Transitiekunde
Wanneer je de biografische details van hoogleraar Jan Rotmans bestudeert dan ontstaat er bij mij in ieder geval automatisch een soort ontzag. Misschien komt dat wel door de studie toegepaste wiskunde die toch altijd een bepaalde autoriteit oproept, mensen die het werkterrein van sommige organisaties kunnen beïnvloeden of veranderen. Of grote invloed hebben op de "business," zoals de medische wetenschap.
Zo ging Jan Rotmans in 1984 al - toen het klimaat nog nauwelijks een fenomeen was als veranderingsitem - berekeningen loslaten op de CO2 uitstoot en de impact op ons klimaat. De rest van zijn biografie hangt sterk samen met wat hij toen uitvond. En onlangs zag ik op youtube een programma van De Balie over zijn paradepaardje: transities, naar aanleiding van zijn 26ste (!) boek. De mens staat centraal, grapt hij daarbij als systeemdenker. Een interessant verhaal.
En op het internet zie je alle links die gaan over transitie en transitiekunde verbonden met zijn naam. Vervolgens, na het lezen van de biografische details - ik ben altijd benieuwd hoe de productieve rol van iemand terug te voeren is op biografische patronen - probeerde ik te achterhalen waar transitiekunde gegeven werd. Waar is transitiekunde een onderdeel van, van welke studie en faculteit? Is het een onderdeel van economie, van bedrijfskunde, van wiskunde..?
Maar hoe eenvoudig transitiekunde te vinden is bij de naam Rotmans, hoe moeilijk was het om de studie transitiekunde te vinden als een curriculum bij de universiteit. op de Rug vond ik een paper over "Transitiekunde: Trump en de verzorgingsflat" maar dat bleek een paper. Na lang zoeken werd het me duidelijk dat transitiekunde geen onderdeel is van een studie maar als masterclass gegeven worden bij de Erasmus universiteit waar Rotmans hoogleraar is.
Een masterclass dus. Kosten 5000 euro, voor 8 dagen, en een terugkomdag. Heel ludiek staat er een "Waarschuwing:" ondermijnt vastgeroeste zekerheden, ingesleten routines en gebaande paden. Kan de efficiëntie negatief beïnvloeden. Ongeschikt voor wie wil doorgaan op de oude voet. Warm
aanbevolen voor wie slim en actief wil bijdragen aan de duurzame transitie waar onze planeet naar snakt. Herman –Jan Stroes, organisatiepsycholoog en transystor te Bilthoven
Typisch Nederlands denk ik dan. Product van een handelscultuur, de hoogleraar als ondernemer. Waar op zich niets mis mee is, al denk ik dan dat één van de twee productieve rollen negatief beïnvloed gaat worden door de andere. In mijn visie zijn ondernemers mensen die zo geleid worden door hun passie dat ze fouten gaan maken, en alles in hun doel zullen zetten om hun onderneming te laten slagen. Dat zijn waarden die conflicteren met een hoogleraarschap dat gebaat is bij neutraliteit ten alle tijden.
Transitiekunde lijkt me op zich inderdaad een vak voor de universiteit. Het start met een wiskundig fenomeen van het kantelpunt, dat door een wiskundig bioloog, Martin Scheffer wordt verklaard als het laden van een laatste pakje op een tanker dat er voor zorgt dat deze instabiel wordt, gaat zwalken en vervolgens omslaat. En er zijn vele fenomenen die kantelen in de maatschappij en het studieobject kan dan tot doel hebben hoe dit soort fenomenen tot stand komen. Wanneer je op het internet leest of de boeken van Rotmans dan vindt je vele aanknopingspunten voor effectief veranderen. Zoals, Waarom groot draagvlak niet per sé tot een verandering leidt. En vele uitspraken van de hoogleraar gaan over de tijd waarin we leven, niet een tijdperk van veranderingen, maar een verandering van tijdperk. Leuk gevonden, maar klopt het ook, en kan je dit als wetenschapper aantonen?
Maar de ondernemer Rotmans schiet door wanneer hij zegt, geef mij vijf kantelaars - mensen die in het klein veranderingen zijn begonnen - zoals Jos de Blok met Buurtzorg - die groots zijn uitgepakt en als een virus door de maatschappij opgepakt worden door anderen. Geef mij vijf kantelaars en ik zorg voor een revolutie in Nederland. Dan is hij niet meer geloofwaardig.
Gelukkig blog ik al een jaar of tien en in 2013 vertelde de transitiedeskundige over Koninklijke Olie, dat bedrijf bestaat in 2020 niet meer.* De ondernemer is dan aan het woord, denk ik dan maar. Heeft Rotmans misschien zelf al zijn kantelpunt bereikt?
--
* dat Shell de transitie naar duurzame energie verliest en dat het bedrijf in 2020 niet meer bestaat: 2013/10/ondernemer-versus-wetenschapper
-- 4 mei 2018, tweet van Wim de Bie, over verandering van tijdperk gesproken:
@wimdebie Breekt een tijdperk aan vol nieuwe idealen? De oude idealen zijn bijna opgebrand.
Zo ging Jan Rotmans in 1984 al - toen het klimaat nog nauwelijks een fenomeen was als veranderingsitem - berekeningen loslaten op de CO2 uitstoot en de impact op ons klimaat. De rest van zijn biografie hangt sterk samen met wat hij toen uitvond. En onlangs zag ik op youtube een programma van De Balie over zijn paradepaardje: transities, naar aanleiding van zijn 26ste (!) boek. De mens staat centraal, grapt hij daarbij als systeemdenker. Een interessant verhaal.
En op het internet zie je alle links die gaan over transitie en transitiekunde verbonden met zijn naam. Vervolgens, na het lezen van de biografische details - ik ben altijd benieuwd hoe de productieve rol van iemand terug te voeren is op biografische patronen - probeerde ik te achterhalen waar transitiekunde gegeven werd. Waar is transitiekunde een onderdeel van, van welke studie en faculteit? Is het een onderdeel van economie, van bedrijfskunde, van wiskunde..?
Maar hoe eenvoudig transitiekunde te vinden is bij de naam Rotmans, hoe moeilijk was het om de studie transitiekunde te vinden als een curriculum bij de universiteit. op de Rug vond ik een paper over "Transitiekunde: Trump en de verzorgingsflat" maar dat bleek een paper. Na lang zoeken werd het me duidelijk dat transitiekunde geen onderdeel is van een studie maar als masterclass gegeven worden bij de Erasmus universiteit waar Rotmans hoogleraar is.
Een masterclass dus. Kosten 5000 euro, voor 8 dagen, en een terugkomdag. Heel ludiek staat er een "Waarschuwing:" ondermijnt vastgeroeste zekerheden, ingesleten routines en gebaande paden. Kan de efficiëntie negatief beïnvloeden. Ongeschikt voor wie wil doorgaan op de oude voet. Warm
aanbevolen voor wie slim en actief wil bijdragen aan de duurzame transitie waar onze planeet naar snakt. Herman –Jan Stroes, organisatiepsycholoog en transystor te Bilthoven
Ja en dat in acht dagen.
Typisch Nederlands denk ik dan. Product van een handelscultuur, de hoogleraar als ondernemer. Waar op zich niets mis mee is, al denk ik dan dat één van de twee productieve rollen negatief beïnvloed gaat worden door de andere. In mijn visie zijn ondernemers mensen die zo geleid worden door hun passie dat ze fouten gaan maken, en alles in hun doel zullen zetten om hun onderneming te laten slagen. Dat zijn waarden die conflicteren met een hoogleraarschap dat gebaat is bij neutraliteit ten alle tijden.
Transitiekunde lijkt me op zich inderdaad een vak voor de universiteit. Het start met een wiskundig fenomeen van het kantelpunt, dat door een wiskundig bioloog, Martin Scheffer wordt verklaard als het laden van een laatste pakje op een tanker dat er voor zorgt dat deze instabiel wordt, gaat zwalken en vervolgens omslaat. En er zijn vele fenomenen die kantelen in de maatschappij en het studieobject kan dan tot doel hebben hoe dit soort fenomenen tot stand komen. Wanneer je op het internet leest of de boeken van Rotmans dan vindt je vele aanknopingspunten voor effectief veranderen. Zoals, Waarom groot draagvlak niet per sé tot een verandering leidt. En vele uitspraken van de hoogleraar gaan over de tijd waarin we leven, niet een tijdperk van veranderingen, maar een verandering van tijdperk. Leuk gevonden, maar klopt het ook, en kan je dit als wetenschapper aantonen?
Maar de ondernemer Rotmans schiet door wanneer hij zegt, geef mij vijf kantelaars - mensen die in het klein veranderingen zijn begonnen - zoals Jos de Blok met Buurtzorg - die groots zijn uitgepakt en als een virus door de maatschappij opgepakt worden door anderen. Geef mij vijf kantelaars en ik zorg voor een revolutie in Nederland. Dan is hij niet meer geloofwaardig.
Gelukkig blog ik al een jaar of tien en in 2013 vertelde de transitiedeskundige over Koninklijke Olie, dat bedrijf bestaat in 2020 niet meer.* De ondernemer is dan aan het woord, denk ik dan maar. Heeft Rotmans misschien zelf al zijn kantelpunt bereikt?
--
* dat Shell de transitie naar duurzame energie verliest en dat het bedrijf in 2020 niet meer bestaat: 2013/10/ondernemer-versus-wetenschapper
-- 4 mei 2018, tweet van Wim de Bie, over verandering van tijdperk gesproken:
@wimdebie Breekt een tijdperk aan vol nieuwe idealen? De oude idealen zijn bijna opgebrand.
-- 15 aug 2023. Actueel is het beleid van een energieproducent om zonneenergie te belasten dat terugkeert naar het net. Dat herverdeling een taak voor de overheid is, deert hem niet, hij juicht de actie van het bedrijf toe. En niet alleen Rotmans, maar ook Ewald Engelen, die zijn activistische rol nu omdraait en zelf applaus geeft voor dit initiatief. 
Niemand van deze transitieexpert had dit van te voren aan zien komen, dan wel dit beleid opgenomen in hun transitieevangelie, maar nu er blijkbaar een "Groen" bedrijf zo'n actie zet, staan ze allemaal te juichen. Bravo, dit is natuurlijk modelgedrag, transitiemanagement 101.
Reacties