Leiderschapscultuur bestaat niet

Leiderschapscultuur? Ik hoorde die term op de radio. De volledige zin staat ook op het internet:  "... dat de leiderschapscultuur zowel in Nederland als daarbuiten, ziek is."

Ik luister naar BNR. Daar vertelt Brigadegeneraal Otto van Wiggen over zijn boek, "niemand belangrijker dan het team."

... Dat het persoonlijk belang in de huidige maatschappij prevaleert boven het groepsbelang, blijkt volgens Van Wiggen door de economische crisis en de daarmee verband houdende schandalen. In zijn boek zegt hij dat die aantoonden dat de leiderschapscultuur zowel in Nederland als daarbuiten, ziek is. “Leidinggevenden die deel uitmaken van wat we ooit als onkreukbare en betrouwbare instanties zagen, zoals banken, accountantskantoren, woningcorporaties en overheidsinstellingen, zijn meerdere malen in opspraak gekomen. Ze staan niet langer meer garant voor integriteit.”
...
 “Een militaire visie op leiderschap zal menigeen in het bedrijfsleven aanzetten om de lat wat hoger te leggen en doen beseffen dat je zowel in een oorlogsgebied als in het bedrijfsleven geen lang leven beschoren zult zijn als eigenbelang de boventoon voert.”

Van Wiggen maakt duidelijk waar het volgens hem in de huidige leiderschapscultuur vaak aan schort en hamert erop dat het eigen belang ondergeschikt moet zijn aan het teambelang. "Zonder vertrouwen in de leiding, een sterk ontwikkeld teamgevoel en een hecht onderling vertrouwen is het uitgesloten dat jouw mensen je tijdens de uitvoering van risicovolle operaties bereid zijn te volgen", stelt hij. (spreaker.com)

Het boek kan zeker interessant zijn. Misschien is gegeven de crisis het moment aangebroken dat de niet-militaire wereld weer eens gaat luisteren naar een ex-militair. Daar kwamen vroeger de organisatievoorbeelden vandaan. Toen is het bedrijfsleven zijn eigen gang gegaan, en met succes, maar in een kapitalistische wereld komt aan dat succes een einde. Misschien is wat we nu zien, de decadentie een terugval van de mooi opgebouwde cultuur die gaten en scheuren laat zien.

Maar als die militaire voorbeelden zo goed fungeren voor het bedrijfsleven, moet ik toch eerst denken aan de problemen op defensie.

In 2011 werden we daar bij defensie getrakteerd op machtsmisbruik, drugshandel, etc.

Ik geloof dus niet dat er een model, systeem of aanpak is die goed werkt of beter werkt dan iets anders. Elk systeem heeft zijn voor- en nadelen. Maar wat me vooral opvalt is het begrip leiderschapscultuur.

Want uit dat begrip blijkt dat de Brigadegeneraal niet weet waar hij het over heeft. Hij gaat buiten zijn boekje. Ongetwijfeld heeft hij verstand van leiden en managen, maar cultuur is een heel ander thema. Er bestaat namelijk niet zoiets als leiderschapscultuur. Cultuur vind je in bedrijven (als organisatiecultuur) of binnen landen (de Hollandse cultuur of mentaliteit), of zelfs over naties heen zoals de kapitalistische cultuur, waar we bijna allemaal naar luisteren. maar leiderschapscultuur... wat is dat?

Ik denk dat hij bedoelt dat er in deze tijd van ellende en crises weinig leiders zijn zoals die er vroeger waren, een leider zoals Churchill of Helmut Kohl, weet ik veel. Nu hebben we jaknikkers en meelopers die een beetje kopiëren wat anderen doen. Of, HET OOK NIET WETEN. Maar dat probleem zit misschien wel ergens in een cultuur b.v. weer in die kapitalistische cultuur, het kapitalisme dat in crisis is geraakt.

In Brazilië hebben ze een militaire politie ingezet om de orde in het land te handhaven. Normaal gesproken is een politiemacht voldoende. Maar de chaos is daar niet te overzien, en dus heb je militaire inzet nodig.

Ik denk dat de vraag naar militaire inzet evenredig is met de wanorde die ergens heerst. Maar de huidige wanorde is misschien ook goed als transitie naar een nieuwe manier van denken en doen die nog uitgevonden moet worden.
Terwijl ik dit schrijf "staat de Deutsche Bank bijna op omvallen," die gedachte zoemt door de markt. De bank heeft een derivatenportefeuille van 50 miljard waar niemand precies kan inschatten hoe die onschadelijk gemaakt kan worden.
 Sinds de crisis van 2009 is er aan de schuldenproblematiek nauwelijks iets verbeterd. Aan de beurs is af te lezen hoe groot de angst is op nieuwe chaos, recessie die kan leiden tot een crash. En dus is het logisch dat corruptie en andere misstanden extra aandacht krijgen. Terwijl corruptie of machtsmisbruik een tijdloos fenomeen is. Nu echter staat de economie onder druk, hebben bedrijven het moeilijk en ontbreekt het (DUS) aan leiderschap.

--
Over het thema van het boek, een organisatieprincipe valt nog wel meer te analyseren. "Niemand boven het team," is een principe soms ook als kernwaarde te zien: "het individu is ondergeschikt aan het team / de organisatie." Maar met een enkel principe kom je er niet. Want wat gebeurt er wanneer dat team moet inkorten, Wie moet er dan uit? Gebruik je dan het senioriteitsprincipe (de jongste vertrekt eerst) of het competiviteitsprincipe: de besten blijven. Maar dat principe staat weer haaks op het teambelang boven eigenbelang.
Door dit principe zo centraal te zetten in een boek over organiseren, maak je het als bedenker erg lastig. Of in ieder geval de scope erg beperkt. Want het team is maar een klein onderdeel van de (hele) organisatie en als het gaat om cultuur is het helemaal maar een beperkt onderdeel.

--
"Bereikbaarheidscultuur" kan wel, omdat het een fenomeen aangeeft dat algemeen bekend is:
http://www.rtlnieuws.nl/buitenland/eind-aan-bereikbaarheidscultuur-franse-werknemer-mag-telefoon-uitzetten

--

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Voorbij goed en kwaad (Nietzsche)

Begraven of cremeren?