Afstand nemen en houden

Bij Afstand Nemen denk ik aan het zichzelf terugtrekken. Of,  aan het praktiseren van mindfulness om tot rust te komen. Even afstand nemen. Eruit gaan, tot jezelf komen. De drukte van het werk, en de betrokkenheid van problemen achter je laten.
We leven in een wereld van contact, relaties en nabijheid. De wereld werd door globalisering steeds kleiner, en de afstand van China tot ons was in een paar klikken te overbruggen.

De sociale afstand lijkt de laatste tijd een factor te zijn in het effect van het coronavirus. Hoe kan het dat een land als Japan, zo weinig besmettingen heeft? Of China zelf, dat enkel met een stukje Wuhan geconfronteerd is, maar het verdere gebied niet heeft weten te infecteren, terwijl het virus wel verder over de wereld raast.

Het is nog wat vroeg voor conclusies, maar afstand houden en afstand als sociaal fenomeen speelt waarschijnlijk wel een rol. "In Japan schudden we geen handen," lees ik in Trouw (1 april 9:58) ... "niet zoals in Europa of Amerika."

Deze nieuwe crisis - komen we ooit nog uit de continue crisissituatie waar we sinds 2009 in lijken te zijn beland - kan worden gebruikt om bij te tanken lees ik op het FD (Mathijs Bouman: gebruik de tijd voor een pitstop). Dat doen ze bij de formule-1 ook wanneer er net een ongeluk is geweest: de auto's moeten langzamer rijden en dan verlies je minder als je een pitstop maakt. Gebruik deze tijd om energie op te doen.
Dat is ook een vorm van afstand nemen, niet zozeer de formule-1-parallel, maar dat je een crisis of onzekere periode gebruikt om te reflecteren.

Het grote (cultuur)verschil is natuurlijk dat de ene cultuur, vooraf afstand neemt en de andere pas bij of na een crisis gaat nadenken, of zo weinig afstand wel wenselijk is.

Er schijnt onderzoek gedaan te zijn naar cultuurverschillen in landen die meer of minder met infectieziektes te maken hebben gehad. Mark van Vugt (hoogleraar evolutionaire psychologie) vertelt dit in een podcast (VK). Hoe groter de kans (is geweest) op infecties hoe behoudender de maatschappelijke orde, en dus ... hoe meer afstand men neemt of nam. Mensen hebben ook een natuurlijke afweermechanisme, zo vertelt hij over de capaciteit van mensen om aan anderen te zien hoe ze er aan toe zijn en daardoor afstand van hen te nemen. Iemand die er verkouden - of anderszins er ziek - uit ziet mijden we van nature. We beschermen onszelf.

Dat mechanisme werkt ook voor onbekenden in het algemeen. Iemand die we niet helemaal vertrouwen houden we op afstand.

Wat we nu meemaken is uniek, net zo uniek als de financiƫle crisis uit 2009, al was die in feite minder uniek, want ouderen hadden al eerdere crises meegemaakt (zoals die van 2002 of 1987).
De crisis van 2009 heeft ons gedrag iets veranderd. Maar ook niet veel. De banken werken grotendeels zoals voorheen, en de kern de grote schuld die landen "bezitten" is enkel groter geworden. Dat maakt het lastig om deze crisis effectief te bestrijden.
Wat wel duidelijk is, los van onze cultuurverschillen is dat de wereld zal veranderen. Op dit moment is afstand het centrale thema, en onze afstand tot anderen neemt toe. Het vertrouwen neemt af. Misschien hebben we elkaar wat teveel vertrouwd in het nabije verleden. Of te veel vertrouwd dat het wel goed zat. Zo begon het. In China, zagen we het op de TV, en langzaam kwam het dichterbij...

april 2020
--

-- 6 feb 2022. Afstand nemen heeft inmiddels een hele andere bijbetekenis gekregen:




Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?