Kroniek rond het fin de siècle
Pleinen is de laatste overpeinzing van Montag met nummer 1483. De jaren negentig beginnen met nummer 534, De valutabar.
En dan opeens - wanneer de Trabanten van het toneel zijn verdwenen - zijn daar de jaren negentig, die beginnen met handel aan de andere kant van het gehavende ijzeren gordijn. In een (valuta)bar ontmoeten zwarthandelaar en valutadames elkaar want het gat in de muur leidt allereerst tot nieuwe handel. Zonder dat het oosten daar direct beter van wordt merkt de columnist op en schrijft dat de mijnwerkers in het Donetz-bekken de helft van de tijd oor niets onder de grond zitten.
"Woorden worden getroffen door inflatie, want overal zie je tegenwoordig oorlog... het verschil tussen geld en taal is dat er altijd meer munten zijn, maar dat woorden opraken" De oorlog is de oorlog om de maag van de kantoorwerker die het broodtrommeltje zag verdwijnen. "De lunchpauze, kreeg zoals de socioloog zegt, een ander patroon en daarmee was de oorlog om de maag van het kantoorpersoneel begonnen." De vending machine doet zijn entree, al komt deze naam nog niet te voorschijn, wel de repen, koeken, gum, wafels en pinda's en de gleuf voor de munt...
Mannen met staartjes is ook een nieuw verschijnsel, dat in de winter van 1991 waar Russische bontmutsen beter zouden passen. De wintermode zorgt voor een nieuwe look, als heimwee die bij het fin-de-siècle tijdperk hoort. De (strenge) winter komt pas nu de Perestroika is mislukt. De koploper is de naam van een nieuwe trein en dat vindt de columnist opschepperig pretentieus. Het is de tijd dat de Primafoon (daar kan je geen telefoon kopen) verschijnt. "De Nationale toon," gaat over het klagen van de Nederlanders, dat volgens de columnist te maken heeft met de groei van de verzorgingsstaat. Wim polak zegt de historische woorden: als de colonne in wegging is kan deze niet meer worden gestopt. Dan ziet hij de lopende drinkers en schrijft: "steeds meer mensen op straat lijken op duiven, een duif kijkt niet waar hij loopt maar pikt wat hij ziet.
Wie is hier gek, gaat over de moderniteit van consultancy en zaken als een sensitivity training, met een groep naar het Gelderse Bos en samen van een psychische geschoolde interventiedeskundige de waarheid zeggen. Terwijl organisaties bestaan om juist de waarheid uit de weg te gaan en men juist niet openbaar de waarheid te zeggen.
Wat ging er toen door u heen? is een column die de emotie op tv volgt, en "De smaak van de tijd," gaat dan weer over de technische veranderingen zoals de chip "van nu" al meer informatie kan bevatten dan een geschiedschrijver uit 2093 zijn hele loopbaan kan verstouwen. Het kermisimperialisme is een column die ook nog boekdelen spreekt als het centrum dat verandert onder de kracht van de markt en dewinkels uit de A-categorie de minderen uit de markt drukken.
Nederland is mooi, is een mooie column over de parallel tussen het beeld van het land samenvalt met de taal. Met als gedeelde noemer: het idioom van Nederland is even gematigd als haar klimaat.
Dan zien we de CD voorbijkomen (de VPRO is vooruitstrevend en innovatief, door haar gids als eerste op CD-rom te leveren). En alles opheffen gaat over literatuur van Belcampo in het licht van de feestdag (vijf mei) die wordt overgenomen door de vrije handel. Columns volgen over een Ajax-wedstrijd, over blowen (dat begon bij mij ergens in de jaren 50) en "volgens en mensen," over duiven voeren als toeristen.idee in het licht van de toenemende aantal daklozen: "laten we die dan voeren."
Moe in de polder gaat over de vermoeidheid in de samenleving en dat Hamlet van alle tijden is: te vaderen of niet te vaderen. En over de consultant (wederom) die wel een oplossing weet. Afstand bewaren gaat over privacy dat dan nog geen echt thema is, en hoeveel afstand je moet bewaren bij het tonen van nieuws en (persoonlijke) catastrofes.
Ook asielzoekers (anno 1998 gaat het over vijf ecuatorianen) en over gewatteerde dictatuur over een burgemeester die nog niet met pensioen wil. en dat dan weer tegenover de context van de ondragelijk werkdruk in de maatschappij.
In groeten van de eeuw (met de middelvinger) vertelt de columnist dat "Oorlog raakte uit de mode." En de laatste overpeinzing van dit decennium gaat over de email. en de voorspelling dat de cultuur van het beeld die van het woord zou vervangen. [maar dit is filosofisch van alle tijden: het schrift is minder belangrijk dat het (gesproken) woord.] De revolutie van het web, maakt gelukkig geen [mijn toevoeging: zichtbare] slachtoffers.
Dan volgen de jaren nul, met overpeinzing 1022, Gewoon. Het valt de auteur op hoe belangrijk het woord, gewoon is geworden, bij v in de zin van een verslaggever: de bombardementen gingen "gewoon" door. Waar de columnist wil schreeuwen, dat is toch niet gewoon. In Dotcom en punt.nl, verschijnt het korte verslag van World Online van Nina Brink en afsluitend over Elian Gonzalez. Wie kent dat verhaal (nog)?
Wikipedia schrijft, https://nl.wikipedia.org/wiki/Eli%C3%A1n_Gonz%C3%A1lez dat: "eind juni 2023 werd González op 29-jarige leeftijd parlementslid in Cuba als vertegenwoordiger van de stad Cárdenas. Hij heeft een dochter."
Ganzenborden leert je tellen en dat is een deel van je opvoeding en diegene die het ganzenborden heeft uitgevonden verdient een standbeeld. "Nieuw Geld," de euro is van ons allemaal."Bij "Het diefje" valt de term, risicomaatschappij. "In de derde wereld," ... er is een relativiteitstheorie die onontkoombaar tot de conclusie leidt dat het altijd meevalt. Deze theorie van van de Amerikaanse columnist Art Buchwald... het is een proeve van de postindustriële paradox: terwijl de samenleving technisch steeds hogere toppen bereikt nadert het dagelijkse leven steeds dichter een derde wereld land. De Braziliaanse socioloog Ulrich Beck noemt dit de brasilisering van het westen.
Wat volgt is de kennis dat Roosendaal een grensstation was en daarom de grootste perrons van Nederland had of heeft. De komt de kantoortuin-consulent, alsof de columns en de tijd samen opgaan en en passant wordt ook Leefbaar Nederland genoemd, Pim Fortuin is dan al net vermoord (of nog net niet, want dat is een jaar later in 2002, waar Montag schrijft, Ik hoorde het over de radio) en schrijft hij dat we na de val van de muur naïef zijn geworden. [Hoe actueel, en hoe raak]. De verwijderingsbijdrage is er al in 2002.
"Treinlatijn," is een column voor liefhebbers van taal, je hebt allerlei deelgebieden, zoals vissers en jagerslatijn, afhankelijk van het specialisme van de spreker in de wagon. en wederom het adagium dat we moeten wennen dat we in een nieuwe versie van de derde wereld leven (Ulrich Beck). In de recessie (je zag het al aan de winkels, maar nu is het officieel) staat een kwart van Amsterdam leeg. Het kippenhok verdwijnt - je hebt of legkippen of hobbykippen - een column later in de observatie en het nieuws dat er meer natuurgebed moet komen [ook toen al...]
En ook het onderwijs krijgt aandacht ook met een vernieuwing van het nieuwe leren [nu: het nieuwe werken] en een onderwijs organisatie die zich laat inspireren [ook dat is van aller tijden:] door een Amerikaanse organisatie HeartMath (Californië), " die gelooft dat in het hart, een minibrein huist..." [nu is dat ingehaald door de gedachte dat in onze darmen het verlengde van het brein zetelt]
Andermans god is echt niet meer van deze tijd, en haalt H.F.Hermans aan dat hij de katholieken heeft beledigd [over beledigen: moslims of de islam komt nergens in het boek voor] en hij stelt dat het van aller tijden is dat cabaretiers en ... andermans god te grazen nemen. Joden zijn bekend dat ze het mikpunt zijn, maar christenen zijn lichtgeraakt. En ... ... dan eindigt het, met Talpa en lucht-sardientjes van cartoonist (Ariel) Movik,* in the New Yorker. New York, de enige stad - Rook - waar ze het rookverbod geheel hebben gehandhaafd. In 2008 "is er geen werk," het is crisis, en "het nieuws ademt paniek."Hij sluit zijn betoog af met Montague, een kijkje in de keuken van zijn alter ego, die in al die jaren en door alle columns nooit ouder is geworden...
...
Reacties