Vage taal in Vacatures

Vage taal rukt op in vacature (Aly Knol):

In personeelsadvertenties gelden eigen taalwetten. Iemand moet tegenwoordig al gauw proactief, dynamisch en flexibel zonder negen-tot-vijf mentaliteit zijn, wil hij nog een baan vinden. Of een duizendpoot met een talent voor multitasken, type zelfstandig, stressbestendig, hands-on instelling.
"Kennelijk vraagt niemand zich af wat die termen eigenlijk betekenen", zegt tekstschrijver Arjen Ligtvoet en medebeheerder van Vaagtaal.nl , dat vacatureteksten kritisch volgt.

"Het kan zomaar gebeuren dat een personeelsfunctionaris met een stalen gezicht vertelt op zoek te zijn naar een zelfstandige teamplayer."

Tijd dus om de personeelsadvertenties in de krant of op internet na te pluizen. Dan blijkt al snel dat functieomschrijvingen soms onbegrijpelijk zijn. Toen Vaagtaal.nl vorig jaar een inventarisatie maakte van nietszeggende woorden in personeelsadvertenties, kwam onder meer out-of-the-boxdenken tevoorschijn, leercurve en verbindende bruggenbouwer.

"De laatste maanden duiken vooral passie op en enthousiasme", zegt Ligtvoet. "Ook figureert tegenwoordig vaak de social media manager. Die doet dan iets met Twitter of Tweets."
En als het om vervreemdende functieomschrijvingen gaat, aarzelt hij geen moment. "Zo heb je de tweetalige vertaler, maar ook de advisor inward mobility. Dat blijkt dan een telefoniste te zijn. Er is de chief procurement manager voor chef inkoop en de performance based director. Maar ik heb nog geen idee wat die laatste doet."

Het gebruik van Engelse termen in vacatureteksten is zo langzamerhand gemeengoed geworden, ontdekte ook docent bedrijfscommunicatie Frank van Meurs van de Radboud Universiteit tijdens promotieonderzoek naar omvang, reden en effect van Engels in personeelsadvertenties. "Ik was verbaasd over de grote verscheidenheid aan redenen", zegt Van Meurs.

"Vaak zijn ze praktisch, omdat er geen Nederlands equivalent voor bestaat, zoals controller, callcenter agent of ICT-consultant, of dat het een gebruikelijke term in de sector is. En in tegenstelling tot wat veel mensen denken, bleek dat de reden om Engels te gebruiken niet 'indruk maken' is."
Wat Van Meurs al evenzeer verbaasde, was het effect van Engelse woorden op het waardeoordeel over functies. "Van een sales engineer dacht men dat die meer zou verdienen dan een technisch verkoper. Hetzelfde gold voor maintenance engineer versus onderhoudstechnicus. Ook dacht men dat die banen in het Engels meer internationale contacten meebrachten."

Sommige Nederlandse benamingen bleken echter gewoon te zijn achterhaald. Op de vraag van Van Meurs waarom een personeelschef tegenwoordig human resources manager heet, kreeg hij te horen: "Hoofd PZ, daar komt geen kip meer op. Dat is history."

En ook 'de perfecte staat van dienst' heeft afgedaan. "Dan denk je: ja, tuttig", werd hem gezegd. "Heeft iemand een bewezen track record, dan denk je: okay."


Vacatures weerspiegelen allereerst de tijdgeest. "Hoofd PZ," komt niet meer voor in deze tijd. En net als de economie met inflatie van doen heeft, herwaardeert de moderne organisatie sommige "job-titels."

Maar wat vooral uit dit onderzoek opvalt is dat de vacatures opgesteld worden door een centrale afdeling, meestal de "afdeling" Human Resources, of Personeel & Organisatie zoals het vroeger heette. En bij HR weet men vaak niet voldoende wat de persoon moet doen op de betreffende afdeling. De vage termen zijn een vertaling naar stijl (passie, stressbestendig) van wat men denkt de persoon te moeten kunnen (productief gezien).