De schaduwelite (2)

vervolg van / reactie op schaduwelite.

Wat vind ik van het boek? Of het een geslaagd boek is - bereikt hij zijn doel met catharsis? - , kan alleen maar gezien worden door de ontvangst in de media. Ik lees daar niet zo heel veel over. Wel zijn er heel wat exemplaren verkocht, maar wie is nu de koper van dit boek. Jan Modaal, denk ik. De financiële elite niet, en ook de academische wereld niet, waar daarvoor is het boek te ludiek gevormd; een beetje boos schoppen aan de kant van het voetbalveld, waar je eigenlijk toch liever zelf had meegedaan. Net zoals die econoom die niet als president van DNB gekozen werd, maar net die andere, die nu toevallig op EE zwarte lijst is gekomen.

Het boek is in een sneltreinvaart geschreven, ongetwijfeld na de nodige research, maar je mag de trein niet tussentijds laten stoppen want dan begin je je toch af te vragen of het allemaal wel klopt. De grootste vraag is misschien wel of 1+1, 2 is. Wanneer er een elite bestaat in een samenleving, net als er ook een schaduwbankensysteem heerst, er is dan tegelijkertijd ook een schaduw-elite?

Maar wat is nu precies een elite? En als er een financiële elite is, dan...

Voor wat betreft cultuur:
Doorredenerend kan je stellen dat er ook een zorgelite is. Alle directeuren van de ziekenhuizen netwerken met elkaar, en zo doen ook de zorgverzekeraars (Ziekenhuis = Bank = Crisis). Nederland is vlak en plat, behalve wanneer het om kennis gaat, dan is het elitair. Dat begint met de gymnasia, de netwerken op universiteiten, de business-schools en ja het summum van elite en kennis is finance. Niet meer dan logisch dat Nederland - altijd mee willen doen met de machtigen, maar nooit echt winnen tegen Duitsland op het WK, -dan meespeelt. We hebben topspelers voor de Champions league, maar als club Ajax of Feyenoord doen we nauwelijks mee. Die topspelers hebben er een bende van gemaakt, het is in feite niet anders dan naar een wedstrijd kijken op het WK. Aan topspelers genoeg.

Maar goed dit is een andere metafoor. Ik heb wel het iets geleerd uit het boek. Die Schaduw-voorbeelden van Lehman Treasury b.v. die kende ik niet. Ook de brievenbusmaatschappijen zijn me iets meer voor de ogen gekomen, maar echt inzicht krijg je niet bij dit boek.

Dat er een elite is, in Nederland. ja. Op diverse vlakken. Ook de academische wereld zit vol. En maar netwerken. Ik durf te wedden dat EE zelf ook in de nodige netwerken deelneemt. De elite in Nederland begint op de universiteit en in de academische wereld en de contacten erna. Het zwakste deel van het boek, ook al is die er in deze versie uitgehaald is de lijst van personen. Wie komt op het idee? Natuurlijk. Ik heb spijt, zegt EE, het was een idee van de uitgever. Blijkbaar is hij zelf ook niet zo sterk om NEE te zeggen.
Maar laten we even doorgaan met dit idee van de lijst en de elite. Op de lijst stond: Klaas Knot. Maar Lex Hoogduin was destijds ook geïnteresseerd in de functie die Klaas gekregen heeft. Dus Ook Lex Hoogduin zou op die lijst moeten staan. En zo kom je tot een grote lijst van elites. De Academische wereld, die het grote geld heeft opgezocht en helaas kom je dan uit in de bankensector. Dit geldt niet alleen voor de financiële whizzkids maar ook voor de fysici en wiskundigen die hun quantleven in de City of Amsterdam zijn gaan opzoeken...

V.w.b. veranderen, kan je kort zijn:
Veel veranderen doet dit boek niet. Daar is het toch niet te serieus voor. Wie zal na het lezen nu echt boos worden? Ik geloof niemand. Ik denk dat de meesten met de Hollandse nochalantie de schouders ophaalt en denkt, tja zo werkt dat waarschijnlijk.

Maar nu de openbaring. De stijlbreuk kwam dus op het moment dat EE over zijn vrouw en persoonlijke situatie begon. Het is een stijlbreuk omdat hij nergens echt persoonlijk deelnemer is, maar van een afstand de zaken beschouwt, al is hij toch als een soort undercoveragent via het NWO met een onderzoek bezig over de sector.
Maar het feit dat hij vertelt over het huis dat hij bijna kocht, laat precies de essentie zijn van de financiële wereld anno 2008 of 2018. anno Nu dus. Want er is inderdaad niets veranderd. EE verklapt niet alleen dat hij ook een huis ging kopen, maar dat hij net zoals iedereen, meedoet aan het kopen van een huis. Dat is namelijk de geldtransactie waar nagenoeg iedereen mee te maken heeft. En wat de gewone burger verbindt met de financiële elite en met de financiële sector in het algemeen. Iedereen koopt een huis, niemand maakt een rationele rekensom of het kopen van een woning wel profijtelijk is. Een huis kopen doe je gewoon. In Nederland. En daarmee begint de financiële wereld.

Het is niet voor niets dat alle echt rijken op de wereld, het merendeel hun vermogen opgebouwd heeft met onroerend goed. Dat is namelijk het meest universele financiële spel dat er is. Huizen kopen of bedrijfspanden of andersoortig onroerend goed.
Het schaduwbankieren is misschien wel een probleem, maar de schuldige moet je er niet zoeken. Lehman brothers had een van den grootste onroerend goed posities die er was, "verpakt" als securities etc. Maar de basis was vastgoed, huizen in de ultieme vorm van hypotheken.

Nu begrijp ik ook Willem Middelkoop beter. Die heeft zijn vermogen ook gestart in de onroerend goed handel. Het aankopen en verkopen van panden. Dat is zo basic. En dus zag hij als een van de weinigen een crisis opdoemen. Waarom? Omdat, alles in de financiële wereld begint met stenen.
Dat deel waar hij schrijft over Goud is veel minder geloofwaardig, goud was er misschien altijd, maar onroerend goed? Moet daar niet eens een geschiedenis over uitgepluisd worden. En dan kom je automatisch in Nederland met bouwfondsen en bouwfraudes uit.
Waarom hoor je in Spanje zo weinig over mensen die beleggen in effecten? Spanje is nog veel meer traditioneel. En financiële handel begint ook daar met handel in huizen en algemener met onroerend goed.  Wat de euro gaat doen, weet niemand, maar huizen blijven altijd bestaan. Net als hypotheken. En als alle inwoners een huis kunnen kopen, al dan niet via de hypotheekrenteaftrek, hoe groot is de markt dan wel niet? De andere business is van de huurmarkt. Het kopen van panden en het verhuren
zodat de verhuurder een obligatieachtige inkomst ontvangt. Vast-rentend.

Belangrijker dan de schaduwelite - zeker als het gaat om het bereiken van veranderingen - lijken me al die boeken die over het hypotheekprobleem in Nederland hebben geschreven. Van Duijn (de schuldenberg), maar ook Moyo...
Onlangs pas las ik het verhaal van McDonalds De twee broer die een hamburgerzaak hadden opgebouwd en dan opeens in contact komen met Ray Kroc. Die bouwt de franchise-formule uit en zorgt voor een grote onderneming. Maar echt succesvol is hij niet. De marges gaan naar de broeders McDonald. Totdat Ray een accountant ontmoet bij de bank, die hem afluisterde en hoorde over zijn solvabiliteitsproblemen. "Jij zit in de verkeerde business," zegt de accountant. Je moet in vastgoed. Ray koopt alle panden van de franchiseondernemingen op en bouwt een imperium. Het MCD van nu!

Alles in de bankenwereld start met vastgoed, ook de schaduws erom heen. Maar misschien is er nog iets dat speelt. Terwijl de schaduwelite blijkbaar in dit verhaal niets leert en niet verandert, deint er een nieuwe elite op, vanuit het niets. Noemen we dat straks de Fintech-elite?

--

Reacties

Populaire posts van deze blog

Typisch Spaans: Balay

Economie - Teveel wiskunde, te weinig geschiedenis?

Begraven of cremeren?