Trots

Power versus Force of macht versus kracht, is een boek dat de meeste elementaire emoties in kaart brengt en deze afzet tegen een bewustzijnsniveau van iemand die deze emoties hanteert: naarmate we bewust zijn van onze emoties kunnen we ons gedrag veranderen. Het unieke aan deze visie is dat emoties als een soort niveau fungeren, waar de mens boven dit niveau kan uitklimmen wanneer hij deze emoties herkent, begrijpt en vooral bewust meemaakt. Persoonlijke groei wordt bereikt doordat men leert met welk emotioneel niveau men vast komt te zitten en dat bewustwording van dat niveau en die emotie de start is om het volgende niveau op te zoeken.

Dat schrijf ik uit mijn hoofd en in grote lijnen. Diegene die het exact wil weten kan naar de auteur (David Hawkins) en het Power versus Force zoeken voor nadere uitleg.

De theorie, dat is het volgens mij, ontwikkeld door een psychiater stelt dat elke emotie een energieniveau vertegenwoordigt en dat kan zowel een niveau voor een individu zijn als voor een maatschappij als geheeld. De "lagere" emoties kosten energie of onttrekken energie aan de omgeving, en vanaf een bepaald niveau geeft iemand energie terug aan zichzelf dan wel aan zijn directe omgeving. De emotieniveau zijn logaritmisch vastgesteld en de scheiding tussen negatieve emoties - waar kracht de negatieve noemer is van dezen ligt onder de 200, terwijl emoties boven dit niveau zorgen voor macht en positieve energie.

Een probleem met deze theorie zou je kunnen zien dat niet alle niveaus pure emoties zijn, zoals het niveau 250 - neutraliteit. In dit niveau staat iemand neutraal in het leven en heeft deze niet te lijden onder negatieve emoties, zoals schaamte of schuldgevoel. Toevallig zijn dit de laagste niveaus van respectievelijk een energie niveau van 20 (schaamte) en 30 (schuld).

Trots is het niveau dat net onder het keerpunt ligt. Alle emoties tot en met Trots zijn negatief, boven trots - dat begint met moed, bevinden zich in het positieve energieveld.

Trots is volgens deze theorie dus een negatieve emotie: Hawkins schrijft over trots het volgende:

Trots, dat kalibreert op 175, heeft genoeg energie om het Marine Corp. in de VS te managen. het is een niveau  dat door de meeste van ons geaspireerd wordt. In tegenstelling tot de lager energieniveaus, voelen mensen zich positief wanneer ze dit niveau bereiken. De verhoging van het zelfvertrouwen is als een balsem voor de pijn die ervaren werd op de lagere bewustzijnsniveaus. "Trots" ziet er goed uit, en men beseft dat. het stut alles in de parade van het leven.
Trots is vergenoeg verwijderd van Schaamte, Schuld, of Angst, weg van de wanhoop van het getto naar het zelfrespect van de Marine Corp is een geweldige stap. Trots heeft meestal een goede reputatie en wordt sociaal aangemoedigd, maar zoals we zien is het toch onvoldoende om boven het negatieve uit te komen (onder de 200).
Dus: Trots voelt enkel goed enkel in het contrast met de lagere niveaus. Iedereen weet echter dat hoogmoed voor de val komt - "Pride goeth before a fall." Trots is defensief en kwetsbaar omdat het afhankelijk is van externe condities. ... Het opgeblazen ego is kwetsbaar voor aanvallen.

Pride remains weak because it can be knocked off its pedestal back to shame, which is the threat that fires  the fear of loss and pride.
Pride is divisive and gives rise to factionalism... Man has habitually died for pride. Armies still regulary slaughter ech other for that aspect of it called nationalism...
The downside of pride is arrogance and denial. En dit blokkkeert groei...

Wat me aanspreekt aan deze theorie is precies die link tussen emoties, psychologie en cultuur.

Onlangs las ik in het nrc (26 mei 2018) een artikel van een filosoof onder dit gevoel van trots zijn.

In een essay getiteld, "wat heb je eraan om trots te zijn," gaat filosoof Coen Simon in op het begrip.
Zo vertelt hij over twee momenten waarop hij bewust trots was, onder andere toen hij verliefd was. Hij voelde zich toen zo zelfverzekerd dat hij boven zichzelf uitsteeg.
Iedere handeling steunt op een mate van zelfvertrouwen en de vraag is hoe dit zelfvertrouwen ons precies van een droom naar een daad brengt. Hij haalt filosoof Thomas Hobbes aan die in Leviathan daarover (1651) schrijft, "de vreugde die ontstaat dor iemands voorstelling van zijn eigen macht en bekwaamheid, is de opgetogen stemming die we trots noemen... Als deze gegrond is op ervaring en op het verrichten van daden, is er geen verschil met zelfvertrouwen. Maar als deze het gevolg is van het gevlei van anderen, of als iemand  zich voorstelt dat hij tot grote daden in staat is louter om van deze gedachte te genieten, dan spreekt men van ijdelheid - letterlijk leegheid"
In het dagelijks leven schrijft de filosoof verder zit dit zelfvertrouwen echter tussen de gegronde en de ijdele trots in. Soms hebben we een zetje van het publiek nodig om de gegronde trots te bereiken. we nemen een voorschot. het is een vorm van jezelf aanmoedigen.

Precies dat aanmoedigen of gewoon de moed hebben, is het volgende niveau van de theorie van de psychiater. Het eerste niveau om een positieve energie te bereiken.

...

--
Trots is vooral te vertalen met Proud: fier, trots, prachtig. It´s a proud day for us - een dag om trots op te zijn. Bij Pride geeft het woordenboek als eerste hoogmoed, fierheid, trots, praal, luister. Take a pride in - betekent: er eer in stellen. Trots en eer, dan denk je al snel aan het Japanse Harakiri...

--

In Letting Go, the pathway to surrender, schrijft hij hoe je - uitgaande van deze basis aan emoties - die emoties los kunt laten. Dat doe je niet door er over na te denken, bijvoorbeeld bij schaamte, en te doorgronden hoe dat gekomen is, e.d. maar door puur stil te blijven staan bij het gevoel. Hoe voelt het om je te schamen, en dan deze emotie te laten varen. Veel van de emoties gaan terug op het doel van overleven en dus op angst. Emoties houden je vast en je ontmoet een gevoel van vrijheid als je ze los kunt laten...

-- 18 december 2025.

"... Balans opmaken. ... Trots heeft twee kanten. Persoonlijk en maatschappelijk kan trots zorgen dat mensen te veel RUIMTE in nemen, het werkt narcisme in de hand, maar ook dat populistische partijen en demagogische groepen de emotie trots oproepen om tegelijkertijd andere groepen uit te sluiten. Toch wil ze de emotie trots niet afschrijven en juist verwelkomen en wel vanwege haar psychologische, morele en politieke waarde. Allereerst omdat trots ons herinnert aan onze waarde en bestaansrecht. Ze kan de beloning zijn voor hard werk en inspanning. Ten tweede heeft trots een morele waarde omdat het verbonden is met de vraag naar wat we waarderen? De emotie dwingt ons onze morele denkkaders te onderzoeken en kan ons aansporen ons leven zo in te richten als we bedenken wat goed is. En tenslotte heeft trots een politieke waarde. Wie heeft er recht op om trots te zijn en wie niet.
...
Je kan jezelf op drie manieren op waarde schatten. Zelfwaardering is de basis voor trots als je een prestatie of inspanning hebt verricht. Zelfrespect zegt iets over je situatie als mens als mens. En tenslotte is er zelfliefde, de aandacht voor het eigen bestaan, voorkeuren en verlangens, en de relatie met de mensen om je heen. Op al de drie gebieden kun je uit de bocht vliegen en is er sprake van verkeerde of overmatige trots. Claeys komt daarom op basis van haar onderzoek met twee vuistregels. 1. Trots zoekt er naar om zichzelf overbodig te maken. Het is goed om in situaties van tegenspoed trots te zijn of om terug te vechten als trots ten onrechte is ontzegd. Maar als er gelijkheid is bereikt is, raakt trots overbodig. 2. Trots is politiek waardevol als ze bijdraagt aan meer gelijkheid in politieke zin. Als trots bijdraagt aan systematische verdrukking van anderen in de vorm van superioriteitsgevoelens dan is trots niet op zijn plaats. Ook is trots context of situatiegebonden. Het gaat om de plaats van de emotie trots in het geheel. Soms is trots gepast en soms werkt het onderdrukkend. Een voorbeeld is het dragen van een hoofddoek. In de context van Iran is de hoofddoek een middel om vrouwen te disciplineren. In Nederland kan het een teken van identiteit en emancipatie zijn. Trots gaat om de verdeling van beschikbare ruimte. Dat wil zeggen trots ontmoedigen als iemand of een groep te veel ruimte in neemt en trots verwelkomen als iemand of een groep de plaats opeist waar ze recht op hebben of heeft. Daarmee is trots politiek. Ze sluit het boek af met de volgende tekst: ‘Mensen die zich altijd klein moeten maken, hebben er baat bij zichzelf wat groter te voelen. En mensen die zich nooit klein moeten maken hebben wellicht niet nog een dosis trots nodig’.  [Ik denk aan een huidige president van een groot en machtig land] 

Ze eindigt het boek met de tegenstelling van mensen die (te) veel of juist te weinig ruimte in nemen. Zo vertaalt ze trots naar terecht ruimte claimen en bewust een stukje voorrecht of ruimte loslaten. ...
(bron: https://filosofiegroephaarlem.com/2024/08/12/trots-de-filosofie-van-een-emotie-martha-claeys/)
 

--

2009/03/enki-bilal-was-trots-op-de-... smeltkroes