Het reizen (van Jung en Freud)

Reizen kan op vele manieren. Een van de standaard vragen (...) is wel of het persoonlijk of zakelijk is. Plezier of werk. Als toerist of als professioneel

Met reizen heb ik veel ervaring, relatief gesproken. Er zijn altijd mensen die meer gereisd hebben. Maar ik denk dat ik hier bij de 80/20-regel tot het kleinste percentage hoor. 20% van de mensen heeft veel gereisd de rest weinig. Die regel werkt zo vaak, dus ik verwacht ook hier.

Eerst de professional, Carl Jung bijvoorbeeld. Ik vroeg het aan de kunstmatige intelligentie: Naar welke landen heeft Carl Jung gereisd?

Carl Jung reisde gedurende zijn leven naar verschillende plaatsen, zowel om
persoonlijke als professionele redenen. Enkele van de meest opmerkelijke
plaatsen die hij bezocht, zijn: 

• Verenigde Staten: Jung maakte verschillende reizen naar de Verenigde Staten, waar hij lezingen gaf en seminars leidde. Hij bezocht onder andere steden als New York en San Francisco.
• India: Jung was zeer geïnteresseerd in oosterse filosofie en psychologie. Hij bezocht India in 1938, waar hij het culturele en spirituele landschap verkende, wat zijn latere geschriften beïnvloedde.
• Kenia en Oeganda: In 1925 ging Jung op safari in Oost-Afrika, waarbij hij Kenia en Oeganda bezocht. Deze reis had een aanzienlijke impact op zijn psychologische theorieën, met name zijn ideeën over het collectief onbewuste en archetypen.
• Noord-Afrika: Jung reisde ook naar Noord-Afrika, waaronder Egypte, waar hij oude locaties verkende en zich verdiepte in de culturele en historische contexten die zijn psychologische theorieën beïnvloedden.
• Europa: Gedurende zijn leven reisde Jung uitgebreid binnen Europa en bezocht hij landen als Engeland, Frankrijk en Italië. Hij bezocht regelmatig congressen en gaf lezingen in verschillende Europese steden.

Deze reizen speelden een cruciale rol bij het vormgeven van Jungs psychologische theorieën en zijn begrip van de menselijke psyche (ik denk dat dit Mistral was).

Maar hoe kan je dit nu uitleggen? Hoe kan je het effect van al die reizen op de persoonlijke ontwikkeling van iemand verklaren. Bijvoorbeeld zou je je af kunnen vragen of Jung naar India trok om de levensfilosofie daar te begrijpen, en het effect daarvan op zijn leven en vooral zijn professie, maar dat staat natuurlijk niet los van zijn karakter waar hij open stond voor andere invloeden. Daar begint het mee. Je kan reizen en toch niets van die ervaring laten doorsijpelen op je persoonlijke ontwikkeling. 

Al is niemand immuun voor wat hij ziet. Maar het effect van wat je ziet? Dat is voor iedereen anders. De een ziet armoede (in india) en denkt, wat een puinhoop, de ander ziet erin een missie om de armoede in de wereld te bestrijden. Of je kan naar india reizen en dan enkel terecht komen in Bangalore. Het rijke gedeelte...

Freud dan. Wanderlust.

Freud reisde als toerist. Hij moest ook als vluchteling reizen.

Deze dubbeltentoonstelling toonde deze twee kanten van zijn reizen.

Freuds Wanderlust omvat reisattributen uit het archief, kaarten, prenten, foto's, brieven, ansichtkaarten, boeken en objecten die Freud tijdens zijn reizen verzamelde. Reizen is gevaarlijk én aantrekkelijk. Freuds drang om te ontsnappen aan de beperkingen van het thuisleven overwon de angst voor treinongelukken of cholera. Hij verlangde naar het zuiden en zomervakanties in Italië. Maar hij reisde ook als onderzoeker naar Frankrijk, om familie in Engeland te bezoeken en lezingen te geven in de VS. Wie zijn brieven naar huis leest, beseft dat zijn reizen een vorm van droomwerk zijn. Ze vervullen kinderlijke wensen van ontdekking en verovering.

Marie Bonaparte en William Bullitt ontmoeten Freud in Parijs vanuit zijn trein vanuit Wenen, 1938.

Freuds Ballingen toont een contrasterend aspect van reizen: dat van de vluchteling. Deze tentoonstelling schetst de culturele achtergrond en historische krachten die zijn lot en dat van zijn familie hebben bepaald. Hun geschiedenis wordt belicht, beginnend met hun economische emigratie van Freiberg naar Wenen in 1859 en eindigend met de vlucht voor het nazisme naar Engeland in 1938.

De exodus van Duitse en Oostenrijkse wetenschappers en intellectuelen in de jaren 30 heeft een onuitwisbare stempel gedrukt op Europa en Amerika. Hun invloed is overal in onze cultuur terug te vinden, maar er zijn weinig zichtbare herinneringen aan deze ingrijpende veranderingen overgebleven.

Deze tentoonstelling staat in het teken van dat thema. Het Freud Museum is vandaag de dag niet alleen een monument voor de ballingschap van één man, maar ook voor de zaak van intellectuele vrijheid.

Maresfield Gardens 20 werd de thuisbasis van Sigmund Freud en zijn familie toen ze in 1938 de nazivervolging ontvluchtten. Freud was al zijn hele leven een anglofiel sinds zijn eerste bezoek aan Engeland op 19-jarige leeftijd. In een brief aan H.G. Wells in juli 1939 bekende hij dat hij "een intense wensfantasie" koesterde om Engelsman te worden. Wells nodigde Freud uit om te overwegen Brits te worden en kreeg de steun van parlementslid Oliver Locker-Lampson, die een wetsvoorstel indiende om Freud burgerschap te verlenen. Het wetsvoorstel mislukte; in zekere zin verwezenlijkte Freud zijn "fantasie" echter via zijn kinderen.

De Freuds konden in 1938 al hun bezittingen meenemen naar Londen, inclusief zijn opmerkelijke collectie antiquiteiten en zijn bibliotheek. Deze werden hier voor hem ingericht, zodat zijn hele werkomgeving bewaard bleef – een fragment van het complexe intellectuele leven van het fin de siècle Wenen, overgebracht naar Londen.

Al in 1933 adviseerden Freuds vrienden hem om naar Engeland te emigreren. Hoewel de nazidreiging de daaropvolgende vijf jaar boven Oostenrijk hing, bleef hij in Wenen, in de overtuiging dat het Oostenrijks-fascistische regime en de katholieke kerk samen een bolwerk tegen Hitler-Duitsland zouden vormen. Toen de "Anschluss" uiteindelijk op 13 maart 1938 plaatsvond, had hij geen andere keus dan te proberen te ontsnappen uit de val die zich om hem en zijn familie had gesloten. Twee dagen later werd Freuds appartement doorzocht: massale arrestaties van politieke tegenstanders van de nazi's en aanvallen op Joden begonnen onmiddellijk. Op 22 maart werd Anna Freud een hele dag vastgehouden door de Gestapo voor verhoor, misschien wel de meest angstige dag uit Freuds leven. Gelukkig hadden de Freuds machtige politieke vrienden. De Amerikaanse ambassadeur in Parijs, William C. Bullitt, zag erop toe dat de Amerikaanse autoriteiten in Wenen en Berlijn ervoor moesten zorgen dat hij niet werd lastiggevallen: ondertussen gebruikte Ernest Jones zijn politieke connecties om zo snel mogelijk een visum voor Engeland te bemachtigen.

Engeland was de voor de hand liggende keuze voor zijn nieuwe thuis. Zijn meest succesvolle zoon Ernst en zijn gezin hadden zich daar al sinds 1933 gevestigd. Met de emigratie van Joodse analisten uit Duitsland in de jaren dertig was Londen inmiddels het Europese centrum voor psychoanalyse geworden. Bovendien was Freud zijn hele leven anglofiel geweest; hij sprak de taal vloeiend en bewonderde de cultuur.

Het vereiste een lange strijd met de Duitse bureaucratie en de betaling van een enorme "vluchtelingenbelasting" om uitreisvisa te verkrijgen voor hemzelf en zijn hele familie, inclusief een dienstmeisje, een dokter en een hond. Bovendien moesten alle bezittingen die hij had verzameld, zijn bibliotheek, archief, meubels en antiquiteitencollectie, worden ingepakt en opgeslagen totdat ze klaar waren voor export. "Ze zeggen dat wanneer een vos aan één poot vastzit, hij die poot eraf bijt en op drie poten wegstrompelt. We zullen zijn voorbeeld volgen." schreef Freud aan zijn schoonzus Minna Bernays (20 mei 1938).

Na bijna drie maanden wachten konden de Freuds eindelijk vertrekken op 4 juni 1938. Toen ze op 4 juni 1938 de Franse grens overstaken, zei Freud eenvoudig: "Nu zijn we vrij." Later dat jaar, in zijn nieuwe huis in Londen, vatte Freud in een uitzending voor de BBC zijn emigratie-ervaring in soortgelijke eenvoudige bewoordingen samen:

"Op 82-jarige leeftijd, als gevolg van de Duitse inval, verliet ik mijn huis in Wenen en kwam naar Engeland, waar ik hoop mijn leven in vrijheid te beëindigen." (https://www.freud.org.uk/exhibitions/freuds-wanderlust-freuds-exiles/)

--
2022/12/reizen-cool