De kracht van kwetsbaarheid (Brené Brown)
Daring Greatly (2012) is een boek van Brené Brown. De auteur is onderzoekshoogleraar op het gebied van maatschappelijk werk, en ze doet onderzoek, o.a. via interviews naar psychologische en emotionele thema's zoals schaamte, moed en kwetsbaarheid. Vooral die eerste - schaamte - is volgens haar een bijzonder complexe emotie.
Juist dat element waar ze psychologie verbindt met cultuur maakt dit boek zo interessant. Ze begint wederom met een metafoor, dit keer van "de Arena", die in dit boek weer een centrale rol speelt via een toespraak van destijds Theodore Roosevelt en die als de man in de arena door het leven is gegaan. Daarin wijst hij op de kracht van die man die moeite doet om iets tot stand te brengen, terwijl de criticus wel gelijk heeft waar deze aangeeft waar de man in de arena een fout heeft gemaakt, maar de eer toch naar de arena gaat en niet naar de criticus. Dat is de start voor haar verdere studie naar kwetsbaarheid.
Ze verbindt dat via wat zij noemt de cultuur van schaarste. Ze verwijst dan in eerste instantie dat dit iets anders is dan een narcistische cultuur (van zelfoverschatting, behoefte aan bewondering en gebrek aan empathie). Deze is onderzocht en als zodanig getypeerd door Jean Twenge en Keith Campbell, die ook het boek The Narcissism Epidemic schreven. Zij stellen dat de narcistische persoonlijkheidsstoornis nu ruim twee keer zo vaak voorkomt in de Verenigde Staten als tien jaar geleden (anno 2010...). Maar zij vindt narcisme niet een begrip dat de lading dekt voor het probleem van deze eeuw. Narcisme komt in haar visie voort uit een gevoel van schaamte om niet goed of bijzonder genoeg bevonden te worden.
Hoe wapen je je tegen kwetsbaarheid? Als kind gebruikte je een schild of harnas. Het woord persona betekent toneelmasker, legt ze uit. Het is een automatische bescherming, zoals perfectionisme of ... nonchalance? Zoals de jongen op school in zwarte kleding die - onzichtbaarheidsmantel - uitdrukking geeft nergens kwetsbaar voor te zijn. Verdoving is ook een vorm van bewapening. Het begrip verbondenheid komt in dit boek en hoofdstuk weer terug in relatie tot afweermechanismen; als we ons niets aantrekken voor wat anderen van ons vinden leidt dat tot verlies aan verbondenheid. Maar als anderen teveel invloed op ons uitoefenen verliezen we onze bereidheid om ons kwetsbaar op te stellen. Hoe houd je de moed om de arena te blijven te betreden, bijvoorbeeld in de organisatie;
Waar de schrijver niet op ingaat is juist dat culturele element, ze stelt wel dat kwetsbaarheid's tekort komt door de recente trauma's van de maatschappij, maar daar gaat ze niet verder op in. Ik denk dan altijd in termen van micro en macro. Op individueel vlak zie ik zeker dat het je openstellen positieve effecten kan hebben. Maar hoe komt het dat een cultuur zich afsluit? Is dat ons tijdsbeeld, we sluiten ons af, maar we openen ons tegelijkertijd a.d.h.v. Facebook-uitingen.
De cultuur van nooit genoeg zit in het kapitalisme ingebakken. Er moet economische groei zijn en vooruitgang. Stilstand is achteruitgang. Er zijn wel slow-down-bewegingen maar dat zijn niches.
2019/03/verlangen-naar-verbinding
Juist dat element waar ze psychologie verbindt met cultuur maakt dit boek zo interessant. Ze begint wederom met een metafoor, dit keer van "de Arena", die in dit boek weer een centrale rol speelt via een toespraak van destijds Theodore Roosevelt en die als de man in de arena door het leven is gegaan. Daarin wijst hij op de kracht van die man die moeite doet om iets tot stand te brengen, terwijl de criticus wel gelijk heeft waar deze aangeeft waar de man in de arena een fout heeft gemaakt, maar de eer toch naar de arena gaat en niet naar de criticus. Dat is de start voor haar verdere studie naar kwetsbaarheid.
Ze verbindt dat via wat zij noemt de cultuur van schaarste. Ze verwijst dan in eerste instantie dat dit iets anders is dan een narcistische cultuur (van zelfoverschatting, behoefte aan bewondering en gebrek aan empathie). Deze is onderzocht en als zodanig getypeerd door Jean Twenge en Keith Campbell, die ook het boek The Narcissism Epidemic schreven. Zij stellen dat de narcistische persoonlijkheidsstoornis nu ruim twee keer zo vaak voorkomt in de Verenigde Staten als tien jaar geleden (anno 2010...). Maar zij vindt narcisme niet een begrip dat de lading dekt voor het probleem van deze eeuw. Narcisme komt in haar visie voort uit een gevoel van schaamte om niet goed of bijzonder genoeg bevonden te worden.
De cultuur van schaarste is die van nooit genoeg, nooit .... goed, slank, machtig, succesvol, etc... genoeg. De drie componenten daarvan zijn:
- Schaamte (b.v. door dat waardering van mensen wordt gekoppeld aan hun prestaties). Vergelijking (overdreven en ongezonde competitie) en gebrek aan betrokkenheid (... het is gemakkelijker om te zwijgen).
Een cultuur van schaarste is vooral funest voor onze bereidheid ons kwetsbaar op te stellen en ons vermogen de wereld tegemoet te treden vanuit een goed gevoel van eigenwaarde. [als referentie over schaarste geeft de auteur, The soul of money, van Lynne Twist, die schaarste de grote leugen noemt].
De tegenstelling van schaarste is niet overvloed maar (in cultuurtermen denk ik dan) genoeg.
In het vervolg geeft ze eerst de mythes van kwetsbaarheid aandacht. Daarin heerst o.a. het beeld dat kwetsbaarheid en je kwetsbaar opstellen, een teken van zwakte zou zijn. Brown weerlegt dit door te stellen dat juist kwetsbaarheid ervoor zorgt dat je risico loopt en dat leidt tot meer ervaringen die je weerbaarder maken. Veerkrachtiger. Mensen die kwetsbaarheid uit de weg gaan zouden juist zwakker zijn. Voor het tegenovergestelde moet je ook oppassen; zo zijn er mensen die al hun diepste gevoelens op straat gooien om maar te zien wat er van terecht komt. Zo hoort het ook niet, "want daarmee schrik je mensen af."
"Schaamte wint aan kracht wanneer we onze mond houden. Schaamte heeft er een hekel aan om met woorden te worden gevangen." Ze gebruikt de metafoor van kwelduiveltjes die in je hoofd zitten en je gevoel van eigenwaarde ondermijnen. De definitie van schaamte komt ook aan de orde, in de vergelijking met schaamte en schuld. Ik deed slecht, gaat over schuld, en ik ben slecht is een gevoel van schaamte. Toch wordt door de vele interview en case-studies mij niet echt duidelijk waarom schaamte als emotie nu zo belangrijk is als ook wat zij hier nu precies mee wil. In een case zegt iemand, "ik ben nooit goed genoeg," die man is net door zijn vriendin verlaten, en hij had altijd al het gevoel dat hij voor haar onderdeed, of dat het nooit genoeg was wat hij voor haar betekende.
Hier zit een tweezijdigheid in: je zoekt iemand op die volgens de norm in de cultuur dus meer waard blijkt te zijn, maar in de relatie loopt het stuk omdat dit verschil op persoonlijk vlak doordringt. [Ik denk aan de soort-zoekt-soort-discussie waarin het vroeger veel meer gewoon was dat de arts met een verpleger trouwde, terwijl in deze tijd de artsen en verplegers meer elkaar opzoeken]
Hoe wapen je je tegen kwetsbaarheid? Als kind gebruikte je een schild of harnas. Het woord persona betekent toneelmasker, legt ze uit. Het is een automatische bescherming, zoals perfectionisme of ... nonchalance? Zoals de jongen op school in zwarte kleding die - onzichtbaarheidsmantel - uitdrukking geeft nergens kwetsbaar voor te zijn. Verdoving is ook een vorm van bewapening. Het begrip verbondenheid komt in dit boek en hoofdstuk weer terug in relatie tot afweermechanismen; als we ons niets aantrekken voor wat anderen van ons vinden leidt dat tot verlies aan verbondenheid. Maar als anderen teveel invloed op ons uitoefenen verliezen we onze bereidheid om ons kwetsbaar op te stellen. Hoe houd je de moed om de arena te blijven te betreden, bijvoorbeeld in de organisatie;
het organisatievoorbeeld is die van de manager die wel moet blijven openstaan voor constructieve kritiek, maar wel de hatelijke aanvallen eruit moet weten te filteren. Doe je het ene te weinig dan krijg je te weinig feedback, krijgt het tweede de overhand dan sneeuw je onder in ellende. Het is een soort koorddansen, meent Brown, waar je steeds weer de energie en het risico moet afwegen. Zelf heeft ze als motto: "ik ben goed zoals ik ben."
Het vervolg gaat over veranderingsmanagement a.d.h.v. het concept gap-analyse. Waar sta je nu en waar wil je heen. De waarden die je belangrijk vindt moet je in de praktijk zien te brengen. Concreet gaat ze in een apart hoofdstuk in op de situatie in het onderwijs, maar gaat ook in op leiderschap, wat aansluit bij een ander boek - durf te leiden. Het vraagt moed om iets verwant aan angst te ondernemen, bijvoorbeeld in het geval van innovatie waar je de houvast aan wat bekend is moet los laten. Hiervoor is durf nodig.
Het boek sluit af met een hoofdstuk over ouderschap.
Waar de schrijver niet op ingaat is juist dat culturele element, ze stelt wel dat kwetsbaarheid's tekort komt door de recente trauma's van de maatschappij, maar daar gaat ze niet verder op in. Ik denk dan altijd in termen van micro en macro. Op individueel vlak zie ik zeker dat het je openstellen positieve effecten kan hebben. Maar hoe komt het dat een cultuur zich afsluit? Is dat ons tijdsbeeld, we sluiten ons af, maar we openen ons tegelijkertijd a.d.h.v. Facebook-uitingen.
De cultuur van nooit genoeg zit in het kapitalisme ingebakken. Er moet economische groei zijn en vooruitgang. Stilstand is achteruitgang. Er zijn wel slow-down-bewegingen maar dat zijn niches.
2019/03/verlangen-naar-verbinding
-- 9 aug 2020. In het VK, een artikel over Kasper van der Laan, die enthousiast was over het boek van Brené Brown over je kwetsbaar opstellen.
Reacties