De biografie van ... Machiavelli
Is er in de biografie van een beroemdheid één enkel detail dat alles verklaart? “Onmogelijk en ondenkbaar,” hoor ik u denken. De levensloop van een persoon is het resultaat van een combinatie van factoren en situaties die bij samenloop het resultaat opleveren.
Toch ben ik van mening dat bij de levensloop van Machiavelli, het slechts op één enkel detail aankomt; als u dat detail kent is de rest “logisch” het resultaat. Je zou het detail een weeffout kunnen noemen in de opleiding van de jonge Niccolo...
Biografieën bieden een geweldige bron van kennis en ervaring waar men van kan leren; bijvoorbeeld dat er meer wegen naar Rome leiden, en dat er naast het traditionele pad een ander pad loopt: zo weten we van Phil Collins dat deze geen muziek kon lezen. Op dezelfde manier spreekt velen het leven van de familie pondman aan omdat het afwijkt van de traditie en kan dan rekenen op felle kritiek van de gevestigde orde. Pino Aprile heeft hier zelfs een heel werk aan besteed; een lofrede over afwijkingen en fouten (Elogio dell'errore)... in het boek vertelt hij over zijn eigen oog-afwijking...
Het moment waarop u uw droom verwezenlijkt maakt vaak niet uit. Morgan Freeman kreeg pas laat in zijn leven succes en het voorbeeld van nu is wel Susan Boyle, die al een biografie heeft ontvangen: "Dreams can come true."
Ik lees biografieën vooral als middel, om ze te gebruiken voor het doel, een boek dat ik geschreven heb – de biografie van een professional - en waarvan het tweede deel nog ontbreekt: “De biografie van een manager.” Wat maakt het leven van een manager nu interessant en eigen aan die manager? Welke achtergrond heeft de manager, en waarin verschilt hij van de expert of professional, de ondernemer, de amateur..?
Kan een biografie van Machiavelli hierin steun bieden. Wat kan het leven van een beroemdheid vertellen over de manager van nu?
Elke biograaf heeft zo zijn eigen visie op de persoon achter de biografie en voor Viroli is de invalshoek vooral om het curriculum van Machiavelli te spiegelen aan de geschiedenis van Italië.
Mede hierdoor was deze biografie niet eenvoudig om te lezen, vooral omdat de geschiedenis van Italië me weinig tot niet bekend was.
Onbekend was ik met de stelling die al snel duidelijk wordt bij het lezen van de biografie. NRC vat deze samen met: “Machiavelli was zelf geen Machiavellist:
... In zekere zin is dat het drama van Machiavelli's carrière: in de praktijk wilde het nooit helemaal lukken... was hij ... haast onmisbaar als diplomaat. Niettemin mopperde hij er heel zijn actieve loopbaan over dat zijn adviezen en analyses zo slecht werden begrepen en opgevolgd...
We zien hem te paard en in de taveerne, als huisvader en hoerenloper, als topdiplomaat bij vorsten en down and out op zijn boerderij. En we zien hoe onder zijn handen zich het grote drama van de Italiaanse Renaissance voltrekt: hoe Italië door het egoïsme en de stupiditeit van zijn heersers zijn autonomie aan buitenlandse mogendheden verliest...
[We]... zien hoe vaak en hoe schromelijk hij zich vergiste, maar even vaak hoe hij, ongehinderd door religieuze scrupules of onnodig ontzag voor de adel, de spijker op de kop sloeg, daarbij steevast als een Cassandra ongehoord en onbegrepen door zijn superieuren.
...
Viroli's oordeel is vaak al te positief, hoe enthousiasmerend de mens Machiavelli ook is... de gewone jongen, listig manoeuvrerend tussen het chique volk, altijd zichzelf, ironisch, relativerend, maar nooit wanhopend; een ware patriot, scherpzinnig analyticus en vooral een warm en genereus mens en minnaar... Viroli heeft voor het belangrijkste deel gelijk, hoewel de retoriek van zijn overdreven lof vaak, ten onrechte, wantrouwen wekt.
...
Maar waarom ging het dan in de praktijk mis met Machiavelli? [Volgens het nrc omdat Viroli] niet spreekt ... over Machiavelli's positie in het ambtelijk apparaat... Machiavelli werkte ... niet alleen. Zijn collega proximus [zijn feitelijke baas] bijvoorbeeld was Marcello Virgilio, een Ciceroniaans humanist – en, in Machiavelli's ogen, dus een ambitieuze windbuil. De gezwollen retoriek van veel humanisten was niets voor Machiavelli, die de realiteit wilde zien en niet de mooie woorden. Virgilio was bovendien een serviele opportunist...
De ironie is dat hij het opportunisme dat hij in zijn politieke geschriften zo hartelijk aanbeveelt, in zijn leven zelf niet aanwendt omdat hij er te aardig voor was. Machiavelli was geen Machiavellist. Deze tournure ontbreekt helaas bij Viroli, en zo blijft het overigens vermakelijke boek enigszins steken... (Bron: Een gewone jongen tussen chic volk, Niccolò Machiavelli, David Rijser, nrc).
Terug naar de biografie en wat dit voor de manager van nu kan betekenen.
Opportunisme staat alom bekend tegenover planmatigheid. Een manager zal beiden moeten gebruiken om succes af te dwingen: Deze wijsheid is te vertalen als volgt:
Blijf vooral plannen voor wat u en anderen met u denkt dat nodig is, maar vergeet de waan van de dag niet en vooral wees u bewust van de marktomstandigheden. Soms komt hét moment om draagvlak voor een plan dat al lang in de kast ligt opeens te voorschijn. Op eens is de markt / situatie rijp voor wat u al lang wilt uitvoeren.
Bij Machiavelli was dit plan de eenheid van Italië (doet denken aan van Rompuy) en hiervoor wilde hij zijn eigen militie vormgeven, in tegenstelling tot de heersende opinie of situatie van het moment waar er enkel huurlegers te vinden waren.
Maar de markt was niet rijp en het domweg (koppig) doorzetten van ideeën waar de markt niet rijp voor is of anderen nog niet naar willen luisteren, leidt tot falen.
Dat is een van de bijdrages van de biografie van Machiavelli voor de moderne manager. Een andere invalshoek is de relatie tussen zijn stijl en de productieve rollen die hij uitgevoerd heeft...
Maar dan blijft er nog een vraag onbeantwoord. Wat was dat essentiële detail dat het hele leven en vooral het werk De Vorst, van Machiavelli verklaart?
Dit detail is te vinden in de uitgebreide samenvatting van de biografie van de hand van Viroli.
-- 12 maart 2014, actueel, over de nieuwe Minister President van Italië, Matteo Renzi:
I asked him to choose a future government dream team from the Florentines of old. His picks: as minister of culture, Dante Alighieri; Leonardo da Vinci at research and innovation; Niccolò Machiavelli as interior minister; Galileo Galilei in the Foreign Ministry; and the architect Filippo Brunelleschi — famed for his work on linear perspective — as prime minister (NYT).
Toch ben ik van mening dat bij de levensloop van Machiavelli, het slechts op één enkel detail aankomt; als u dat detail kent is de rest “logisch” het resultaat. Je zou het detail een weeffout kunnen noemen in de opleiding van de jonge Niccolo...
Biografieën bieden een geweldige bron van kennis en ervaring waar men van kan leren; bijvoorbeeld dat er meer wegen naar Rome leiden, en dat er naast het traditionele pad een ander pad loopt: zo weten we van Phil Collins dat deze geen muziek kon lezen. Op dezelfde manier spreekt velen het leven van de familie pondman aan omdat het afwijkt van de traditie en kan dan rekenen op felle kritiek van de gevestigde orde. Pino Aprile heeft hier zelfs een heel werk aan besteed; een lofrede over afwijkingen en fouten (Elogio dell'errore)... in het boek vertelt hij over zijn eigen oog-afwijking...
Het moment waarop u uw droom verwezenlijkt maakt vaak niet uit. Morgan Freeman kreeg pas laat in zijn leven succes en het voorbeeld van nu is wel Susan Boyle, die al een biografie heeft ontvangen: "Dreams can come true."
Ik lees biografieën vooral als middel, om ze te gebruiken voor het doel, een boek dat ik geschreven heb – de biografie van een professional - en waarvan het tweede deel nog ontbreekt: “De biografie van een manager.” Wat maakt het leven van een manager nu interessant en eigen aan die manager? Welke achtergrond heeft de manager, en waarin verschilt hij van de expert of professional, de ondernemer, de amateur..?
Kan een biografie van Machiavelli hierin steun bieden. Wat kan het leven van een beroemdheid vertellen over de manager van nu?
Elke biograaf heeft zo zijn eigen visie op de persoon achter de biografie en voor Viroli is de invalshoek vooral om het curriculum van Machiavelli te spiegelen aan de geschiedenis van Italië.
Mede hierdoor was deze biografie niet eenvoudig om te lezen, vooral omdat de geschiedenis van Italië me weinig tot niet bekend was.
Onbekend was ik met de stelling die al snel duidelijk wordt bij het lezen van de biografie. NRC vat deze samen met: “Machiavelli was zelf geen Machiavellist:
... In zekere zin is dat het drama van Machiavelli's carrière: in de praktijk wilde het nooit helemaal lukken... was hij ... haast onmisbaar als diplomaat. Niettemin mopperde hij er heel zijn actieve loopbaan over dat zijn adviezen en analyses zo slecht werden begrepen en opgevolgd...
We zien hem te paard en in de taveerne, als huisvader en hoerenloper, als topdiplomaat bij vorsten en down and out op zijn boerderij. En we zien hoe onder zijn handen zich het grote drama van de Italiaanse Renaissance voltrekt: hoe Italië door het egoïsme en de stupiditeit van zijn heersers zijn autonomie aan buitenlandse mogendheden verliest...
[We]... zien hoe vaak en hoe schromelijk hij zich vergiste, maar even vaak hoe hij, ongehinderd door religieuze scrupules of onnodig ontzag voor de adel, de spijker op de kop sloeg, daarbij steevast als een Cassandra ongehoord en onbegrepen door zijn superieuren.
...
Viroli's oordeel is vaak al te positief, hoe enthousiasmerend de mens Machiavelli ook is... de gewone jongen, listig manoeuvrerend tussen het chique volk, altijd zichzelf, ironisch, relativerend, maar nooit wanhopend; een ware patriot, scherpzinnig analyticus en vooral een warm en genereus mens en minnaar... Viroli heeft voor het belangrijkste deel gelijk, hoewel de retoriek van zijn overdreven lof vaak, ten onrechte, wantrouwen wekt.
...
Maar waarom ging het dan in de praktijk mis met Machiavelli? [Volgens het nrc omdat Viroli] niet spreekt ... over Machiavelli's positie in het ambtelijk apparaat... Machiavelli werkte ... niet alleen. Zijn collega proximus [zijn feitelijke baas] bijvoorbeeld was Marcello Virgilio, een Ciceroniaans humanist – en, in Machiavelli's ogen, dus een ambitieuze windbuil. De gezwollen retoriek van veel humanisten was niets voor Machiavelli, die de realiteit wilde zien en niet de mooie woorden. Virgilio was bovendien een serviele opportunist...
De ironie is dat hij het opportunisme dat hij in zijn politieke geschriften zo hartelijk aanbeveelt, in zijn leven zelf niet aanwendt omdat hij er te aardig voor was. Machiavelli was geen Machiavellist. Deze tournure ontbreekt helaas bij Viroli, en zo blijft het overigens vermakelijke boek enigszins steken... (Bron: Een gewone jongen tussen chic volk, Niccolò Machiavelli, David Rijser, nrc).
Terug naar de biografie en wat dit voor de manager van nu kan betekenen.
Opportunisme staat alom bekend tegenover planmatigheid. Een manager zal beiden moeten gebruiken om succes af te dwingen: Deze wijsheid is te vertalen als volgt:
Blijf vooral plannen voor wat u en anderen met u denkt dat nodig is, maar vergeet de waan van de dag niet en vooral wees u bewust van de marktomstandigheden. Soms komt hét moment om draagvlak voor een plan dat al lang in de kast ligt opeens te voorschijn. Op eens is de markt / situatie rijp voor wat u al lang wilt uitvoeren.
Bij Machiavelli was dit plan de eenheid van Italië (doet denken aan van Rompuy) en hiervoor wilde hij zijn eigen militie vormgeven, in tegenstelling tot de heersende opinie of situatie van het moment waar er enkel huurlegers te vinden waren.
Maar de markt was niet rijp en het domweg (koppig) doorzetten van ideeën waar de markt niet rijp voor is of anderen nog niet naar willen luisteren, leidt tot falen.
Dat is een van de bijdrages van de biografie van Machiavelli voor de moderne manager. Een andere invalshoek is de relatie tussen zijn stijl en de productieve rollen die hij uitgevoerd heeft...
Maar dan blijft er nog een vraag onbeantwoord. Wat was dat essentiële detail dat het hele leven en vooral het werk De Vorst, van Machiavelli verklaart?
Dit detail is te vinden in de uitgebreide samenvatting van de biografie van de hand van Viroli.
-- 12 maart 2014, actueel, over de nieuwe Minister President van Italië, Matteo Renzi:
I asked him to choose a future government dream team from the Florentines of old. His picks: as minister of culture, Dante Alighieri; Leonardo da Vinci at research and innovation; Niccolò Machiavelli as interior minister; Galileo Galilei in the Foreign Ministry; and the architect Filippo Brunelleschi — famed for his work on linear perspective — as prime minister (NYT).
Reacties