Bram en Maarten

Dat Nederland net als elk ander land door t verloop van tijd verandert zal niemand verbazen. Dat je die verandering niet snel opmerkt als je er gewoon woont is inzichtelijk te maken met een oude wiskundeles: Met ultiem kleine stappen mag je een kromme lijn dan heel even recht noemen. Als inwoner denk je dat je over een rechte lijn loopt, maar vanaf een afstand zie je dat deze lijn kromt.  Net als de horizon.

Wel zit er een gevaar in het te weinig aantal metingen: bij twee verschillende bezoeken in relatief korte tijd aan Nederland werd ik getrakteerd op mooi weer, terwijl het klimaat (of het grijze wolkendek) toch echt niet veranderd is (of verdwenen).

Van een afstand zie je 'dus' een verandering. Ik merk dat aan de ontwikkeling van Bram en Maarten.

Maarten als de bekende schrijver en wetenschapper, Bram als (ex)advocaat en beginnend politicus. Als je in Nederland woont denk je dat beide nauwelijks veranderd zijn, maar inzoomend in hun werk zie je wel degelijk een kromming. En dus een afwijking van een eerder ingeslagen richting.

Maarten publiceerde een geweldige roman. 'Geweldig' voornamelijk door de titel van het boek. Magdalena. Ik vroeg me sterk af of hij die zelf verzonnen heeft, maar dat doet niet ter zake. Aan de ene kant is die roman te zien als een (rechtlijnige) verlenging van zijn andere oeuvre waar de presentie van god en de bijbel en de religieuze opvoeding behoorlijk wat aandacht krijgen. Maar Magdalena is ook een begin van iets nieuws of het einde van iets ouds (de kromming).

Ik had in het begin wat moeite met het boek en moest denken aan (ex) dominee Klaas die Maarten de laatst overlevende van de frustratiegeneratie noemt. De religie is er met de paplepel ingegoten en Maarten is het er spuugzat van. Af en toe krijg je bij het lezen van het boek de indruk dat hij de inhoud vanuit zijn maag op het papier heeft gekotst. Ook de verklarende woordenlijst aan het eind nodigt niet uit om ooit nog een boek van Maarten open te slaan: de obsessie met de kerk heeft elke creativiteit om zeep geholpen.
Tegelijkertijd kan je in die strakke focus van het boek ook de kiem van een nieuw begin zien. De bioloog Maarten maakt nog eens duidelijk dat de ark van Noach logischerwijs niet bestaan kan hebben, of dat Jonas niet in een buik van een walvis kon overleven. Maar juist doordat dit zo overduidelijke lectuur is ga je denken dat hij iets anders wil overbrengen. Magdalena is ook een beetje de moeder van ieder van ons. We zijn allemaal kinderen van Magdalena. En misschien moeten we die bijbel toch eens anders lezen. Voor de doelgroep van Maarten - de 50plusser - komt die boodschap niet meer aan, maar 
voor diegene die al jaren onbewust atheïst is kan er een vonk overspringen.  Eureka: wetenschap en religie hebben elkaar toch nodig. Of bijten elkaar niet.

Zou Maarten een wedstrijd zijn aangegaan met de (auteur van de) bijbel, als een soort rivaal: kijken van welk boek er over tweeduizend jaar meer exemplaren over zijn?

  - -

Ook Bram heeft niet stil gezeten en is duidelijk veranderd. Een link tussen Bram en Maarten is God in de Romeinse gedaante. Bram heeft als advocaat niet de pro deo vorm gehanteerd maar komt daar nu van terug: zo zou je zijn move naar de politiek kunnen opvatten waarin hij dat nu namelijk opeens wel doet: pro deo. Voor wie anders doe je het als politicus? JA eventueel om later een vet betaalde baan te verkrijgen in het bedrijfsleven. Maar de rol die Bram aanneemt met de ambitie van een een-zetelpartij lijkt daar niet op.

Van god los, naar sterk betrokken met het sociale klimaat in Nederland. Een strafrechtadvocaat is iemand die vanuit zijn functie verder af staat van een dominee of andere religieuze leider dan elk ander beroep dan ook (de misdadiger misschien uitgesloten), al zijn sommige predikanten en bisschoppen natuurlijk gewoon misdadigers geweest in hun niet-bedoelde rol als pedofiel).
De advocaat mag namelijk geen mening hebben of deze niet verkondigen, maar opereert neutraal. Misschien niet zo neutraal zoals de rechter, maar wel zo neutraal dat hij een (nog niet officiële) bewezen misdadiger kan verdedigen.  De dominee of pastoor heeft altijd een mening en is daarbij altijd een leider of gids in moraal. Bij een advocaat en in de (straf)rechtspraak gaat het nooit om moraal. Moraal is als olie die groepen mensen verbindt, terwijl de advocaat altijd gericht is op de uitzondering in die groep. Op de eenling die toevallig even een moord heeft gepleegd.
Maar verder heel normaal is.

De omslag van jurist / advocaat naar politicus is dan ook omvangrijk. De politicus moet oog hebben voor de groep (zo als de 50plussers) en de advocaat kijkt naar de individuele klant. Daar zie ik nog wel een uitdaging voor Bram. Maar wat duidelijk is dat hij - op een soortgelijke manier als Maarten - een heel andere weg is ingeslagen.

Waarmee je - al zijn het maar twee punten waarbinnen een rechte lijn past - voorzichtig mag afleiden dat Nederland verandert. En hoe kan het ook anders in deze unieke en ongekende tijden.

--
Bram inmiddels uit de politiek gezet; hij was niet serieus genoeg. (VNL-loost-disfunctionerende-Bram-Moszkowicz, Elsevier)

Neem Bram Moszkowicz. Tijdens zijn eerste persconferentie van de partij Voor Nederland (VNL) had hij het slechts twee keer over “VNL” of “partij” maar kwam het woordje “ik” liefst 66 (!) keer voor in z’n spreektekst. Het was wel duidelijk wat centraal stond tijdens dit optreden: Moszkowicz zelf. (Bron, debatrix.com/)
In reactie zegt Bram zich gebruikt te voelen (VNL zette mij in om subsidies binnen te halen, AD)

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?