Passen deze kernwaarden wel?

Onlangs kwam onderstaand bedrijf in opspraak door een (onderzoeks)product wat zij in 2011 heeft afgeleverd. Dit leidt mogelijk tot een claim tegen het bedrijf o.a. omdat het product "onzorgvuldig" zou zijn geweest.
Ik richt me hier even op een ander element: namelijk dat van "onafhankelijkheid" bij het tot stand komen van het product.

Het bedrijf... levert, als partner van zijn opdrachtgevers, een bijdrage aan het bevorderen en borgen van de integriteit van organisaties, bestuurders en medewerkers. ... is het erkende expertisecentrum op het gebied van integriteit van het binnenlands bestuur. Door zijn werkwijze bereikt ... zichtbaar resultaat voor organisaties, bestuurders en medewerkers. ... werkt integer, zorgvuldig, objectief en verricht grondig onderzoek

... vult zijn missie in vanuit zijn drie kernwaarden:

1. Onafhankelijkheid
Wij werken vóór opdrachtgevers, maar in volstrekte onafhankelijkheid ván opdrachtgevers. Wij benaderen elke opdracht met een open blik en houden rekening met alle relevante invalshoeken.
2. Deskundigheid
Onze specialisten zijn allen ervaren professionals. Als wij niet zelf over de vereiste deskundigheid beschikken, doen wij een beroep op zorgvuldig geselecteerde en gecontracteerde externe professionals. Is de benodigde expertise niet beschikbaar, dan aanvaarden wij de opdracht niet.
3. Respect
Wij respecteren alle personen en organisaties waarmee wij in het kader van onze opdrachten in contact komen. Wij tonen ons bewust van de opvattingen en eigenschappen van anderen en hebben respect voor de Nederlandse democratie, de rechtsstaat en ons leefmilieu.

Veel, zoniet alles heeft te maken met organisatiecultuur, zo ook het product - een onderzoek naar de integriteit van een burgemeester - waar het hier om gaat. En daarom is een belangrijke vraag of het bedrijf vanuit haar kernwaarden een juist vertrekpunt hanteert.

Wanneer je specialist bent op een gebied moet je zorgen dat je zelf alles goed geregeld hebt. Hoe staat het in dit geval met de kernwaarden van dit bedrijf in relatie met haar business?

1. Onafhankelijk. Staat met stip bovenaan. Dat is dus belangrijk. Maar is het een geloofwaardige kernwaarde? Wanneer onafhankelijkheid het USP is van een bedrijf, introduceer je dan als management de kernwaarde die toevallig ook "onafhankelijk" heet?

De structuur om je als partner te positioneren is al vreemd: een partner is juist niet onafhankelijk, maar staat in dienst van de ander. Partners zie je in ziekenhuizen of bij advocaten en die werken samen onder een bepaalde vlag. Juist wanneer je wil dat die partner even neutraal voor jou werkt als voor een ander dan moet die partner zich loskoppelen. Bij ICT-bedrijven zie je dit ook. Die geven als interne organisatie het eigen bedrijf voorrang, maar moeten wel de producten bieden die passen bij de cultuur. Dat is niet onafhankelijk. In tegenstelling is dat deze positie leidt tot meewerken aan een boven opgelegde bedrijfspolitiek.

Een voorbeeld van een bedrijf waar deze kernwaarde past is een auditbureau of een accountantsbureau. Het verschil tussen de boekhouder die intern werkt en de externe accountant is dat deze laatste onafhankelijk werkt; hij voorziet meerdere klanten en zet zijn professionele stempel boven de verklaring dat de boekhouding klopt.

De accountant schippert onafhankelijk tussen de regels van de overheid en die van het bedrijf maar staat dichter bij het bedrijf dan bij de overheid.

Onafhankelijkheid is geen neutraliteit.

De accountant bekent kleur; lichte voorkeur voor het bedrijf.

Een ander voorbeeld van een "bedrijf" waar onafhankelijkheid een kernwaarde kan zijn is dat van een adviesbureau of assessmentbureau. Daar wordt onafhankelijk al lastiger te concretiseren, omdat juist de expertise van het bedrijf als asset wordt opgebouwd en die expertise is per definitie gekleurd.

Een accountant heeft hier geen last van: de regels zijn regels en de controle klopt of klopt niet. Bij een adviesbureau is de expertise veel minder een harde werkelijkheid. Neem bijvoorbeeld de psychologie of de deskundige van de psychiater die "onafhankelijk" moet vaststellen of iemand toerekeningsvatbaar is. De ene psychiater is dan - blijkt steeds weer - de andere niet. 

Wanneer je expertise "integriteit" is, dan heb je - zoals waar het bij dit bedrijf om gaat - ook een probleem: wat is integriteit. Nu precies? Hier krijgt de klant te maken met diverse schakeringen van gevallen die net wel en net niet de integriteitscode overschrijven. 

De tweede kernwaarde:

2. Deskundigheid: conflicteert met onafhankelijkheid. Het bedrijf is wel deskundig, maar niet onafhankelijk, want juist die deskundigheid kent vele grijstinten; alleen een rechter zal kunnen uitmaken of een bedrijf een integriteitsschending heeft gemaakt. Het probleem is alleen dat er geen rechtzaak is.

Een rechtbank is ook weer een voorbeeld van een onafhankelijk bedrijf. Maar toch zijn er ook hier voorbeelden dat ze niet altijd neutraal opereert. Het aardige van dit voorbeeld van de rechtbank en rechtspraak is dat zijn opereert als tussen twee partijen. De structuur van de rechtbank in het rechtsproces past perfect bij die onafhankelijke positie: de advocaat verdedigt, de staat klaagt aan.

Een onderzoeksbureau naar integriteit van Nederlandse Gemeenten, is blijkens de bovenstaande voorbeelden veel minder onafhankelijk: zij doet namelijk zelf het onderzoek, en is dus partner in crime.

Dat doet me denken aan de interim-manager. Deze moet vaak in een intermezzo-periode een nieuwe manager recruteren. Deze zou onafhankelijk zijn en een juiste keuze weten te maken. Maar deze interim manager is partij in een proces en een organisatie en zal zijn visie laten afhangen van hoe hij denkt het meeste succes te verkrijgen.

Ook BING (niet de zoekmachine) heeft commercieel succes nodig. En zal dus weinig echt onafhankelijk opereren, maar juist een richting kiezen die het meeste succes voorziet. 

Hierbij is gevoel alles. Wanneer er een opdracht komt vanuit een bedrijf naar een assessment center "kijken jullie eens naar deze jongen want volgens ons is er iets mee aan de hand," dan zal de adviseur niet snel heel onafhankelijk stellen: "wel er is niets mis mee, deze professional werkt perfect." in de opdracht van de klant zit al een deel van de oplossing. De klant stuurt; u vraagt en wij draaien.

Bij de business van BING is dat niet anders. Het is een hele gevoelige business.

Toch zou ze echt onafhankelijk kunnen zijn, maar de kernwaarde stralen dat niet uit. Net als het ---------bedrijf dat "klantvriendelijk" als kernwaarde hanteert. Gelooft u dat dan ook? Ik in ieder geval niet.

De kernwaarden van BING zijn ambtelijk saai; onafhankelijk, deskundig en respect. Mijn eerste ingeving is dat ze niet kloppen of in ieder geval niet passen bij de business die ze uitvoert.

Maar deze kernwaarden zijn wel leidend om het onderzoek van het bedrijf omtrent de burgemeester te analyseren. Hoe gaan ze bijvoorbeeld om met politiek, waar alles te maken heeft met (politieke) kleur, voorkeur en kiezen...