Soort zoekt soort. nogsteeds.

Soort zoekt soort, luidt het gezegde en volgens een artikel in de VK blijkt er een trend gaande die zorgt dat dit fenomeen steeds meer opgaat. Volgens bioloog en wetenschapsjournalist Hidde Boersma  ... zoeken hoogopgeleiden maar ook lager-opgeleiden elkaar steeds meer op als partner en voor relaties. Het "downdaten" zoals dat het thema was van de vroegere doktersromannetjes raakt uit de mode. "We trouwen steeds vaker met iemand van ons eigen opleidingsniveau. Dat remt de sociale mobiliteit en bedreigt de samenhang in de samenleving." De schrijver spiegelt deze ontwikkeling als een "trieste paradox van de meritocratie," vooral ook omdat intelligentie erfelijk is en naarmate deze trend doorzet de kinderen van laagopgeleiden moeilijker tot de academische leefgemeenschap doorgroeien. Vooral binnen deze laatste groep geldt steeds meer een opleidingshomogamie. "Sociale mobiliteit [later: de smeerolie van een maatschappij] is van groot belang voor een samenleving," stelt onder andere de onderzoeker Young die deze uitspraak doet in een essay getiteld The Rise of Meritocracy. "groepen van mensen leven in een cocon en hebben minder begrip voor elkaar." Het artikel wordt gebruikt als inleiding voor (kritiek op) een nieuwe onderwijswet die stapelen van opleidingen (mbo, hbo, Wo) moeilijker maakt. 

Heel toevallig past het artikel in de editie waar ook de huldiging van PSV staat beschreven. Daar heeft een andere journalist het over het feit dat de voetbalclub zijn spelers van buiten de Brabantse cultuur heeft gerekruteerd, en dat blijkt een goede zet geweest te zijn; de westerse (randstad) "branie," past namelijk goed bij de Brabantse "nuchterheid."

Misschien minder toevallig komt in dezelfde krant de Volkskundige Gerard Rooijakkers aan het woord, over (de bende van) Brabant. Hij stelt dat de daar "welig tierende drugscene" onder controle kan komen door landelijke politieke maatregelen. "Menig Brabander uit de onderliggende klasse doet wat hem goeddunkt. en dat doet hij al generaties lang." Hij beschrijft de Brabantse subcultuur die wel degelijk normen en waarden kent, maar die alleen niet aansluiten op de rechtelijke nationale normen.
De familie speelt een belangrijke rol en vaak lost men "het vuiltje zelf op," in plaats van de natuurlijke vijand, de politie te bellen.... Zo floreert er in Tilburg "een illegale schaduweconomie van 800 miljoen euro" (is dat ook cultuur vraagt de schrijver retorisch).

Afhankelijk waar je de drie artikelen bent begonnen kan je denken dat er nog voldoende diversiteit over is. Maar dat soort meer en meer op zoek is naar zijn eigen soort dat klinkt aannemelijk. Studenten blijven hangen op de universiteit en vinden daar hun relatie. Ook dat ligt voor de hand. Er zit een bepaalde gemakzucht in. En ergens moet deze ontwikkeling te spiegelen zijn aan de tijd, maar dat is wellicht voor een vervolgstudie.

Wat ontbreekt in het eerste artikel is een cultuurspiegel, zoals de Nederlandse volksaard die deze culturele draaiing stuurt. Ook al is de trend buiten Nederland waarneembaar want de journalist refereert aan een onderzoek in Engeland, dan nog heeft een typisch Nederlandse eigenschap waarde in het geheel. Nederland is namelijk op veel fronten vlak en egalitair, behalve als het op onderwijs en kennis aankomt. De leerling wordt al op vroege leeftijd geselecteerd voor de beste club en dat is dan niet PSV of AJAX, maar het Gymnasium of de Havo. Binnen andere culturen ligt die scheiding later en dan is het logisch dat je subculturen kweekt waar opleiding een onderscheidend kenmerk is. Tot zover leest het artikel dus zeer plausibel.

Binnen organisaties is die diversiteit vaak even ver te zoeken en dat zal vaker kunnen leiden tot cultuurproblemen, want qua klantgroepen blijft die diversiteit wel bestaan, maar de hoogopgeleide binnen grotere organisaties spreekt die taal van die sub-groeperingen niet meer, wanneer de trend van opleidingsisolatie doorzet.

Ook een groot verschil met vroeger van voor de meritocratie is dat opleidingen steeds meer praktisch worden, waar vroeger fundamentele kennis op de voorgrond stond. Meritocratie past bij een afrekencultuur en die past bij een praktijkgerichte instelling.

Dat de overheid nu het stapelen moeilijk maakt is misschien niet zo'n probleem wanneer bedrijven steeds meer de verdere vorming van werknemers op zich kan en zal nemen.

Of de soort van nu meer op zoek is naar een andere soort blijft nog wel de vraag, vooralsnog lijkt het de norm dat het gezegde zijn waarde houdt. Er is weinig nieuws onder de zon. Sinds Shakespeare is Romeo en Julia gewoon de typische uitzondering.

Zie ook: assortative mating.

-- de trend van de afgelopen decennia is dat we steeds meer mensen opzoeken die doen en denken zoals we zelf doen..:
In 2004, journalist Bill Bishop made national news in a series of articles when he first described "the big sort." Armed with original and startling demographic data, he showed how Americans have been sorting themselves over the past three decades into homogeneous communities — not at the regional level, or the red-state/blue-state level, but at the micro level of city and neighborhood
 .... 
The Big Sort will draw comparisons to Robert Putam's Bowling Alone and Richard Florida's The Rise of the Creative Class and will redefine the way Americans think about themselves for decades to come.
(thebigsort.com)

-- 22 aug 2023. Grappig dat het destijds gelijk DOWNDATEN werd genoemd, gezien dus vanaf de "sociaal hogere categorie," terwijl het dan ook UPDATEN is, gezien vanaf de andere zijde...

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?