Tranen van de Krokodil

De tranen van de Krokodil (1989) is een boek van Piet Vroon, een destijds bekende hoogleraar psychologie, waar ik onlangs aan moest denken terwijl ik een boek las van een "collega" psycholoog. Hierover binnenkort meer. Bijzonder aan Piet Vroon was dat hij m.i. een van de eerste was die de psychologie populair maakte en praktisch voor een breed publiek. En zijn boeken werden dan ook, in ieder geval de tranen van de krokodil, een soort van best-seller. Juist dat fenomeen is interessant, omdat de best-seller iets zegt over de schrijver, maar juist ook over de tijd waarin het boek op de markt komt. Die paradox, waar de timing vooral goed lijkt te zijn voor een idee of inhoudelijk concept dat helemaal niet zo spectaculair hoeft te zijn is typisch is voor cultuur. De massa stoomt erop af. 

Ik was altijd een geïnteresseerd lezer van psychologische onderwerpen, zelf nu nog, en Vroon viel destijds op door niet alleen zijn ideeën maar juist ook zijn optreden. Ik herinner me dat hij tegen een specifieke overheidsregel was van het hardrijden en vertelde dan dat de snelheidslimieten tot meer ongelukken zou leiden, volgens psychologisch onderzoek. De vele details over Vroon kende ik niet meer, en dus las ik zojuist een recensie op VN, De Vrije val van Piet Vroon, waar zijn opgang, maar vooral zijn ondergang onder de loep genomen wordt. Vroon pleegt uiteindelijk zelfmoord. Van hem, zo schrijft VN, is de uitspraak, "Is het beleid, of is er over nagedacht?"

De tranen van de krokodil gaat - zoals de subtitel meldt - over de te snelle evolutie van onze hersenen, en Vroon beschrijft in dat boek dat bijna dertig jaar oud is zaken die nu redelijk kloppen, over de diverse lagen van onze hersenen en vooral over het limbisch systeem. Hij begint het boek met wereld-hypothesen die aan de grondslag liggen waarom de verschillende academici het niet met elkaar eens zijn. Een paradigmasprong kan leiden tot hele niet inzichten en fundamenten. Zelf probeert hij dan zo vernieuwend te zijn, dat hij zich aansluit bij de ideeën van de op dat moment alternatieve theoreticus - Rupert Sheldrake die in de belangstelling staat. Maar wiens ideeën het uiteindelijk niet halen, en wiens theorieën niemand meer leest. Dat is (ook) de bestseller-paradox. Kahneman en Tversky, die hij ook citeert zijn overigens wel populair geworden.

Wat verder bijzonder is aan het boek als cultuurgoed is de manier waarop men toen schreef. Ook al was Vroon anders dan de norm, hij schreef meeslepend, maar wel volgens de manier die destijds als norm gelde, namelijk breed, fundamenteel gericht en op het verspreiden van algemene kennis. In tegenstelling tot de huidige manier die gericht is op een strakke focus en het verkopen van een enkel idee, met een praktische toepassing. De popularisering van de wetenschap ging sinds die jaren (negentig) in een versnelling.

--
2018/10/de-wetten-van-de-menselijke-natuur
2015/08/de-kaak-van-de-krokodil