Jaarverslag 2017: Heijmans

Heijmans noemt 2017 het transitiejaar. Het bedrijf denkt nu uit de crisis te zijn gekomen waar het de laatste jaren in is terechtgekomen. Die crises lijken bij Heijmans en misschien in de bouw wel chronisch, want in 2011/2012 was er ook een crisis. De laatste kwam door de vele projecten die uit de hand liepen.
En het is precies die legacy die nu in de nieuwe kernwaarden tegenkracht moeten vinden: eigenaarschap, resultaatgerichtheid en samenwerking.
Eigenaarschap is daarbij duidelijk de essentie wat voorheen mis ging; bij grote projecten en vele disciplines was niet meer duidelijk wie waar verantwoordelijk voor was.
Resultaatgerichtheid is niet voor het eerst dat Heijmans hier problemen mee heeft, in vorige crises stelde ze al marge boven volume, om beter gewapend te zijn tegen de willekeur van het aannemen van opdrachten. En samenwerken, Heijmans heeft 400 productgroepen en vele (voorkeur)leveranciers en onderaannemers.

Het managementteam bestaat uit een CEO (sinds 2012) en CFO (sinds okt'17) en het bedrijf wil hier een CRO - riskmanager - aan toevoegen gegeven de grote mate van complexiteit in de Infra-groep.
De buitenlandse activiteiten zijn afgestoten: Heijmans is nog een puur Nederlandse onderneming met business in: vastgoed, woningbouw, utility (o.a. ziekenhuizen) en Infra (vooral Pro-rail en Rijkswaterstaat).

Op gebied van woningen loopt de business goed, al is er een tekort aan talent en capaciteit.  Vanuit maatschappelijk perspectief en onder druk van nieuwe wettelijke eisen die per 2030 gelden ten  aanzien van het energiecertificaat van verouderde appartementen, wordt een behoorlijke groei van sloop-nieuwbouw verwacht.
... Afgelopen jaar vond een snelle omslag in de markt plaats. Met name de vier grote steden en de omgeving daarvan kennen een sterke groei van de vraag naar woningen, zowel bestaand als nieuwbouw. In overige delen van het land ligt deze ontwikkeling net iets anders. Met name satellietsteden rondom grotere steden met een grote universiteit en HBO-instelling profiteren ook van deze groei. De disbalans tussen vraag en aanbod, voornamelijk in stedelijk gebied, leidt tot een behoorlijke prijsstijging in de beschreven gebieden.

Verder ziet het bedrijf kansen in de digitalisering en nieuwe verdienmodellen, waaronder "IoT."
BeSense, - is daar een voorbeeld van:   samen met schoonmaakbedrijf CSU en sensorenfabrikant Clickey ontwikkeld, is een voorbeeld hiervan. Dit prijswinnende product geeft via bewegingssensoren real time inzicht in het gebruik van ruimtes waardoor schoonmaak efficiënter ingezet kan worden.

Bij Infra ziet men een terugloop aan investeringen (door oa de rijksoverheid, maar ook als gevolg van
een krimpende markt, heeft geleid tot overcapaciteit en druk op marges en prijzen). Ook bij Utility viel de omzet tegen.

Voor "de Energietransitie" is ‘Aardgasloos bouwen’ een belangrijke ontwikkeling. Er wordt steeds meer ‘all electric’ ontwikkeld omdat men verwacht dat energie decentraal opgewekt en geleverd gaat worden. Omdat bij nieuwbouw al nagenoeg Bijna Energieneutraal Gebouw(d) kan worden zal de energietransitie zich voornamelijk in de bestaande bouw - via renovatie en herstructurering - blijven afspelen.

Ook blijft het belang van Circulariteit en hergebruik toenemen.

Het bedrijf heeft vele innovatieve oplossingen in de markt gezet zoals Heijmans Huismerk, Heijmans ONE, fietsveiligheidsconcept Bikescout, BeSense, huisbesturing en asfaltinnovatie Greenway LE. Een businessvoorbeeld is de solar highway waar energie kan opgewekt worden via geluidschermen langs de rijkswegen.

De materialiteitsanalyse is enigszins aangepast sinds 2016. Waar Materiaalinnovatie en circulair bouwen in belang toenemen bij nieuwe opdrachten (tenders) en de krapte op de arbeidsmarkt blijft voor uitdagingen zorgen.

De strategie voor de nabije toekomst tot 2023 heeft als speerpunten: 1.focus (marge) op de  kerncompetenties Wonen, Werken (utility) en Verbinden (infra).
Bij 2.discipline gaat het om het de-risken van voorheen opgenomen uitdagingen. En de derde pijler excellence gaat om de noodzakelijke efficiënte uitvoering. Hier zet het bedrijf in op lean 6 sigma, iets dat ze in 2011 ook al deden overigens.

Qua organisatie...
De technieksector blijkt een sector met een sterk aandeel ‘krapteberoepen’ volgens onderzoek van het UWV. Dat is ook sterk voelbaar in de bouw, als een van de voornaamste technische sectoren van Nederland. Waar het beleid een aantal jaren geleden, onder druk van de crisis, ingegeven was door efficiency, ontstond in 2017 ruimte voor het opnieuw bieden van perspectief. Het tekort aan ervaren
en gekwalificeerd technisch personeel nam sterk toe. Met name projectmanagers, BIMspecialisten,
werkvoorbereiders, uitvoerders en calculatoren zijn veel gevraagd

De kennisintensiteit van de business van Heijmans neemt toe. Opgaves worden complexer en integraler.
Het ziekteverzuimpercentage is in 2017 in Nederland gestegen naar 4,21% (2016: 3,71%). De snel groeiende markt, de vraag naar goed geschoold personeel en het langer doorwerken van ouderen gaat gepaard met veranderingen en een toenemende werkdruk.
En uit de cijfers van het personeelsbestand blijkt dat de categorie 40 t/m 54 jaar het grootste deel uitmaakt van de organisatie.

Bij de opsomming van de marktrisico's blijkt dat de markt aan een grote opleving bezig is, en waar Heijmans problemen kan ondervinden door haar re-sizing en re-focus en misschien niet op alle (nieuwe) vlakken mee kan komen. De bouwmarkt is dus sterk in beweging en gegeven de krapte op de arbeidsmarkt is het meedoen aan tenders risicovol waar dat risico zich verschuift naar de supplychain. Vandaar nogmaals de kernwaarde Partnership.

Op de beurs noteert de koers van het aandeel al weer ver (200%) boven het dieptepunt in 2016, en de vraag is hoe dat verder gaat in deze lastige markt.

--
2012/03/doorstart-heijmans