Schaamte als fenomeen in onze cultuur

Hoe belangrijk is schaamte in onze cultuur? Zoekend op het internet geeft in eerste instantie psychologische referenties, zoals:

• Dit is wat je moet weten (over het nut van) schaamte... Impact van schaamte. Hoewel schaamte nut heeft, kun je er ook behoorlijk last van hebben als het een te grote rol opeist. Het kan dan een negatieve invloed hebben op ons geluk en relaties. Je kunt er zelfs zo onder gebukt gaan, dat de kans op een depressie, … (psychologiemagazine.nl) 
• Schaamtecultuur en schuldcultuur... In een schaamtecultuur is moraliteit dominant aan de vrije wil. Iemand beschamen in een schaamtecultuur doe je door een moraal op te dringen. Of die moraal ethisch verantwoord is, is van ondergeschikt belang. Het gaat om de moraal van de heersende autoriteit. Als die autoriteit beslist dat bijvoorbeeld iedereen verplicht gevaccineerd moet worden, dan is iemands vrije keuze van ondergeschikt belang. Iemand die persoonlijke morele bezwaren heeft tegen een vaccin, zal dan door aanhangers van de heersende moraal beschaamd worden. Bijvoorbeeld door een persoon af te schilderen als mentaal achtergesteld of ‘wappie’. / ... De moraliteit van de heersende cultuur wordt niet per se bepaald door criteria die ethisch verantwoord zijn maar door een houding van overheersen en superioriteit. Over mensen die anders denken wordt gezegd dat er iets mis met hen is. De heersende moraal probeert dan de ander de schuld te geven als wapen om zelf verantwoordelijkheid voor de innerlijke moraal uit de weg te gaan. Het is namelijk eenvoudiger een ander te beschuldigen dan zelf verantwoordelijkheid te nemen. [gaat vervolgens in tussen onderscheid schaamte- en schuldcultuur...] (https://schaamte.info/schaamtecultuur-schuldcultuur/)*

• Op linkedin refereert iemand aan een expert op dit thema: Jakob van Wielink: Cultivating shame resilience: Being aware of our vulnerability triggers and shame gremlins, and developing shame resilience skills to move through and respond to shame in a way that aligns with our values is the foundation for daring leadership. - Brené Brown

Zelf schreef ik impliciet al eerder over het thema schaamte, maar het had toen nog niet zo mijn focus, als dat ik het nu in een nieuw licht zie. 

• Gymnasium schaamte: als-ex-gymnasiasten-onder-elkaar
• Schaamteloos: dit komt vaak voor in negatieve zin, een Real madrid speler die te ver gaat, het schaamteloze kapitalisme, schaamteloos racisme, taboes die schaamte opwekken, ...
• De schaamte om een taal slecht spreken en dat zorgt dat mensen niet oefenen - de-verbindende-werking-van-taal-
• ... Vermeend onderzoek voor de PVV euro, schaamteloos
• Manisch-depressief in schaamte ontwaken
• Imtech jaarverslag na fraude: schaamtevolle soberheid 
• Schrijven is de overwinning op schaamte - de-best-georganiseerde-schrijver
• Trots, Hawkins, schaamte als energieniveau - trots
• Een verdienste van deze auteur is m.i. de focus op emoties, een onderwerp dat vaak onderschat wordt. Zo komt ze tot zeer zinvolle stellingen, zoals deze: schuld is een gevoel over wat je fout hebt gedaan. Schaamte is een gevoel dat je fout bent. - durf-te-leiden EN de-kracht-van-kwetsbaarheid.html
• Brexit, britten kijken met verschillend; met schaamte en trots op hun verleden terug - historische-terugblik-op-brexit
• Ook bijzonder is dat de timide Calvijn een tweede natuur krijgt wanneer hij in zijn pen duikt, dan valt alle schaamte van hem af alsof de rem eraf is zodra hij geen mensen ziet, maar alleen nog papier. - calvijn-een-mens
• Ze komt af en toe door het werk met interessante referenties en in dit hoofdstuk is dat o.a. met het boek van Jean Ziegler, L'empire de la Honte. Het imperium van de schaamte, waar .. Ja mensen, Nestlé anatomisch ontleed wordt. - Zwitserlevens-de-gruyter 
• Boris Jeltsin, president van de Russische federatie voert een democratische grondwet in met persvrijheid. Maar de economische shocktherapie van zijn premier Jegor Gajdar leidt tot ontwrichting van de maatschappij en tot schaamteloze zelfverrijking van enkele 'oligarchen'. Ten slotte veroorzaakt de roebelcrisis wereldwijd een scherpe daling van de beurskoersen. Ontwikkeling-nederland-en-economie
• De filosoof Diogenes was tijdens zijn leven een excentrieke figuur die maar al te graag aanstoot gaf. Hij was een unieke vertegenwoordiger van de ‘tegencultuur’ in het oude Griekenland en haalde schaamteloos uit naar iedereen, van koningen tot simpele slaven.- https://mcenv.blogspot.com/2023/04/de-lamp-van-diogenes.html

NRC heeft een artikel over het nut van schaamte, dat zou je de economische invalshoek kunnen noemen. Maar wat is nu de filosofische kant van schaamte?

--

* - de foto is afkomstig van de site van het artikel, en daar valt me op dat juist het standbeeld van de vrouw werd gekozen als referentie voor het thema, schaamte.