Ondernemer versus wetenschapper

In het verlengde van de discussie doener en denker, past deze ondernemer versus academicus / wetenschapper...

Bovenstaande groepen sluiten elkaar niet uit. Een ondernemer kan een academische achtergrond hebben, maar toch is dat vaak niet het geval. Sprekende voorbeelden zijn Gates of Jobs die hun studies staakten om te gaan ondernemen. George Soros heeft weer wel zijn studie afgemaakt aan de London School of Economics en is daar afgestudeerd in de filosofie. Ook dat feit is interessant als deze context omdat hier de academische vorming niet parallel loopt met zijn activiteit als belegger of investeerder. Een afgestudeerd filosoof moet nog steeds het vak van beleggen leren. De ondernemende Soros heeft dat in de praktijk opgedaan. Zo kan het ook.

De ondernemer is te vergelijken met de doener, wanneer de academicus of de intellectueel te vergelijken is met de denker. De ondernemende universiteit wil beiden categorieƫn met elkaar combineren om zo het beste van twee werelden te verenigen. Maar niet altijd werkt het zo. Ondernemers moeten het hebben van snelheid en actie en denken en analyses remt deze dynamiek. Juist die snelheid van publiceren heeft fraude op de universiteit in de hand gewerkt. Het blijkt dat de toenemende marktwerking op het universitaire leven grenzen kent.

Een belegger is te beschouwen als een ondernemer. Iedereen kan in principe (leren) beleggen en je hoeft er zeker geen academische achtergrond voor te hebben. Succesvolle beleggers zijn doorgaans geen academicus. hoe zou dat komen? Een mogelijke verklaring is dat de intellectueel te veel aan de zijlijn zou blijven staan. In de wereld van beleggen is de uitspraak “Paralysis by Analysis,” daarvoor bedoeld om de toeschouwers langs de kant weer in de arena te leiden. Veel kennis kan paralyserend werken. Zeker in de financiĆ«le wereld. Naast het feit dat ondernemer en wetenschap perfect te combineren zijn, is er ook een conflict te vinden in de combinatie. Een pure ondernemer moet vaak de regels overtreden, terwijl een authentieke wetenschapper zich juist aan de regels moet houden. De fysicus moet met de kennis van nu een stelling aangaan, of een econoom verdedigt zijn thesis op basis van argumenten. Ook de steekproef en onderzoeken mogen niet frauduleus tot stand komen.

De ruimte om te ondernemen is op de universiteit zeer beperkt.

Bij de ondernemer speelt de ethiek veel minder een rol. De ondernemer heeft een doel en dat is winst maken en het maak niet zoveel uit hoe hij er komt. Hij zal ook door niemand op zijn vingers getikt worden, hoogstens door de belastingdienst. De wetenschapper die fraudeert verliest zijn geloofwaardigheid voor zijn leven. De oplossing van bovenstaande dilemma wat er op gericht is om de uitersten afzonderlijk te karakteriseren is te vinden in de combinatie. “Doen” kan niet zonder “denken,” net zoals de ondernemer niet zonder de kennis van de wetenschap kan.

Toch is het de ethiek waar de essentie tussen beide productieve rollen van meer wetenschap of meer ondernemerschap het verschil uitmaakt. De ondernemer is vaak niet gebaat bij meer wetenschap want dat gaat in tegen de actie om klanten te overtuigen van het gelijk van zijn product of service. De echte wetenschapper weet dat er altijd een andere kant van het verhaal is. De wetenschapper die tƩ overtuigd is van zijn eigen wetenschap gaat zich gedragen als een profeet en begeeft zich dan op het domein van de religie.
De klant van de wetenschapper is doorgaans een recalcitrante menigte (het publiek) dat steeds meer entertainment verwacht. Ook in onderzoek.

Om het actueel te maken denk ik aan de schaliegas-discussie, waar de olieondernemers vĆ³Ć³r zijn en de wetenschappers twijfelen aan het netto nut.
Om in de sfeer van beleggen te blijven (waar de blog doen en denken om te doen was) kon destijds tijdens de crisis van het EMS niemand weten dat de pond zou devalueren. Toch was er een ondernemer Soros die erop durfde in te zetten. In het licht van het bovenstaande betoog past deze onderneming dus als weinig ethisch; het gaat er dan nog maar om om de waarheid (wetenschap) een handje te helpen door deze waarheid van een mogelijke devaluatie af te dwingen. Hoe dit precies tot stand is gekomen - hoe Soros heeft durven inzetten, met welke voorkennis of machtsmiddelen - zal de wetenschap nooit horen.
Nog actueler is de uiting van de 'maatschappelijk gedreven wetenschapper' Jan Rotmans. Hij vertelde vandaag in BNR Radio dat Shell de transitie naar duurzame energie verliest en dat het bedrijf in 2020 niet meer bestaat.
Op zijn website schrijft hij onder "Nog nooit is een transitie gerealiseerd vanuit een breed draagvlak," dat ...
Greenpeace stelt dat Nederland in 2050 fossielvrij kan zijn, terwijl Shell aangeeft dat fossiele energie nog tot 2050 dominant blijft. De machtige lobby van de energie-industrie dient te worden gebroken, maar dat lijkt onmogelijk ...
Wie moet ik nu "geloven?" De ondernemende wetenschapper die zich voor de radio profileert als ondernemer die marketing bedrijft, of een bedrijf als Shell dat stelt dat fossiele brandstof tot 2050 dominant blijft.

De maatschappelijk gedreven wetenschapper is mijns inziens ook te veel een doener. Het is nog net geen activist. Hoe actiever de wetenschapper hoe  groter de kans dat hij te snel denkt. In het Engels is daar een mooie uitdrukking voor: to jump to conclusions.

Het voorbeeld van Shell en duurzame energie heeft op het eerste gezicht niets met ethiek te maken, maar alles met het verschil tussen ondernemen en wetenschap. Wie zegt mij dat de duurzame energie beweging niet ook een lobby heeft die misschien wel machtiger is dan de huidige olielobby? Waarom stelt Rotmans op zijn website dat ... Het schaliegas advies van de ingenieursbureaus Witteveen & Bos, Arcadis en Fugro wetenschappelijk invalide is? Is de ondernemende wetenschapper nog geloofwaardig? Van de ondernemer vragen we dat ons niet meer af.  Maar van wetenschappers hopen we nog stilletjes dat ze integer zijn. Nu blijkt dat de grens tussen beiden werelden flinterdun is.

En wat te denken van deze tweet:
‏@The__Socrates Academics are selfish individuals who are obsessed with personal, not communal, achievements.

-- 11 aug 2022. Een ondernemer mag niet teveel twijfelen...
Lof der twijfel, is een boek van Peter L. Berger Anton C. Zijderveld. Hoe we overtuigingen kunnen koesteren zonder daarbij fanatiek te worden.


Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?