12 levensregels als remedie voor (de huidige) chaos

12 rules for life, an antidote to chaos, is een boek van Jordan Peterson uit 2018. Het "antidotum" in de subtitel is een interessante toevoeging, die duidelijk wordt na het lezen van het voorgaande boek, Maps of Meaning. In hoofdstuk twee van dit boek, de tweede regel, krijgt de lezer een samenvatting van Maps of meaning.

Het waarom van de 12 levensregels worden dan ook duidelijk, want waar het eerste boek diep graaft in de mythologie en dan de figuur van de held tegenkomt, kan het haast niet anders dan dat nu deze held gevoegd moet worden met de kennis en ervaring van die eerdere ontdekkingen. Peterson doet hier wat vele filosofen nalaten, namelijk hun filosofie c.q. psychologie in de praktijk brengen.

Het is mij in ieder geval ook duidelijk waarom dit boek zo'n succes geworden is. Dat heeft mede te maken met de online colleges (youtube), maar ook met de timing en dus met de voedingsbodem waarop dit boek terecht is gekomen: de chaos die naijlt op de crisis.
Want in de filosofie van Peterson is het aan jezelf om ten minste voorbereid te zijn op de chaos, die in het vorige boek uiteen gezet werd als het onbekend. Wat we nu zien is precies het tegenovergestelde. Men is xenofobisch en ziet het onbekende vrezend te gemoed. Maar wanneer je al bij voorbaat de moed laat zakken - en dit wordt zichtbaar in je postuur - dan verlies je de wedstrijd. Deze eerste regel gaat gepaard met een exposé over de territoriumdrift, of eigenlijk wat Peterson Dominance Hierarchy noemt van Kreeften. Treedt dus met gestrekte rug de verantwoordelijkheden in het leven toe. Zo zijn er meer nuttige adviezen, zoals het kiezen van de juist vrienden, i.p.v. de vaak toxische relaties of het adagium: "kritiseer niet te snel iemand," niet zozeer door de ander, maar omdat dit er voor zorgt dat je zelf te weinig leert, en leren is de weg door het onbekende. Of de regel dat je niet let op wat iemand anders heeft, maar wat je vandaag beter doet of hebt dat gisteren. Het verleden is vast, maar de toekomst kan nog beter worden. Als we niet voortdurend nieuwsgierig zouden zijn over de toekomst die altijd beter kan zijn terwijl het heden altijd tekort schiet dan zouden we ons niet bewegen. En, let op de belangrijke zinvolle dingen, niet op de zaken die geen enkele opoffering vragen en gewoon voor het oprapen liggen...

De bestseller-status kan echter niet puur door deze adviezen komen. Want niemand onthoudt twaalf regels, maar hooguit zes of zeven - zo zegt de psychologie. Dat strikte patroon zie je in alle zelfhulpboeken terugkomen, the seven habits of highly ... In die zin blijft Peterson toch wat eigenzinnig, dat nu goed aansluit bij een groot publiek. Dat eigenaardige valt ook op in de youtube-colleges, waar hij voortdurend een thema afsluit met, "anyways," i.p.v. het gewone "anyway." De filosofie van Peterson is een eigen merk, en sluit niet aan bij de stoïcijnen of bij de humanisten. En dat eigene heeft het tot een bestseller gemaakt. Maar hoe vast blijft deze naam ook in de toekomst staan? dat vraag ik me af wanneer ik het boek lees en bijvoorbeeld opneem dat hij schrijft dat Crime & Punishment van Dostojevski waarschijnlijk het beste boek is dat ooit geschreven is. Op basis waarvan, schrijft hij dit. Dit is duidelijk de goeroe-status die hem dat doet zeggen.

Wat me - qua cultuur - nog opvalt aan deze regels is dat er twee bij zitten die over kinderen en opvoeding gaan. Daarmee laat Peterson zien dat hij een echte familieman is en dat geeft richting aan zijn psychologie. Ook van het boek heeft hij een presentatie gegeven voor een groot publiek en deze is (ook) op youtube te vinden. Een echte aanrader.
... Maar ook de vele bijbelteksten maken het boek actueel, tegenover de dominante media waar de christelijke waarden ondergesneeuwd zijn door de Islam. Elk hoofdstuk heeft wel een verwijzing naar het oude of nieuwe testament.
Het boek sluit af met een conclusie. Hier loopt de auteur zijn levensloop na, vertelt (weer) over zijn familie en passeert de regels met expliciete verwijzingen.

Zelf kan ik het boek rationeel begrijpen, maar ik moet ook bekennen dat het me emotioneel wel raakt. En dan denk ik, ja misschien zijn niet alle regels voor iedereen, maar pik je er drie uit waar je wat mee wil doen. Bijvoorbeeld in deze manipulerende wereld, eens wat meer de waarheid gaan zeggen. En kijken wat er gebeurt.

--
2018/12/maps-of-meaning-architecture-of-beliefs

--

Beyond order (2021) is het nieuwste boek van de psycholoog en borduurt verder op waar 12 rules gestopt is: hoe surf je door de complexiteit van het moderne leven heen. Opnieuw zijn het 12 centrale ideeen, "12 more rules:"

1.  Sociale instituties doen ertoe. Er is meer dan Id, Ego en superego, we moeten ook luisteren naar de eenvoud van oplossingen zoals bestaande instituties die ons veiligheid geven, zoals een vaste baan.

2.  Bedenk de persoon die je zou willen zijn. Bij mensen itt dieren is dit mogelijk. Dat is niet eenvoudig, maar zorg ervoor dat je door de psychologische barrieres komt die je stappen tegenhouden.

3.  Laat je niet door kleine irritaties van je pad afleiden.

4.  Denk aan het evenwicht: wees geen Peter Pan, maar voorkom ook dat je Captain Hook wordt.

5.  Laat je niet tegenhouden door een moreel framework waar je niet achter staat (do niet wat je haat).

6.  Kijk uit voor alle ideologieen, vooral die een eenvoudig leven voorstellen (abandon ideology).

7.  Ga met overgave voor een doel in het leven.

8.  Laat ruimte voor schoonheid in je leven. (Make one room as beautiful as possible)

9.  Onderzoek en analyseer elk geheugen dat je pijn doet.

10. Werk aan je relatie om de romantiek in gang te houden

11. laat geen negatieve gevoelens van boosheid, onbetrouwbaarheid of arrogantie in je leven toe

12. wees altijd dankbaar, ook al lijkt daar geen reden toe.