De Tesla-revolutie

De Tesla-revolutie (2017) is een speculatieve denkoefening over hoe de energiewereld er in de toekomst gaat uitzien. Ook al weten we nooit wat de toekomst brengt kan door een dergelijke oefening wel degelijk een en het ander gezegd worden, en dat gebeurt dus ook met aardige details en uitgewerkte studies. Willem Middelkoop was daarbij "verantwoordelijk voor het concept en de titel, Rembrandt Koppelaar - deze briljante jonge academicus -  heeft het meeste (onderzoeks)werk gedaan."

De vorm van het boek lijkt veel op de Big Reset, de formule van korte hoofdstukken van twee tot drie pagina's die vaak in vragende vorm gesteld worden. Hoofdstuk één, de Tesla-revolutie, begint bijvoorbeeld met de vraag: Heeft Tesla betaald voor de titel van dit boek? Waarom is Tesla zo'n belangrijk onderdeel van deze revolutie en waarom daalt de prijs van elektrische auto's zo snel?

Hoofdstuk twee gaat in op de"dominantie van de fossiele brandstoffen." Hier vind je hoofdstukken als: hoe hebben de oliecrises van de jaren zeventig onze visie op energie veranderd? Wanneer hebben we olie ontdekt en Is windenergie eveneens een groot succes? Het antwoord op deze laatste vraag lees ik niet uit de tekst. Het begint met "het beeld dat windmolens niet op wind maar op subsidies draaien." Maar of windenergie nu een succes is? En waar dat aan te meten is of het een succes is?
Desondanks zijn alle vragen informatief en geven ze al gaande het boek een overzichtelijk verhaal over de energietransitie. Er zijn meer mensen die met de energietransitie bezig zijn, waaronder - Jan Rotmans, die ook een superlatief gebruikt, " de verandering van een tijdperk" - maar dit boek is meer een product voor beleggers. De vraag die WM voor zichzelf wil beantwoorden is: wat betekent deze "revolutie" voor grondstoffen waarin hij belegt.

De petrodollars komen aan bod (hoofdstuk 3) en het concept van Peak oil waar ook al veel over gezegd en geschreven is. In die zin is dit boek een hybride constructie, net zoals de Toyota die zowel nog op benzine als met elektriciteit werkt. Het gaat om Tesla en elektrische auto's maar ook om de eindigheid van olie. Dat heeft aan de ene kant te maken met het klimaat (hoofdstuk 5 - klimaatverandering en de energiewereld), omdat hieruit overheidscriteria kunnen ontstaan die de productie van fossiele grondstoffen aan banden gaat leggen, en aan de andere kant door de moeilijkheid om olie - op een efficiënte manier - te blijven vinden.
Ook in hoofdstuk drie gaat het weer even over Goud. Ik vraag me af of de auteur ooit een boek zal schrijven waar goud geen rol in speelt.

Het boek sluit af met de energiemix van de toekomst. Dat is al heel wat genuanceerder dan je van een revolutie mag verwachten. Bij een revolutie verwacht ik zoiets als die van het communisme in Rusland. Ik geloof niet dat Lenin's visie was dat er een doctrine-mix van communisme, socialisme en een beetje kapitalisme zou komen in het land. Nee, de revolutie schotelde enkel communisme voor. Bij de energietransitie van de "Tesla-revolutie" loopt het zo hard niet en krijgen we van alles wat.
Waarom de olie-industrie haar macht verliest. Dat is de ondertitel, en ik vraag me dan af, wie worden de nieuwe machthebbers?

Het echte opzienbarende feit in het boek - voor mij in ieder geval - had niets van doen met elektriciteit, noch met Tesla's noch met de energietransitie. Het gaat om kernenergie. China, zo lees ik, is in de huidige wereld dé partij die inzet op deze energiebron. Daar keek ik wel van op (met 23 centrales?). Het heeft niks te maken met Tesla, noch met een revolutie. Als het al revolutionair is, dan is kernenergie begonnen in de vorige eeuw en zal in deze eeuw pas duidelijk worden hoe revolutionair kernenergie is voor onze maatschappij. Niet alleen kernenergie, maar ook generieker de inzet van nucleaire middelen.
Wat ik me ook afvraag is, wat in een andere voetnoot ter sprake komt is al dat andere vervoer. "Tesla" was zo belangrijk voor de titel van dit boek, maar ik las dat schepen waarschijnlijk nooit op elektriciteit zullen varen en vliegtuigen denk ik dan ook niet. Slechts één alinea krijgt dit thema in het boek.

Vandaag las ik een column van Bunny Mcdiarmid (Greenpeace), over het klimaat en hoe mannen daar toch anders mee omgaan dan vrouwen. "Bedrijven waar evenwicht heerst tussen mannen en vrouwen beschermen beter het milieu, dan die bedrijven waar mannen overheersen."

Na het lezen van dit boek, kom ik dan ook tot de conclusie dat het Gele Gevaar zoals dat vroeger heette, China - dat een bestuur kent waarin enkel mannen plaats hebben* - als het gaat om de energietransitie pas het echte gevaar of onzekere factor oplevert voor de toekomst, namelijk als voorstander van kernenergie. Sinds de ramp in Fukuyama, waar weinigen de echte gevolgen van onthuld hebben, maar ook in de periode daar voorafgaand weten we nauwelijks wat echt de risico's zijn van kernenergie en kernrampen, laat staan wat er in de toekomst echt op ons af kan komen met nucleaire dreigingen.
Maar los daarvan, als het gaat om het klimaat en het milieu dan zijn de Mannen in China de voorbode van weinig goeds; ze lossen misschien het CO2-probleem op, maar god mag weten wat we erbij of voor in de plaats krijgen.

Dat inzicht is me nieuw, en dankzij dit boek. Persoonlijk geeft dit boek mij een extra inzicht en dat is dat ik toch meer passie vind in het onderwerp cultuur en verandering dan bij beleggen, wat daar zeker niet ver bij achter loopt. Als belegger zou je dit boek moeten lezen, dan moet je namelijk wel nadenken over de toekomst. Als cultuur-enthousiast is het verleden belangrijker, of de wereld zoals die nu is. Over de toekomst begrijp ik uit dit boek dat de oliebaronnen hun macht gaan verliezen. Dat gebeurt al een beetje, want Exxon is lang niet zo machtig als het was (qua beurswaarde gemeten). En die macht gaat verder afnemen. Een ander voorbeeld hiervan zien we in Venezuela. Dat begrip van de wereld had ik zelf al. En als belegger... Moet ik nu nog aandelen Tesla kopen? Wederom verbaast het me hier dat Tesla wel in de titel van dit boek komt, maar dat in de epiloog haar invloed neergesabeld wordt: Of Tesla zich als autonome onderneming kan blijven handhaven is onzeker... Op zich kan dat wel. Het bedrijf ontketent zogezegd een revolutie, maar verdwijnt vervolgens ergens in de massa...

We zullen zien. Zelf ben ik geen lezer van Science Fiction. Het blijft toch een beetje speculatie. Maar als denkoefening is het als lezer toch wel inspirerend geweest.

--
2018/06/de-biografie-van-een-publicist

* - Women in China have low participation rates as political leaders. Women's disadvantage is most evident in their severe underrepresentation in the more powerful, political, positions.[26] At the top level of decision making, no woman has ever been among the nine members of the Standing Committee of the Communist Party's Politburo. Just 3 of 27 government ministers are women, and importantly, since 1997, China has fallen to 53rd place from 16th in the world in terms of female representation at its parliament, the National People's Congress, according to the Inter-Parliamentary Union. (Women in China, Wikipedia)