Weg met Piet Vroon (2)

Vervolg op Piet Vroon (1) 

De neergang begint misschien niet met het vechten tegen zijn eer omtrent Wolfsklem, maar wel met een veel persoonlijkere gebeurtenis, wanneer zijn vriendin (en muze) Mirjam Bindels na acht jaar vertrekt. Volgens Vroon op een moment wanneer hij net begint te leven. Zijn vriendin verlaat hem - volgens een interview - door zijn eigen kinderen waarmee ze waarschijnlijk niet mee om kan gaan. Veel meer uitleg is er niet. En Vroon vervalt in een "diepe emotioneel crisis". Later vertelt zij zelf dat de kinderen niet het probleem waren. Die miste hij wel, maar zijn depressies werden frequenter en heviger. Vroon deed zichzelf lijfelijk pijn, met als reden dat hij dan weer - vanuit de diepte - "gemaakt" kon worden. Weer opnieuw kon beginnen. Bindels, zelf psychologe, vermoed dat Vroon manisch-depressief was. En zij wist door zijn stemmingswisselingen nooit welke Piet zij voor zich had.  Hij begon te drinken en stopte met schijven. "Het leven is een groeiproces," zijn woorden van Vroon, "verliezen zijn noodzakelijk," maar het verlies van Bindels heeft hij zelf niet overleefd. Zijn laatste werk, Prutswerk, wordt niet meer serieus genomen en voeden de geruchten dat de auteur aan het aftakelen is.

Bekend is het optreden in Spijkers met Emile Ratelband. De universiteit roept hem op het matje. Een brief van de universiteit aan het adres van Vroon is de spreekwoordelijk de druppel...
Wat was er mis met Vroon? Vroon heeft "iets" geërfd van zijn (suïcidale) ouders en familie. En dan was er de calvinistische opvoeding, waarin je nu eenmaal niet mag genieten van het leven. In Humo noemde hij zelf het calvinisme dodelijk voor de ontwikkeling. Bindels kan er over meepraten, "vakanties eindigden altijd met ruzie." Het mocht gewoon nooit mooi of goed zijn. Kortstondige relatietherapie heeft ook niet mogen helpen. Hij is nooit bij een psychiater geweest. Om met zijn eigen terminologie (bewustzijn, hersenen en gedrag - knecht of meester van je eigen gedrag) te spreken, werd hij steeds meer knecht. Ook Vroon, kende zichzelf niet meer. Op woensdag 14 jan 1998 werd hij thuis door zijn buurman dood aangetroffen. Echte zelfmoord was het niet, maar chronische verwaarlozing (een soort van zelfmoordpoging). Hij was op, was de conclusie. Hij kon niet meer. Nader onderzoek wees uit dat hij een acute alvleesklierontsteking had, die mogelijk door overmatig alcohol of medicijngebruik kan zijn aangespoord.

Als epiloog geeft de biograaf een eigen visie op het leven van Vroon en betrekt daarbij de figuur van Freud...Afsluitend passeren nog wat onliners, wetenschap = geheugenverlies (Vroon) en "vergeten is ook kenmerk van massacultuur: vandaag ben je beroemd, morgen wordt je verguisd." (Stan van Houcke).

... Een mooi verhaal dat toch wel de nodige vragen oproept. Bijvoorbeeld, is dit nu het typische voorbeeld van de psycholoog die alles wil weten over de menselijke geest, maar in de dagelijkse praktijk met zijn omgeving er geen weg mee weet?
Ook lijkt mij bij het lezen, Vroon een voorbeeld van een Egel te zijn, iemand die zich ingraaft in een wereldbrede theorie, en zich door een sluwe vos (Ratelband) in de maling laat nemen.

Maar het is ook een verhaal over hoe veranderingen niet tot stand komen. Ook met grote energie kan je vechten tegen een wereld die toch anders in elkaar zit dan je meent te denken. De strakke structuren waar Vroon moeite mee heeft zorgen ervoor dat zijn verhaal steeds meer geïsoleerd raakt. En al door redenerend vraag je je als toeschouwer af of iemands (mentale) ziekte, niet mede groeit met het ongenoegen dat hij persoonlijk meemaakt. Wat dat aan gaat moet je inderdaad denken aan Freuds' Das unbehagen in der kultur. Een onbehagen in een cultuur waar Vroon niet in paste.

Hoe zou Vroon in onze huidige tijd hebben geleefd, een tijd waar popularisering normaal goed is geworden?

--
2018/12/tranen-van-de-krokodil