De geldrevolutie

De geldrevolutie is een boek van journaliste Frederieke Hegger, werkzaam bij de zakelijke unit van RTL, RTLZ. Ze schrijft aan het begin van het boek wanneer ze twee innovatiespecialisten van de ABN interviewt dat "dit de enige vrouw is die aan het woord komt in het hele boek; ... Fintech is een mannenbusiness."

Dat is direct intrigerend. Want de financiële crisis was ook een mannen aangelegenheid. En nu opnieuw nemen de mannen het stokje over. Dat komt, omdat al deze mannen uit één en dezelfde sector komen: ICT. "De bankier van de toekomst wordt gerund door IT-nerds." Zo zegt de vrouw, die het nieuws brengt.

Als inleiding schrijft Hegger over "Geld," en gebruikt dan de metafoor van Monopolie. "Wanneer je de Kalverstraat had was je rijk." En ik besef me hoe waar die uitspraak is: Geld = vastgoed. Denk ik dan weer. De allereerste video-referentie, de kijk-tip "the Internet's Own Boy," is vanuit mijn locatie niet te zien. Dat geeft me alweer te denken...

Deel I gaat over de "oude" bankiers. Het achterhoedegevecht van een oude wereld. Dit begint met een korte inleiding over bitcoin en blockchain en de disruptie in andere sectoren (vervoer en verblijf), met een mooi verhaal over Aaron Swartz, die het model van de machtige uitgevers (JSTOR, Elsevier) wilde doorbreken, - na het lezen, denk ik een van de laatste bolwerken waar de oude wereld nog zijn macht houdt. Die van de academische elite en het rechtssysteem dat nog centraal geregeerd wordt door (in Nederland) twee partijen, Wolters Kluwer en Relx. Wanneer komt daar de revolutie?

Enfin, De journaliste spreekt met wat mensen uit de bankenwereld, en dat is in het geval van de Rabo de CEO zelf. Bij de andere beursgenoteerde banken kan dat natuurlijk niet.
De banken zijn zelf hard bezig en de innovatoren zien een wereld die hard gaat veranderen, nog meer dan nu het geval is. Maar hoe het er precies uit ziet is niet duidelijk. De innovatoren krijgen alle ruimte bij de bank om te spelen. Pas wanneer het serieus wordt komt de ontwikkeling met de centrale organisatie in aanraking.

Deel II is een typisch Fintech verhaal, waarvan er meerdere verhalen zijn. Via grafieken laat het boek zien hoe de fintech-investeringen al zijn gegroeid en dat sommige bedrijven, zoals Alipay al geen startup meer mogen heten, maar mainstream bedrijven zijn geworden. Ook verandert de focus van Fintech door de jaren heen (2008 - 2015). Bankadviseur Chris Skinner, deelt de nieuw fintech-spelers in drie groepen in: de wrappers, de replacers en de transformers. Over de wrappers (zoals Facebook of Apple Pay) en replacers (zoals de crowdfundingplatforms gaat deel II.
Net zoals in deel I komt in elk hoofdstuk van deel II en deskundige aan het woord. Zoals Ali Niknam van Bunq, die zo kort van stof is omdat zijn leven nogal hectisch is, dat we maar weinig leren. De API-economie, met een voorbeeld van Adriaan Mol, met "Mollie" is een voorbeeld waarin al snel een groot succes tot stand kan komen. The lending club of crowdlending, brengt beleggers een leners bij elkaar. De uitstaande leningen lopen tot 2015 op tot 11 mrd dollar. De bank van vandaag is niet democratisch, is een interview met Bruce Davis (Zopa & Abundance).

De meeste (was het 60%? van de) fintech's zitten in London. 

"Wat de bankier nalaat pakt de burger op: mkb-financiering," is een soortgelijke inleiding als de API, voor Mollie. De follow-up is in dit geval een interview met Martijn van Schelven, Geldvoorelkaar.nl.
Paypal (van o.a. Peter Thiel) bestaat al zestien jaar, komt in hoofdstuk 17 aan de orde. Het bedrijf was ooit een anarchistische startup, en "werd een brave betaaldienst." Eelco van Wijk (de baas van Paypal Benelux) vertelt over "het flirten met" dat anarchistische verleden. eBay nam Paypal over (in ..). Hij vertelt dat het bedrijf zich nu wil richten op een doelgroep die "underbanked" is zoals mensen in Brazilië. Het bedrijf accepteert nu bitcoins en hij ziet het belang daarvan groeien.
Hoofdstuk negentien is het verhaal van "Heule bekende econoom" Jeremy Rifkin. Hij ziet een nieuw economische paradigma van decentrale netwerken, en de rol van IoT. Hij schreef het boek, near zero marginal costs, waarin hij stelt dat door ontwikkelingen als de 3D-printer productie nauwelijks meer geld kost. Hij ziet allerlei nieuwe vormen van bankieren, niet alleen crowdfunding, maar ook "timebanks," een vorm waarin iemand vastlegt hoeveel hij bijgedragen heeft aan een filmproject.
Zijn algemene kritiek op de banken is dat ze "hun sociale kapitaal" zijn verloren. Het vertrouwen. Op de vraag of de nieuw fintechs dat vertrouwen niet zullen schaden, moeten we het antwoord afwachten. Vervolgens komt er een trendwatcher aan het woord, Sander Duivestein die verwacht dat er decentrale varianten van centraal-gestuurde clubs als Google, Uber en Facebook gaan komen.

Deel III gaat over de derde categorie van Skinner: de transformers, en eigenlijk over Bitcoin.
Ook hier interviews van o.a. de meest bekende bitcoinexpert, Andreas Antonopoulos en een aantal anderen alsook marketeers die volgens de journalist "betere voelsprieten heeft op wat er in de wereld gebeurt dan menig econoom." Het verhaal van Lex Hoogduin is cultuur-technisch interessant en sluit aan op een thema dat de auteur niet verder oppakt: namelijk dat de crypto- en fintech-wereld zich meer in Angelsaksische landen afspeelt. Europa (inclusief Brexit) loopt een beetje achter de feiten aan. Zij zijn minder ondernemend en denken vooral aan de risico's. Dat cultuurverschil is (voor mij) toch een mooie take-away van het boek.

Verder kan er van alles gebeuren en de journalist sluit het thema met een testje: wie ben jij zelf en hoe kijk je aan tegen dit debat? Zeer ludiek.

Mijn grootste vraag is: waarom zou men technologie (al dan niet decentraal) meer vertrouwen dan mensen (zoals de traditionele bankier), wanneer achter die technologie altijd weer de human interest een rol speelt?

Toen centrale systemen nog populair waren had je zoiets als een redacteur. Iemand die na het aanleveren van een manuscript nog eens goed naar het verhaal keek. En dan in dit geval zou zeggen: "Geldrevolutie: waar kom ik dat idee nu tegen in het boek? Wat is er nu aan het veranderen, en wat is nu revolutionair? Is de term revolutie niet wat erg zwaar aangezet?"
Zo zou ik zelf in ieder geval denken. Een dergelijke machtige titel past meer bij de centraal geleide (Russische) economieën dan voor een ontwikkeling waar we nog niet precies weten welke kant het op gaat. Daarvoor hebben we straks historici nodig. De journalist neemt hier alvast een schot voor de boeg...

--
2018/05/de-toekomst-is-fintech