Thuis in Nomura Securities

The house of Nomura is een boek van Al Alletzhauser, dat destijds (1990) een bestseller werd.

Ik las het onlangs. Het is typisch een geval van bedrijfsgeschiedenis, dat je wel gelezen moet hebben, wanneer je professie verbonden is aan de beurs, of wanneer je meer wilt weten van bedrijfsarchitectuur. Het probleem met veel hedendaagse bedrijvenstudies is dat je pas na jaren erachter komt hoe de organisatie precies werkt. Dit door onderzoeksjournalisten die gevallen als ABN AMRO of Philips onderzochten. Maar dan altijd na de grote veranderingen (over Philips: ´Kortsluiting,´ bv, of ABN: ´de prooi´)

Er is een gelijknamig boek over een ander financieel conglomeraat en dat heet, "the house of JP Morgan." Die staat op de watchlist, al is de urgentie na dit boek afgenomen, ik denk dat de boeken erg op elkaar lijken: hoe verandert het speelveld met de komst van een nieuwe grote speler, en hoe verandert het bedrijf in een veranderend speelveld.
Er is iets bijzonders met de schrijver van dit boek, los van het feit dat hij aan een hartaanval is overleden op relatieve jonge leeftijd (51), in Thailand. Zijn biografie is nergens te vinden. Wanneer je zoekt vind je voornamelijk, personalia, zoals deze van zijn huwelijk met Anne Cabot. Was Al een gold-digger? Zijn vrouw werkte in Japan voor Sanyo securities en werd verantwoordelijk voor het opzetten van een internationaal netwerk. Hij vroeg haar uit eten met de pretext om over de beurs te praten. Maar het wordt niet duidelijk wat zijn eigen rol was. Hij heeft honderden mensen geïnterviewd voor het boek...

Ook op wikipedia staat niets over dit boek. Op Amazon en Goodreads wel. Maar beperkt. Op zich is dat niet vreemd, want qua cultuur leren we iets van dit boek en het feit dat het een bestseller werd: De situatie na uitgifte is compleet veranderd, de voorspellingen zijn niet uitgekomen. dus wat de massa aanbidt op een populair moment heeft meestal meer met emotionele hysterie te maken dan met rationele argumenten.
En is er geen parallel te vinden van de verschijning van dit boek waarin de opkomst van Japan uiteengezet wordt en die van China als nieuwe grootmacht nu?

Dit boek is interessant voor vier type lezers, allereerst de Japan-kenners of geïnteresseerden. Japan en of de Japanse taal. Veel begrippen uit de financiële wereld komen in de oorspronkelijke taal aan bod, maar ook vele gewone woorden die enig inzicht in de cultuur geven, zoals:
  • tatami (de rieten matjes in de Japanse woningen), hinawa, kanemushi, zaibatsu (Japans conglomeraat; verreweg het meeste gebruikte woord in het boek), chanoyu (theeceremonie), tanshin funin (partner die zonder vrouw voor werk herealloceerd wordt), oyabun kobun, shimbun (krant) 
  • sobashi (denigrerende term die letterlijk betekent: mannen die naar stijging en daling van aandelenprijzen kijken),
  • shinjinrui ("new generation," Japanse yuppies), naitei, sampai, kabuya (minachtende naam voor stockbroker), nisei (tweede generatie Japanners in buitenland), mokuyo-kai en sagamai-kai (donderdag- en maandagochtend meetings), bucho (divisiemanager) en sokaiya (blackmailers, die zelfs geinstitutioneerd te werk gingen zoals het bedrijf Rodan Doyukai dat Nomura en anderen bedrijven afpersen). 
Het is voor een leek moeilijk na te gaan welk cultureel Japans begrip hier nu ontbreekt. Maar iemand met een economische achtergrond, weet direct dat bij de Zaibatsu ook het begrip Keiretsu (Een groep grote bedrijven waarvan de leden elkaar aandelen in portefeuille hebben en die rondom een bank georganiseerd zijn) hoort. Al spreekt er indirect wel over in het boek, maar gebruikt de term niet.
Verder komt de context van het oude en nieuwe Japan ook wel zijdelings te sprake. Maar de echte Japan-kenner zal deze context en de (of het aantal genoemde) Japanse rituelen beperkt vinden. Qua veranderingen
beschrijft het boek de wijziging van Osaka naar Tokyo van het bedrijf in lijn met de tijd waarin de macht zich naar de later genoemde stad verplaatst. Kenmerkend voor de cultuur van zowel Japan als die van Nomura is de verwevenheid van de overheid met het bedrijfsleven. (Ook nu zie je dat de overheid er alles aan doet om de deflatie in Japan tegen te gaan, en zijn het waarschijnlijk net zoals in het boek, de grote zaibatsu-bazen die de regering influisteren welke acties ze moeten ondernemen)

Als voorbeeld van bedrijfsgeschiedenis is het boek beter geschikt. Je leest hier het ontstaan van een groot bedrijf, en later imperium - al handelt de geschiedenis over Nomura Securities en het conglomeraat Nomura blijft wat meer buiten beeld. Het cliché - dat grote bedrijven groot geworden zijn door dubieuze praktijken (zoals banken door wapenhandel) gaat hier ook deels op. Nomura Securities is groot geworden door een rigoureuze verkooptechniek, die tot op de dag van vandaag de cultuur bepaalt. Dit mechanisme is hedendaags verbeeld in films zoals the wolf of Wall Street. Nieuwe recruten van het bedrijf worden opgeleid om deur aan deur producten te verkopen, en pas wanneer ze hier in slagen kunnen ze zich ontwikkelen tot broker. Een goede broker is dus in deze visie een goede verkoper.
Andere praktijken die aan bod komen zijn insiders-information en het intimideren van andere partijen, of het opkopen van aandelen door een marketing-hype te initiëren en erna een grote verkoopactie erop te laten volgen.
Typisch voor de cultuur van Nomura is dat de huwelijksmarkt binnen Nomura plaatsvond. De recrutering van dames werd mede gedaan uit oogpunt om goede partners voor de mannen te vinden. Hetgeen dus ook gebeurde, de Nomura-man vond er zijn vrouw. Een typische recruterings-anekdote is die van een event op Hawaii om andere partijen te slim af te zijn lieten de Nomura-personeelsmanagers hun kandidaten beslissen op het eiland zonder dat ze andere partijen konden toetsen.

Dicht bij de bedrijfsgeschiedenis staat de biografie. Er komt steeds een belangrijk karakter op het toneel die als geroepen lijkt te komen beginnend met Tokushichi Nomura I, zoon van een samoerai die begon met geldwisselmachines te verkopen. 

Het meest interessant thema in het boek m.i. is de beurs. Dat begint direct met de 1987 beurscrash en waar andere boeken niet over schrijven is de rol van Japan in die tijd als opkomende wereldmacht. De boek als bestseller laat dit ook prachtig zien, Japan in gloriedagen. Sinds 1990 gaat het bergafwaarts. In hoeverre alle
anekdotes en verhalen kloppen kan ik niet geheel inschatten, maar Japan speelde de rol die China nu speelt in de context van Amerikaanse schulden (obligaties). Aardig is de geschiedenis nog eens terug te lezen van het kapitalisme, wanneer Kennedy in 1963 belasting invoert op buitenlands effectenbezit, waarmee de verkoop van Japanse aandelen naar de VS tot een halt kwam.

Zo lezend, herkent de lezer zich in de hedendaagse realiteit waarin spelers veranderen, maar het spel - hier met beperkte details beschreven - is grotendeels gelijk gebleven.

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?