Maps of Meaning. The architecture of beliefs

Maps of Meaning, the architecture of beliefs (1999), is een boek van Jordan Peterson. Ik zocht naar dit boek om meer te begrijpen van het fenomeen Peterson. Hij is als professor in de psychologie gestart met een youtube-serie over precies dit werk, maps of meaning en is daar bijzonder succesvol in geworden. De youtube-presentaties zijn direct afkomstig van zijn colleges, en zijn bijzonder interessant. Daarbij valt me vooral op dat het niet zozeer het idee en de inhoud van de presentatie is, maar ook de vorm. Hij vertelt op een speelse maar toch op een bepaalde dwingende manier die de vele stellingen automatisch waarheid meegeven.

Mij sprak het boek bijzonder aan, omdat ik een psychologische verhandeling verwachte, die tussen de regels door en halverwege de tekst wel bovenkomt, maar in feite gaat het boek over cultuur. Daarmee neemt de schrijver en theoreticus een risico, omdat hij buiten zijn gebied treedt. Op internet - wikipedia - is een beperkte samenvatting te vinden van het werk, en daarin staat vermeld dat hij dertien jaar lang gewerkt heeft aan de totstandkoming van dit werk.

Wat is dan zo bijzonder? Voor mij dat Maps of Meaning uitlegt wat volgens de auteur cultuur is. Cultuur is namelijk de mannelijke orde die mensen scheppen en deze afbakenen vanuit de grotere natuur, het vrouwelijke. Deze symboliek staat centraal in het werk en daar aan toe voegt hij de geboorte van de zoon, die de held vertegenwoordigt in het leven. De held neemt vanuit zijn cultuur - dat het bekende is - positie en gaat op zoek naar het onbekende, het nog braakliggende in de natuur. De held schept orde uit chaos. Dit kind heeft vervolgens weer een groep (culture identiteit) nodig om te overleven, want zonder die groep, "verliest het zichzelf in de mogelijkheden die het onbekende biedt." Deze analyse volgt uit een onderzoek naar de functie van mythes, die Jung begonnen is en de schrijver verder uitwerkt.

Het zijn dit soort uitspraken die het werk diepte geven en doen uitsteken boven andere boeken die dan wel een eenzijdige psychologische dan wel antropologische focus hebben. Dat is dus ook het risico. Want klopt het wat hij schrijft? Is zijn filosofie en theorie niet eenvoudig te falsificeren of anderzijds te toetsen?

In plaats van het boek te lezen is het (dus) ook mogelijk om naar de colleges te luisteren en die vormen alleen al een bron van inspiratie. Peterson doorspekt zijn betoog met vele wetenswaardigheden van andere filosofen en of psychologen, zoals Jung, die hij naast Piaget* als zijn grote voorbeeld beschouwt (Jung: De mens heeft geen ideeën, de ideeën hebben de mensen), of over Foucault, waar hij het totaal niet mee eens is, zegt hij, "voor hem werd alles gereduceerd tot macht. Ja dat klopt voor zo'n 15%, maar het leven is veel meer dan dat... " Hij gaat in op correlatie en oorzaak, en neemt hier juist weer stelling tegen de publieke opinie dat correlatie wel degelijk oorzaak impliceert. "Niet direct misschien..."
De rol van het kwaad. "Daar heeft niemand het meer over in deze tijd, maar "Evil" is heel erg belangrijk voor Peterson. Het kwaad is zelfs volgens de inleiding het motief geweest om dit project uit te werken, bijvoorbeeld over hoe het toch mogelijk is dat de Holocaust en fascisme konden gebeuren. "Fascisme is de vader van cultuur die doorgeslagen is in zijn drang naar het scheppen van orde." De gewone vader, de beschermende vader is de normale cultuur, de gezonde cultuur.

Het is, zonder een echte samenvatting te geven (misschien nog later een keer*) een boek dat veel indruk maakt, en (tezamen met de YouTube colleges) mij in ieder geval helder maakt, waarom zijn vervolgboek, 12 levensregels zo'n succes is geworden. Dat heeft o.a. te maken met de "chaotische" tijd waarin we leven.

Het tweede boek van de auteur heet, 12 rules for life, An antidote to chaos. De term Antidote, komt in Maps of Meaning, elf keer voor:

"Identificatie met de duivel" versterkt de gevaren die inherent zijn aan groepsidentificatie, die vanzelf neigt naar pathologische stompzinnigheid. Loyaliteit aan persoonlijk belang – subjectieve betekenis – kan dienen als tegengif voor de overweldigende verleiding die voortdurend wordt gevormd door de mogelijkheid om anomalie te ontkennen. Persoonlijke interesse – subjectieve betekenis – openbaart zich op het kruispunt van verkend en onontgonnen terrein, en duidt op deelname aan het proces dat zorgt voor een blijvende gezonde individuele en maatschappelijke aanpassing.

De acties van de held vormen een tegengif tegen de dodelijke krachten van de chaos en tegen de tirannie van de orde. De held schept orde in de chaos en herstelt die orde indien nodig. Zijn handelen zorgt er tegelijkertijd voor dat nieuwigheid draaglijk blijft en zekerheid flexibel blijft.

De Grote Vader in zijn dubbele gedaante is het taboe, de barrière die is opgeworpen tegen het binnendringen van het gevaarlijk onvoorspelbare, de sluis die de oceaan erachter beheerst. Hij is bescherming voor dwazen, een belemmering voor genialiteit, en voorwaarde voor genialiteit, en straf voor dwazen. Zijn ambivalentie is onvermijdelijk en moet worden erkend, want een dergelijke erkenning dient als een effectief tegengif voor het naïeve, ideologisch gemotiveerde utopische denken.

Kennis van de grammatica van de mythologie zou wel eens een tegengif kunnen vormen voor ideologische goedgelovigheid. Echte mythen zijn in staat om de totaliteit van tegenstrijdige krachten te vertegenwoordigen die in een bepaalde situatie opereren. Elke positieve kracht heeft zijn alomtegenwoordige en eeuwige 'vijand'. Het heilzame aspect van de 'natuurlijke omgeving' wordt daarom gezien in het licht van haar vermogen om willekeurig lijden en dood te veroorzaken. De

De groep waarin de ingewijde wordt geïntroduceerd, bestaat uit een complexe vervlechting van gedragspatronen die in het verleden zijn vastgesteld en vervolgens zijn georganiseerd als gevolg van vrijwillige creatieve communicatieve verkenning. ... Deze incorporatie – die voornamelijk impliciet en dus onzichtbaar is – is identificatie met de groep. Identificatie met de groep betekent het verschaffen van een bepaalde betekenis, als tegengif tegen ondraaglijke onwetendheid en blootstelling aan chaos.

De veiligheid van een voorspelbare samenleving biedt een tegengif voor angst, maar een te starre samenleving zorgt voor haar eigen uiteindelijke vernietiging. De toekomst brengt het onbekende met zich mee; starheid en onwil om te veranderen brengen daarom de zekerheid van uitsterven met zich mee.

Individueel bestaan ​​betekent begrensd bestaan ​​– begrensd in ruimte en tijd. Het bestaan ​​van de grenzen maakt ervaring mogelijk; het feit van de grenzen maakt ervaring ondraaglijk. We hebben het vermogen tot constante transcendentie gekregen, als tegengif, maar wijzen dat vermogen vaak af, omdat het gebruiken ervan betekent dat we onszelf vrijwillig blootstellen aan het onbekende.

Het beeld wordt extra verfijnd weergegeven door de aanwezigheid van de witte cirkel in het zwarte paisley, en vice versa. Teveel chaos kweekt verlangen naar orde; dus Yin kan dienen als moeder voor Yang. Omgekeerd - te veel orde kweekt het verlangen naar nieuwheid, als tegengif voor stompzinnige voorspelbaarheid. Op deze manier dient Yang als vader voor Yin.

De Bijbel, beschouwd als een enkel verhaal, presenteert dit "proces van rijping" in mythologische termen. Het Oude Testament biedt groepsidentiteit, gecodificeerd door Mozes, als tegengif voor de gevallen staat van de mens. Dit tegengif, hoewel nuttig, is onvolledig - zelfs Mozes zelf, een echte voorouderlijke held, slaagt er niet in het beloofde land te bereiken. Het Nieuwe Testament daarentegen biedt identificatie met de held als het middel waarmee de 'gevallen staat' en de problemen van groepsidentiteit beide 'permanent' kunnen worden overstegen.

Deze uiteindelijke waarde, het doel van het streven van de alchemisten, is de ontdekking en belichaming van de zin van het leven zelf: een geïntegreerd subjectief wezen dat zijn aard actief uitdrukt door manipulatie van de mogelijkheden die inherent zijn aan de materiële/onbekende wereld. Dit uiteindelijke doel is de productie van een geïntegreerde intrapsychische toestand – identiek aan die van de mythologische held – “geacteerd” in een wereld die wordt beschouwd als gelijkwaardig aan het zelf. De productie van deze toestand – het lapis philosophorum – vormt het “tegengif” voor de “corruptie van de wereld”, die gepaard gaat met de zondeval [de begeleider met het ontstaan ​​van (gedeeltelijk) zelfbewustzijn]. De lapis is "agent van transformatie", gelijk aan de mythologische verlossende held - in staat om "onedele metalen in goud" te veranderen. Het is als zodanig iets waardevollers dan goud - net zoals de held waardevoller is dan al zijn concrete producties.

...

--
2018/02/de-bestseller-paradox

* - Samenvatting van de auteur zelf in de inleiding van het boek:
 De wereld kan terecht worden opgevat als een forum voor actie, maar ook als een plaats van dingen. We beschrijven de wereld als een plaats van dingen, gebruikmakend van de formele methoden van de wetenschap. De verteltechnieken - mythe, literatuur en drama - schetsen de wereld echter als een forum voor actie. De twee vormen van representatie zijn onnodig met elkaar in strijd gebracht, omdat we nog geen duidelijk beeld hebben gevormd van hun respectieve domeinen. Het domein van de eerste is de 'objectieve wereld' – wat is, vanuit het perspectief van intersubjectieve waarneming. Het domein van de laatste is "de wereld van waarde" - wat is en wat zou moeten zijn, vanuit het perspectief van emotie en actie.

  De wereld als forum voor actie is in wezen 'samengesteld' uit drie samenstellende elementen, die zich manifesteren in typische patronen van metaforische representatie. 

Ten eerste is er onontgonnen terrein - de Grote Moeder, de natuur, creatief en destructief, bron en laatste rustplaats van alle bepalende dingen.

Ten tweede is er verkend gebied - de Grote Vader, cultuur, beschermende en tirannieke, cumulatieve voorouderlijke wijsheid. 

Ten derde is er het proces dat bemiddelt tussen onontgonnen en verkend gebied - de Goddelijke Zoon, het archetypische individu, het creatieve verkennende 'Woord' en de wraakzuchtige tegenstander. We zijn aangepast aan deze 'wereld van goddelijke karakters', ongeveer zoals de 'objectieve wereld'. Het feit van deze aanpassing houdt in dat de omgeving in "realiteit" een forum voor actie is, evenals een plaats van dingen.

Onbeschermde blootstelling aan onontgonnen gebied veroorzaakt angst. Het individu wordt tegen dergelijke angst beschermd als gevolg van "rituele imitatie van de Grote Vader" - als gevolg van het aannemen van groepsidentiteit, die de betekenis van dingen beperkt en voorspelbaarheid verleent aan sociale interacties. Wanneer identificatie met de groep echter absoluut wordt gemaakt – wanneer alles gecontroleerd moet worden, wanneer het onbekende niet meer mag bestaan ​​– kan het creatieve exploratieproces dat de groep actualiseert zich niet meer manifesteren. Deze "beperking van het aanpassingsvermogen" verhoogt de kans op sociale agressie en chaos dramatisch.

Afwijzing van het onbekende komt neer op 'identificatie met de duivel', de mythologische tegenhanger en eeuwige tegenstander van de wereldscheppende verkennende held. Een dergelijke afwijzing en identificatie is een gevolg van Luciferiaanse trots, die stelt: alles wat ik weet is alles wat nodig is om te weten. Deze trots is een totalitaire aanname van alwetendheid – het aannemen van “Gods plaats” door “reden” – is iets dat onvermijdelijk een staat van persoonlijk en sociaal zijn voortbrengt die niet te onderscheiden is van de hel. Deze hel ontwikkelt zich omdat creatieve verkenning – onmogelijk, zonder (bescheiden) erkenning van het onbekende – het proces vormt dat de beschermende adaptieve structuur opbouwt en in stand houdt die het leven veel van zijn aanvaardbare betekenis geeft.

"Identificatie met de duivel" versterkt de gevaren die inherent zijn aan groepsidentificatie, die vanzelf neigt naar pathologische stompzinnigheid. Loyaliteit aan persoonlijk belang – subjectieve betekenis – kan dienen als tegengif voor de overweldigende verleiding die voortdurend wordt gevormd door de mogelijkheid om anomalie te ontkennen. Persoonlijke interesse – subjectieve betekenis – openbaart zich op het kruispunt van verkend en onontgonnen terrein, en duidt op deelname aan het proces dat zorgt voor een blijvende gezonde individuele en maatschappelijke aanpassing.

Loyaliteit aan persoonlijk belang staat gelijk aan identificatie met de archetypische held – de “redder” – die zijn associatie met het creatieve “Woord” handhaaft ondanks de dood en ondanks groepsdruk om zich te conformeren. Identificatie met de held dient om de ondraaglijke motiverende waarde van het onbekende te verminderen; Bovendien verschaft het het individu een standpunt dat tegelijkertijd de groep overstijgt en in stand houdt. (via google translate)

--

* - Piaget is bekend het fenomeen / concept van "aanpassing," en (dus) van de theorie van accomodatie en assimilatie.