(Twee) Andere zomergasten
Vorige week heb ik naar een aantal zomergasten (podcast) geluisterd. Hiervan een korte reportage c.q. bloemlezing.
EEN, profiel van een journalist, Nina Jurna:
Dit gaat over Brazilië, over het verschil tussen rijk en arm dat ervoor zorgt dat iedereen in zijn eigen positie (klasse) blijft, net zoals in de telenovelas. Zij probeert het taboe van de negatieve imago van flavelas te doorbreken door ook positieve dingen te laten zien. "Er komen veel talentvolle mensen vandaan," zegt ze.
Over Bolsanaro, "de slager van de amazone", hij is de strenge oom, maar hij is geen goede vader [haar taalgebruik is intuïtief in dit gesprek].
Er is veel corruptie, toen ze er net was, was de economische groei 7%, maar een jaar later ging het "bergafwaarts." Onder Lula is er veel armoede verdwenen. Het noord-oosten is het arme gebied.
Ze heeft het over de inheemse bevolking en dat daar in Brazilië op neergekeken wordt. Zelf heeft ze een inheemse achtergrond omdat ze uit de Arawak-stam (een machtige stam uit Suriname en Guyana) afkomt. Maar Bolsanaro wil die stammen uitroeien in de industrie ruimte geven, want de economie (en bijvoorbeeld) de vleesproductenten moeten kunnen groeien en dus meer ruimte krijgen in de brede zin van het woord.
Het is een corrupt systeem geworden. Heel veel leiders in die regio zijn met veel passie begonnen, maar "als ze eenmaal op de troon zitten" gaat het mis. Fidel "ik wil niet dat er een standbeeld van me komt," maar dat gebeurde na zijn dood toch... Chavez.. Over Márquez laat ze een fragment zien.
Ze was op zoek naar haar biologische ouders. Naar haar roots. "Op wie lijk ik." Het fragment Motherland, kiest ze hiervoor uit om dit uit te leggen. In Zuid-Amerika is het geen zwart-wit-verhaal, afstamming is heel genuaceerd, je hebt niet één oorsprong. "DNA is iets, maar er zijn ook anderen dingen die je maakt wie je bent... Ik voel me een wereldburger...ik vond het ook belangrijk dat mijn kinderen niet hoeven te zoeken naar hun roots..."
[toch spreekt dit thema veel mensen aan, wie ben ik wat zijn mijn wortels en roots en ... misschien Heimat]
Aan het einde van de avond, heeft ze het over een andere visie, iets dat toch laat leidmotief lijkt te zijn, om anders naar de dingen te kijken, vanuit een ander perspectief. Dat komt ook terug in haar thema Haïti en misschien in de Bossa Nova met Joao Giberto. Die was trouwens een autodidact waar je ook bij Nina een aspect in terugvindt, autodidact die zich vanuit haar Surinaamse en andere achtergrond ene weg heeft zien te banen. De interviewer (JA) heeft het over invullen van lege bladzijde uit een (haar) leven en afsluitend vraagt ze over de toekomst (over twintig jaar eenmaal met pensioen), waar zie je jezelf. En dan komt er een antwoord dat goed past bij het verhaal, ergens op een eiland (concreet Aruba of Curaçao) en dat past bij die andere visie dat andere perspectief. Vanaf een eiland naar het vaste land turend...
TWEE. Hanna Bervoets laat een fragment zien uit een natuurdocumentaire over Walrussen in een veranderend klimaat:
- De natuurdocumentaire Our Planet had een flinke impact, zo ook op Hanna Bervoets. De activistische serie laat onder begeleiding van de stem van David Attenborough zien welke invloed klimaatverandering heeft op onze planeet. In deze scène zien we hoe honderden walrussen zich verzamelen op een kleine klif, gedwongen door de stijging van de zeespiegel. Als ze terug het water in willen kunnen ze moeilijk naar beneden klauteren en vallen ze tientallen meters naar beneden met de dood tot gevolg. Hanna analyseert het fragment om aan te geven hoe met behulp van montage, muziek en voice-over een verhaal verteld wordt, terwijl de natuur zelf ons niet altijd de mooie ronde verhalen geeft die we verlangen. (bron: VPRO, Sophie Lanfear, Netflix, Silverback Films, 2019)
Bij Operatie Robinson (niet te verwarren met die andere serie waar sex de basis is) gaat het over groepsdynamiek wat haar interesseert, ze zegt dat ze 250 uur gekeken heeft, in al die tijd. Walking Dead selecteert ze ook, mede door die groepsprocessen en mensen die (in de groep) moeten zien te overleven... (De Mol gaat niet over groepsdynamiek...). Eerder heeft ze het ook over manipulatie.
Later heeft ze het over subculturen (wanneer ze het heeft over een eigen personage - zwakbegaafd en Celine-Dion-fan (en fandom)- uit haar boeken die heel ver van haar zelf afstaat). Wat wordt door de groep (de dominante, mainstream?) wel getolereerd en wat niet, beluister ik iets later...
Een andere zomergast komt als referentie voor: "Lieke Marsman, schrijft heel mooi over een lesbische relatie," ook over vampiers dat is een speciale relatie daaronder. Ze vertelt dit over een fragment over een seksuele relatie in het fragment van Xena, the Warrior Princess... "dat is nog voor Ellen DeGeneres voor haar voorkeur uitkwam." er volgt een passage over homoseksualiteit en uit de kast komen. Dat is trouwens een term van de interviewster waar ze zelf wat problematisch uit komt. Want uit de kast komen. Creëert ook een bepaalde werkelijkheid. De norm is dat het geheim is, en dat je het opzij schuift, terwijl dit juist niet de norm is. "Je beschrijft een realiteit, maar je geeft het ook vorm... Ik krijg er een ongemakkelijk gevoel bij."
Van Spielberg (Jurrassic park) had een obsessie met gebroken gezinnen, surf ik door naar een fragment over Susan Sontag. We zouden zware ziektes als kanker en Aids niet meer dan ziektes zouden moeten beschouwen, niet meer niet minder. Een zware ziekte is geen straf. Er is een grote behoefte van de mens om te straffen, zichzelf en daders... Bervoets: culturele denkbeelden... om in schuld-boete-idee te vervallen, dat deed men ook bij Aids, Aids was een straf, dat hebben mensen over zich afgeroepen.
[Illness as a metaphor opent met: And the whole point of Boccaccio's description in the first pages of the Decameron of the great plague of 1348 is how badly the citizens of Florence behaved.]
Het laatste fragment is van Leftovers:
- Leftovers is gebaseerd op de gelijknamige roman van Tom Perrotta... De nadruk ligt op de gevolgen in de maatschappij: hoe de achterblijvers (leftovers) omgaan met het verlies, hoe de commercie er een slaatje uit probeert te slaan en hoe samenzweringstheorieën floreren. In het fragment ... gaat personage Nora, die haar hele gezin is kwijtgeraakt, bij het mysterieuze figuur Holy Wayne op bezoek om haar lijden te verlichten. .. de serie een metafoor voor het leven an sich: iedereen heeft trauma, iedereen moet door, iedereen heeft zijn eigen houvast en verhalen om te kunnen leven. The Leftovers is Hanna’s favoriete serie, vanwege zowel vorm als inhoud.
"Liefde" - zegt JA - "is gekend worden," las ik als een van de lievelingszinnen uit je boeken ... en daarmee sluit het verhaal af.
Van Hanna Bervoets had ik niet eerder iets gehoord en na deze podcast heb ik wel een beeld van haar gekregen. Geslaagde onderneming dus. Iemand die - denk ik hardop - zo goed begonnen is in het leven (als intelligent meisje) anders is dan anderen, door haar afwijkende voorkeur en dan vooral met een ziekte een grote tegenslag krijgt. Mensen willen verhalen horen en vertellen. Hoe je schrijver wordt [hoe zij schrijver werd] is niet aan bod gekomen of ik heb het door sommige stukken over te slaan gemist, maar ik denk na deze tweede podcast van een schrijver, na Birney, dat het toch die uitzonderingspositie is. Dat lijkt ook een rode draad door de zomergasten heen: uitzonderingen. En uitzonderlijk.
... Voor mij stopt het hier even. Ik heb een weekend lang podcast geluisterd, hier twee maar ook vele andere fragmenten en heb nu weer even realiteitslucht nodig.
Reacties