Makelaar in persoonlijkheid

The personality brokers (2018), is een boek van Merve Emre. Ze beschrijft in het boek een zoektocht naar de oorsprong en de duurzame aantrekkingskracht van een preëminente psychologische test. Deze Myers-Briggs Type Indicator is een eenvoudig te begrijpen en niet oordelende benadering om persoonlijkheid inzichtelijk te maken. De MBTI zoals het acroniem geeft, is de meest bekende persoonlijkheidsinventarisatie en die iedereen misschien wel eens is tegengekomen, dan wel bij een recruiteringsproces dan wel op het internet.

Het verhaal achter de test begint in de WOII toen moeder Katharine Cooks Briggs en dochter Isabel Briggs Myers, een vragenlijst ontwierpen die later bekend werd als als de Myers-Briggs Type indicator. De test meet de persoonlijkheid van iemand volgens een binaire inventarisatie van menselijk gedrag waarin bepaalde eigenschappen gecontrasteerd worden met hun tegenstelling. Hierdoor is de test eenvoudig te begrijpen. Deze eigenschappen zijn introversie en extraversie, intuïtie en begrip, denken en voelen en als laatste oordelen en perceptie.
Om te inventariseren hoe iemand op deze vier dichotomieën scoort is er een vragenlijst ontwikkeld over de voorkeuren van de respondent die samenhangen met elk van deze vier categorieën.
Het resultaat leidt tot een van de zestien mogelijke profielen, die met hoofdletters zijn te identificeren en die uit elk van de set eigenschappen een enkele keuze - de voorkeur - vertegenwoordigt. Zodoende krijg je dus de volgende mogelijkheden, INTJ, ENFP, etc.
Bijzonder aan de test, en de klemtoon die de ontwerpers hebben meegegeven aan het proces is dat er geen waardeoordeel meegegeven wordt aan de uitkomst. De uitkomst, als ook de vragen geven geen goed of fout weer. [Hier zie je duidelijk een commercieel element in het proces, want bij waardeoordelen zou de test nooit zo populair geworden zijn].
Toch is er een ander probleem met de test.

De MBTI is gebaseerd op de onwetenschappelijke en ongefundeerde theorie van Carl Jung. De naam van Jung achter de test zou het geheel meer geloofwaardigheid moeten geven, echter de ideeën waarop deze gebaseerd zijn zijn niet erg wetenschappelijk. Katharine (1875) was altijd geïnteresseerd in het idee dat persoonlijkheid aangeboren was, dat het onveranderbaar was en te classificeren zou zijn. Iedereen zou met een eigen persoonlijkheidstype geboren worden. Pas bij het lezen van het werk van Jung begon haar vragenlijst gestalte te krijgen. Vooral Psychological Types uit 1921 was belangrijk voor haar waarin Jung stelt dat de ziel van de mens opgebouwd is uit tegengestelde natuurlijke geesten. Echter dit werk was nauwelijks wetenschappelijk en zijn tijdgenoten (vooral de gedragspsycholoog John B Watson) waren zeer kritisch over zijn persoonlijkheidstheorie. Jung meende dat de wetenschap geen duidelijk antwoord zou kunnen geven omtrent persoonlijkheid en hij breidde zijn werkterrein uit naar filosofische, religieuze en literaire teksten [zie hier ook een link naar een andere fan van Jung en zijn focus op cultuur en mythes]. Zijn idee van tegengestelde persoonlijkheidscategorieën was zelfs afkomstig uit klassieke Griekse en Afrikaanse mythologieën. Jung refereert onder andere aan de Griekse mythe van Prometheus en Epimetheus die de tegengestelde karakters van vooruitziendheid (foresight) en kennis achteraf (hindsight) kenmerken.
Uiteindelijk concludeert het overgrote deel van de psychologen dat Jungs persoonlijkheidstyperingen weinig fundament hebben.

Katharine werd echter geobsedeerd door Carl Jung. Dat zowel dochter als moeder inspiratie haalden uit Jung's werk was geen probleem, maar de moeder werd geobsedeerd door de psycholoog. Dit begon toen ze haar eerste concept test ontwikkelde. In 1923 claimde ze zelfs dat ze Jung had zien verschijnen in een droom. Toen ze wakker werd stookte ze een vuurtje en verbrande al haar eerdere werk omtrent psychologische typeringen. Jung's Psychological Types werd haar bijbel. Ze werd vastbesloten om Jungs' meest toegewijde discipel te worden. Zonder de man ooit gezien te hebben. Ze schreef zelfs een semi-erotische roman over hem in vorm van een psychoanalyticus die een relatie ontwikkelt met een patiënt (zijzelf). Het boek werd echter niet gepubliceerd. I.p.v. Jung noemt ze hem "de man van Zurich," om haar relatie meer mythische vorm te geven. Deze devotie blijft gedurende de rest van haar leven, waar ze ook andere manieren blijft zoeken om deze waardering te uiten.

De maatschappij aan het begin van de twintigste eeuw was zeer ontvankelijk voor de eerste persoonlijkheidsvragenlijst van Briggs. Na de contemplatieve periode (vijf jaar) zocht Katharine de buitenwereld op en de eerste MBTI werd gepresenteerd als een artikel, onder de naam "Meet yourself: how to use the personality paintbox," in het tijdschrift New Republic in 1926. Daarin kwamen al de zestien typering voor met elke een kleur in de personality paint box. De vraag aan de gebruiker was te bezien welke kleur het beste zou passen door voor elk van Jungs persoonlijkheidstrkken te rangschikken zodat het meest passende profiel naar voren kwam. Ze realiseerde zelf niet dat haar methode groundbreaking was omdat mensen nu zelf hun persoonlijkheidstypering konden onderzoeken en verbeteringen konden aanbrengen in hun gedrag. De jaren twintig riepen voor een dergelijke tool. De (roaring) twenties was een periode met grote vraag naar psychologische instrumenten en de beschikbare psychologen waren te schaars om aan de vraag te voldoen. Radio- en kantberichten stonden bol van nieuws omtrent gedragsproblemen war men een oplossing voor zocht. We schrijven het vroege begin van consumerisme. eerder in de tijd zou men nog naar religieuze begeleiding gezocht hebben, maar Briggs merkte al snel dat de mensen minder open stonden voor verhalen vol met veroordeling over gedrag waarmee hun ouders begeleid werden, waar absolutie geschonken werd in ruil voor berouw. Men wilde zichzelf als individuen zien, onafhankelijk als meester over hun eigen leven. Maar om meester te kunnen zijn over zichzelf moest men wel weten met wie men precies te maken had. MBTI maakte dit proces leuk en niet bedreigend. Er was echter wel een donkere kant aan de maatschappij voor dit nieuwe enthousiasme voor persoonlijkheidstypering.

Voor sommige filosofen was de notie van persoonlijkheidstypering gevaarlijk en bedreigend.
Terwijl de tweede wereldoorlog doorraasde ging Isabel (1897) aan de slag om haar moeder's werk voor te zetten. In die tijd echter brachten Hitler's soldaten de joden naar de kampen  en begon de praktijk van het sorteren  van mensen in groepen een veel meer dodelijke betekenis te krijgen. Isabel voorzag MBTI als een goed-bedoeld systeem,maar meer en meer mensen zagen er een minder harmless manier in. De Duitse filosoof Theodor Adorno schreef een thesis "the authoritarian personality" waarin  hij het werk van de MBTI vergeleek met de racistische beleid van Nazi Duitsland van die tijd. Dat liet Hitlers regime namelijk zien, hoe onmenselijk het is om mensen in categorieën in te delen. Het plakken van labels ongeacht hun kwaliteiten zou leiden tot beslissingen omtrent wie zou sterven en wie zou leven. Daarnaast was in Adorno's view het typeren van persoonlijkheid symptomatisch voor een ander groot probleem: corporate kapitalisme.
Hij meende dat dit fenomeen geboren zou zijn uit de noodzaak om het kapitalisme te voeden met verschillende klassen. Ook de stelling dat mensen geboren zouden worden met specifieke eigenschappen schreef hij af. Mensen zouden wel bepaalde patronen laten zien, maar niet omdat deze ingeboren zouden zijn. Interessant genoeg, waar de uitvinders een harmless paintbox zagen, zagen anderen een gevaarlijke toolbox voor fascistische discriminatie en kapitalistische onderdrukking.

Ook al is de MBTI misschien wetenschappelijk  niet te verantwoorden, hij is wel bruikbaar. in 1980 leefde de test voort terwijl haar ontwerpers al overleden waren. De test wordt tot op heden door twee miljoen gebruikers ingevuld en genereert ca. 20 miljoen dollar aan omzet per jaar. onduidelijk is of dit een reden is voor bezorgdheid of voor optimisme. Voor velen wetenschappers is het het eerst, bezorgdheid. maar ondanks de kritiek blijft het de meest gebruikte test. Hoe komt dat?
Het antwoord kan zitten in het feit dat de test een tantaliseren framework biedt voor zelfacceptatie en zelf-rechtvaardiging.  Er kan een bepaalde mate van comfort in zitten wanneer je hoort wat je type is, en dat dit niet zomaar te veranderen is. En als (een van de) verklaring(en) waarom dingen zo zijn gelopen in ons leven. Op onwetenschappelijke manier geeft de test een rechtvaardiging voor wie we zijn. Niet bewezen, maar wel verzekerd, en dat heeft een waarde die niet te meten is. (bron: Blinkist).

Op de vraag of ze zelf ook de test heeft uitgevoerd, antwoordt de auteur met jazeker, ik ben een INTJ. en de aansluitende vraag is dan, wat is je sterrenbeeld. Daarop volgt Virgo. Ziedaar een nadeel van deze test. De auteur voegt daar nog aan toe dat MB niet wil dat het een test genoemd wordt. Maar meer een assessment.

--
2016/12/stijlverschillen-picasso-versus-dali

--
April 2019. Een ander boek wat meer inhoudelijk ingaat op de persoonlijkheidstyperingen is het boek: Do what you are, van Paul en Kelly Tieger en Barbara Barron. Dit boek  is oorspronkelijk uit 1992, maar heeft een facelift gekregen in 2014. Het beschrijft de MB-types, en voegt er een nieuw facet aan toe (iets dat al eerder gedaan is door een andere MBTI-enthousiast, SZ in The Wealth Equation).
De samengestelde typeringen die nieuw zijn zijn:
Traditionalist, SJ, samenstelling van Sensing en Judging als voorkeuren.
Experiencer, SP, samenstelling van Sensing en Perceiving.
Idealist, NF, combinatie van iNtuition en Feeling
Conceptualiser, NT, combinatie van iNtuition en Thinking.