing a murderer."

Een van de grootste inzichten uit de evolutionaire psychologie is wel dat wij mensen niet zo ver afstaan van de primaten.

--
2018/09/de-oorsprong-van-creativiteit

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?