De vader van Kaïn

... Is een televisiefilm die onlangs in twee delen in Spanje werd uitgezonden. Het verhaal is gebaseerd op het boek met de gelijknamige titel van de schrijver Rafael Vera.

Het is een ingenieus verhaal dat je op twee manieren kan lezen. Bijvoorbeeld - Spoileralert voor diegenen die de film kunnen zien - over de manier waarop krachten (gesimplificeerd als oorzaak en gevolg) in de cultuur (door)werken. Zo is deze vader op werkbezoek in het noorden van Spanje waar hij in het hostal bevriend raakt met een meisje, dat op jonge leeftijd de eigenares is geworden van het lokaal. Ze krijgen al snel een relatie, terwijl de jongeman zelf in Madrid getrouwd is met een vrouw die op het punt staat te bevallen. Hij heeft om zakelijke redenen verzwegen dat hij getrouwd is en was niet op zoek naar een relatie maar de aard van het werk werpt hem min of meer in de handen van deze jonge dame.

Als het werk afgelopen is keert hij na twee maanden terug naar Madrid. Daar wordt hij vader van een zoon en - twintig jaar later als het verhaal verder gaat - heeft hij ook een dochter. Zijn inmiddels meerderjarige zoon treedt in de voetsporen van de vader en gaat net als hem ook naar het Noorden van Spanje voor een opdracht. Midden in de nacht wordt de vader van de zoon gebeld en hoort deze dat zijn zoon is overleden.
De familie probeert dit verlies te verwerken en de vader keert terug naar het noorden om te begrijpen wat er precies gebeurt is. Daar ziet hij ook weer zijn toenmalige vriendin terug, die vertelt dat ze hem dringend moet spreken. Op het werk kennen ze de vader nog steeds die daar met groot respect wordt ontvangen. De vriendin vertelt hem dat ze na zijn vertrek zwanger is geworden en dat hij vader is van een zoon. Er is echter iets met deze zoon en de vriendin heeft de vader niet voor niets gevraagd te komen. De zoon is namelijk zeer waarschijnlijk verbonden met de dood van zijn andere "echte" zoon.

In essentie blijkt later dat de ene zoon de andere zoon heeft gedood, zonder zich hier natuurlijk bewust van te zijn geweest. De buitenechtelijke zoon van de vriendin groeide op zonder familie in een een-ouder gezin met een moeder die weinig tijd en aandacht kon geven omdat ze haar hotel moest runnen. De andere zoon groeide op in een evenwichtige familie en deze zoon ontwikkelt zich als een voorbeeldige opvolger van de vader.

In de tweede visie - en feitelijk de primaire focus - gaat dit verhaal over terrorisme. De vader waar het hier namelijk om draait is een agent (luitenant) van de Spaanse Guardia Civil (GC) die zich vrijwillig heeft opgegeven om in het Baskenland het terrorisme te bestrijden. Het verhaal begint in 1980 dat als het meest bloedige jaar werd bestempeld uit de geschiedenis van ETA (los años de plomo). Elke week werden er wel twee moorden gepleegd, meestal op agenten van de GC. Twintig jaar later wanneer beide zonen volwassen zijn geworden gaat het verhaal verder. De Abel is guardia civil geworden net als zijn vader en kiest voor een stage in het Baskenland. Net als de vader twintig jaar terug. Daar stuit hij op een autobom en overlijdt ter plekke. De Kaïn heeft zich tot ETA-strijder ontwikkeld en wordt gevonden in het huis van zijn moeder. De vader die tot kolonel is gepromoveerd arresteert zijn eigen zoon, nadat zijn ex-vriendin hem de waarheid heeft verteld over zijn zoon.

Het is in 2016 circa vijf jaar na de wapenstilstand van ETA voor het eerst dat we in Spanje een film zien over deze terroristische organisatie. Zolang duurt het dus voordat veel materiaal publiekelijk beschikbaar komt. Het is een eenzijdig gezicht op de organisatie, maar er worden toch wel wat taboes doorbroken. Onder andere het stilzwijgen en meewerken van de Baskische bevolking rond ETA waardoor deze organisatie zich zo groot kan verspreiden. Zonder die steun was dat niet mogelijk geweest. 

Een bekend mechanisme voor de organisatie om aan geld te komen was om bekend ondernemers te gijzelen, en door afpersing financierde ze hun beleid. De eerste keer was een gijzeling noodzakelijk om geld los te krijgen, maar al snel werd het een gewoonte dat bedrijven belasting betaalden aan ETA, zonder verdere vragen. Het terrorisme werd geïnstitutionaliseerd, hetgeen resulteerde in een zwijgcultuur. De film (van het boek ) geeft een beeld hoe de organisatie als guerrillastrijders zeker in het begin het voordeel had boven de centraal georganiseerde Guardias.

Precies na de crisis in Spanje valt langzamerhand de support van de lokale bevolking weg waardoor ETA haar automatische steun verliest. De bevolking is het zat na vijftig jaar zwijgzaamheid. In 2011 geeft de organisatie de strijd op.

--
De film - el padre de Cain - is online te bekijken op telecinco.com
--
2011/01/uitroeien-of-oplossen-van-een-gezwel-in
2009/07/verjaardag-eta-wat-we-nog-meer-kunnen
2007/11/cultuur-en-taalgebruik

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?