Toename extremen als signaal
Op moment van schrijven - 29 oktober 2024 - raast er over Spanje een meteorologisch fenomeen dat DANA genoemd wordt. Die afkorting staat in het Spaans voor: depresión aislada en niveles altos. Een geïsoleerde depressie op hoog niveau. In het Engels schijnt dit fenomeen ook bekend te zijn als cut-off-low en zelf in het Duits is er een naam voor: kaltlufttropfen. Die term is weer afkomstig van een fenomeen dat al in de jaren tachtig werd gesignaleerd. In Spanje:
“De oorsprong van de populaire term koude druppel [Gota Fría, GF] komt van de bijna letterlijke vertaling van de term die is bedacht door de Duitse school, die dit concept doopte als kaltlufttropfen, wat ‘druppel koude lucht’ betekent”, legt del Campo uit. “Het probleem is dat de term ‘koude druppel’ enorm populair werd in de jaren ’80 van de 20e eeuw in Spanje, en geassocieerd werd met elke episode van intense regen, of er nu sprake was van DANA of niet.”
Verschillen tussen DANA, [Gota Fría] en storm - Hoewel vaak wordt gedacht dat het verschillende meteorologische verschijnselen zijn, zijn de termen DANA en koude daling praktisch synoniem. De GF verwijst naar een 'luchtmassa die vrijkomt uit een zeer koude stroom en die neerdaalt op een andere hete lucht, waardoor grote atmosferische verstoringen ontstaan', aldus het academisch woordenboek (https://www.nationalgeographic.es/medio-ambiente/2021/09/que-es-una-dana-y-por-que-es-cada-vez-mas-frecuente-en-espana).
Deze referentie is uit 2021.
Verder zoekend en surfend - dat doe ik omdat in grote gebieden in Valencia de stroom is uitgevallen en er ook geen bereikbaarheid is per telefoon - probeer ik na te gaan of dit nu met "De klimaatverandering" te maken heeft.
Je krijgt voorbeelden en ervaringen waar je niet om heen kan, met je al dan niet recalcitrante denken. Hoe dan ook blijft klimaatverandering een thema waar je niet over uitgepraat raakt en waar het laatste onderzoek nog moet beginnen.
Maar de grootste gemene deler is wel een constante: toenemende extremen. Dat lees je toch steeds "weer". Dat past in het systeem-denken en het weer en het klimaat zijn complexe systemen. Wanneer daarin extremen voordoen die zichzelf overtreffen, dan zou je kunnen zeggen dat er iets verandert.
Voor een leek als ik, maar ik denk velen als het gaat om complexe thema's waaronder het klimaat, een redelijke verklaring.
Klimaatverandering is gelijk ook een klimaatcrisis, omdat die verandering buiten onze agenda valt. Ons is dan breed gedefinieerd, en hier komt de toekomst en het heden dicht bij elkaar. Een grote steden als Jakarta werd gedegradeerd tot gewone stad omdat de voormalige hoofdstad aan het zinken was. In dat proces ging het niet zo zeer om een toename van extremen maar op de geleidelijke stijging van de zeespiegel.
Beiden veranderingen zouden voldoende moeten zijn om de klimaatverandering officieel te maken, maar zo eenvoudig is dat toch niet. En daar gaat het mij zelf ook niet om, in dit schrijven.
Zelf ben ik meer "nieuwsgierig" naar die extremen, want die komen ook in ons gewone, niet natuurlijke maar culturele leven voor. Extreem Links en Rechts bijvoorbeeld, zijn voorbeelden van processen die niet normaal zijn. De opkomst van het fascisme was dat ook niet, maar pas achteraf werd die gedachte wijsheid. Vooraf en in het midden van het proces niet of nauwelijks. Systeemdenkers of mensen met een technische achtergrond zullen dit misschien herkennen, wanneer een meetapparaat te ver uitslaat - meestal aangegeven met een (rode) kleurcode, is dat een signaal, en wanneer het rood domineert is er iets ... aan de hand.
In de natuur gaat het om een seizoensverandering. Het droge en warme zomerweer verandert abrupt en koude lucht botst met de nog niet ontwaakte zomerse aarde. Maar dan nog hoeft dat niet altijd tot dergelijke extremen te leiden.
Dat we in een vierde omslag of fourth turning zouden zitten past hier goed bij. De extremen - toename van het aantal oorlogen - past hierbij. Dat wetende zegt dan in feite nog niets, want is die crisistijd dan al begonnen, hoe groot is die crisis en op welk punt zitten we nu, precies? Dat een klimaatcrisis onderdeel is van een algehele crisis lijkt me hier - zonder enige wetenschappelijke onderbouwing - goed bij te passen. Er is namelijk in toenemende mate een gevoel dat er iets niet klopt. Dat moet men in de jaren dertig ook "geweten" hebben. Maar het blijft een gevoel, en dat kan je op alle manieren wegredeneren. Misschien is dat het probleem, als ook een heel ander verhaal wellicht.
Maar -- terug naar de kern van veranderen - signalen zijn er in ieder geval.
Een paar dagen en een inventarisatie later blijkt het een halve catastrofe. Meer dan tweehonderd mensen kunnen dit verhaal niet navertellen. Dit gaat duidelijk een stap verder dan gewone neerslag.
--
Reacties