Economie is geen wetenschap (2)
...
Het nawoord gaat over de vraag: wie verdient het eeuwige leven? (of (opnieuw) John Maynard Keynes). Schrijft Houellebecq over economie? begint Maris. "Niet echt natuurlijk maar wel over de absolute onomkeerbaarheid van elk aantastingsproces... De liberale economie berust op de veronderstelling dat de tijd geen richting heeft... De werkloosheid neemt toe, maar door afnemende prijzen ook weer af, etc... Alles komt weer in orde. Raken de natuurlijke hulpbronnen uitgeput?... De mens maakt weer nieuwe."
Deze veronderstelling van omkeerbaarheid is bekritiseerd door "historische" economen zoals Marx en door Nicholas Georgescu-Roegen (die trachtte het begrip Entropie toe te passen op de economie) en natuurlijk door Keynes, "onze gewaardeerde Keynes... Maar de huidige stroming in de economie moet niets hebben van Keynes. Houellebecq schrijft over economie maar gaat tegen de economen in. Hij gelooft niet in de lariekoek van Fukuyama's einde van de geschiedenis of Bourdieus reproductie. "Onze wereld zinkt weg in gruwel en chaos en na dit aftakelingsproces worden we weer elementaire deeltjes.."
Daar aangekomen offreert de kunstenaar om een portret van de schrijver te maken dat hij hem zal overhandigen naast de som geld voor het schrijven van de catalogus.
De tentoonstelling wordt vertraagt omdat Houellebecq niet op het juiste moment kan leveren (Just in Time?) en wanneer de catalogus gereed is, en de exhibitie gehouden wordt blijkt deze een groot succes.
Later keert Olga terug, maar de perfecte timing van hun relatie is verlopen en hij beseft dat hij de kans van zijn leven heeft verspeeld.
Houellebecq gaat terug naar zijn geboortegrond en kopt het huis van zijn grootouders en trekt daar in.
In een nieuw bezoek brengt Jed naar dat huis, en later die avond verlaat hij de woning en komt midden in de nacht in de file terecht terug naar Parijs.
Later wanneer detective in het huis van Houellebecq het huis onderzoeken blijkt dat de eigenaar en schrijver vermoord is, en kunstzinnig in stukken is gesneden. Er is nauwelijks een verdachte totdat op een van de foto's van de recherche bij de begrafenis Jed Martin wordt herkent. Deze helpt mee aan het onderzoek en geeft toe zelf in het huis van de schrijver te zijn geweest. Dat detail krijgt opvolging wanneer de detectives vragen of de kunstenaar met hun mee wil naar het huis. Daar merkt deze dat zijn kunstwerk niet meer aan de muur hangt, waardoor de commissaris van de politie de zaak al als opgelost beschouwd: dit moeten wel internationale kunstdieven zijn geweest.
Wanneer het verhaal ten einde loopt krijgen we inzicht in het speurwerk van de politie die toevallig de daders vinden na een aanhouding van een Porsche 911 die te hard rijdt. De auto blijkt gestolen en eigenaar van een chirurg in wiens huis het portret gevonden wordt, als ook het lichaam van de zelf vermoorde man.
Jed Martin, hoort dat in Zwitserland zijn vader euthanasie gepleegd heeft en slaat een vrouwelijke medewerker (de euthanasiearts) van de instelling in elkaar. De kunstenaar begint dan aan een nieuwe stijl waar hij industriële producten fotografeert. Het einde van het industriële tijdperk krijgt deze collectie als naam. Het onkruid neemt het industrieterrein over...
--
* - Het boek, De wereld als markt en strijd (in het Frans: extension du domaine de la lutte) gaat over een informaticus die bij een software bedrijf werkt dat systemen installeert voor overwegend overheidsbedrijven. In zijn vrije tijd schrijft hij dierenfabels, zoals over "dialoog tussen een koe en een merrieveulen." Hij moet voor de installatie van een nieuw systeem op reis en doet dat met een collega (Rafael) die bijzonder lelijk is. Wanneer ze op reis zijn proberen ze (vooral voor de collega) een vriendin of dat e te vinden, hetgeen "natuurlijk" niet lukt zegt de hoofdpersoon, "het project was al verloren bij aanvang," door het voorkomen van de jongen. Wanneer de jongen terugreist naar het hoofdkantoor krijgt hij een auto-ongeluk. De hoofdpersoon krijgt mentale wroegingen door het werk en het leven waarvan hij steeds meer observator is geworden en komt bij een psychiater terecht. Wanneer het bedrijf hoort over zijn depressie, "dan is het meestal afgelopen," denkt hij. "zodra ze dit merken, willen ze je niet meer." Hij laat zich opnemen en na ontslag (zowel uit de inrichting als van zijn baan) gaat hij fietsen in de Archèche, en zondert zich af van de mensen om hem heen.
De schrijver schets een beeld van het bedrijfsleven, maar vooral in de scene wanneer de jongens in een discotheek komen ook van het uitgaansleven. Het zijn vooral zijn mijmeringen die de kern van het probleem raken: "Het economisch liberalisme is het verlengde van het slagveld, en het verlengde naar alle leeftijden en naar alle klassen van de maatschappij. Economisch gezien behoort Rafaël tot het kamp van de winnaars, op seksueel niveau behoort hij tot het kamp van de verliezers. Sommigen winnen op beide velden, anderen verliezen op beiden. De bedrijven vechten voor jonge en hoog opgeleide werknemers, de vrouwen vechten voor sommige jongens,... er is veel verwarring en agitatie." En in zijn laatste fabel - dialoog tussen een chimpansee en ooievaar - schrijft hij
"Van alle economische en sociale systemen, is het kapitalisme, zonder twijfel, het meest natuurlijke. Daarmee is het voldoende om aan te geven dat het het slechtste systeem is." In dezelfde fabel schrijft hij over het levenseinde van Robespierre waarin hij nagaat wat door zijn hoofd gaat wanneer hij door de beul "die net zijn verwonde kaak heeft opengescheurd," geëxecuteerd wordt. "dat moet toch iets van een gevoel van falen geweest zijn. Een laatste hoop?"
Overigens is de titel "de wereld als markt en strijd," een vertaling waar het economische al in verwerkt is, zonder dat Houellebecq dat zelf uitdrukt. De letterlijke vertaling van de titel zou zoiets zijn als: het verlengde van het slagveld.
--
** - Het betreft een gebeurtenis uit 1983, wanneer Friedman al de Nobelprijs heeft ontvangen, data heeft gemanipuleerd zodat de uitslag van zijn onderzoek werd ondersteund. De aantijging komt van professor David Hendry en Neil Ericson, Margaret Thatcher - een trouwe volgeling van Friedman, probeert het onderzoek van beide hoogleraren niet officieel te laten worden. Het betreft het werk Monetary trends in the US and UK: their relation to income, prices and interest rates 1967-1977 dat in 1982 gepubliceerd werd in samenwerking met Anna Schwartz. Friedman heeft o.a. opzettelijk de geldhoeveelheid in omloop met 20% verlaagd...(bron: El Pais)
--
2019/04/economie-is-geen-wetenschap-1
Het nawoord gaat over de vraag: wie verdient het eeuwige leven? (of (opnieuw) John Maynard Keynes). Schrijft Houellebecq over economie? begint Maris. "Niet echt natuurlijk maar wel over de absolute onomkeerbaarheid van elk aantastingsproces... De liberale economie berust op de veronderstelling dat de tijd geen richting heeft... De werkloosheid neemt toe, maar door afnemende prijzen ook weer af, etc... Alles komt weer in orde. Raken de natuurlijke hulpbronnen uitgeput?... De mens maakt weer nieuwe."
Deze veronderstelling van omkeerbaarheid is bekritiseerd door "historische" economen zoals Marx en door Nicholas Georgescu-Roegen (die trachtte het begrip Entropie toe te passen op de economie) en natuurlijk door Keynes, "onze gewaardeerde Keynes... Maar de huidige stroming in de economie moet niets hebben van Keynes. Houellebecq schrijft over economie maar gaat tegen de economen in. Hij gelooft niet in de lariekoek van Fukuyama's einde van de geschiedenis of Bourdieus reproductie. "Onze wereld zinkt weg in gruwel en chaos en na dit aftakelingsproces worden we weer elementaire deeltjes.."
Altruïsme en samenwerken zijn anti-economische begrippen net als gulheid en edelmoedigheid en zeker ... liefde."
"Het kapitalisme belooft het eeuwige leven. Dat had Keynes, de enige econoom wiens naam je mag onthouden, uitstekend begrepen, want hij plaatste kunst en literatuur boven alles en vooral boven ondernemers die hij beschreef als mensen die geen kunstenaar konden worden."
"Dit boek is uiteraard een knipoog," sluit Maris af... "om de trieste moraal van een wetenschap aan de kaak te stellen." De econoom kijkt om zich heen en ziet het kolossale La Defence met haar managers, dat schraal afsteekt tegen de straatbendes in Rouen. "Durf eens naar jullie zelf te kijken weldoorvoede slaafjes..."
... Zo ver het boek.
Allereerst als reactie moet je natuurlijk denk aan de positie van de literaire schrijver in de economie. Het boek van de schrijver is OOK een product van het kapitalisme. Want dat gaat ook over vraag en aanbod. En over dat sommige succes hebben en anderen niet. Een verlengde van een slagveld waar Houellebecq dus als winnaar uit komt met dit boek. En dat detail heeft Maris niet op zich kunnen laten inwerken, door zijn vroege dood, denk ik. Of het past niet in de lijn van zijn betoog.
Het gaat nog een stap verder, Houellebecq gebruikt dezelfde marketingstechnieken die hij in zijn roman verafschuwt, o.a. in de roman zelf door het verhaal emotioneel zo op te blazen dat de lezer wel een gevoel van overweldiging krijgt, "wil Rafael echt die man vermoorden?" denk je dan. Jezus wat heftig... Houellebecq neemt de rol op zich van een held.
Verder vind ik vooral de roman De Kaart soms wat gekuntseld om een idee te ventileren, zonder al te veel positie in te nemen. Een schrijver kan namelijk anders dan de filosoof VAAG blijven. Zo gaat Houellebecq in op begrippen uit de wiskunde zoals topologie en de mobiuslus en zelfs de kaft laat een wiskundige snaartheorie zien, daar heeft het van weg in ieder geval. Hij gooit wat op een hoop, en de lezer is onder de indruk, door alle emotie en ophef die het genereert. Maar hij hoeft als schrijver geen verantwoording af te leggen en dat moet de econoom en filosoof wel (die beiden in de kapitalistische wereld weinig verdienen, vooral deze laatste). De onderbouwing is dus matig, het is een leuk verhaal, maar wat wil hij nu echt zeggen?
Een schrijver is vooral een schrijver van verhalen, en een econoom is een econoom die uit zijn professionaliteit een rol opneemt in de maatschappij en is gebonden aan regels, de schrijver en andere kunstenaars proberen juist tegen deze regels te vechten...
Als laatste laat het boek van Maris maar weinig zien wat de economie van Marshall, Keynes of Schumpeter echt omvat. Ook daar geldt dus: hoe verder je van je eigen metier afwijkt, hoe groter de kans dat je een slecht resultaat neerzet. Want als econoom moet hij de economische waarheid verkondigen, nu doet hij noch het een noch het ander.
-- hierbij een,
Korte samenvatting van de Kaart en het Terrein (even snel uit het hoofd, op het internet zijn meer samenvattingen te vinden):
De hoofdpersoon is Jed Martin, een kunstenaar die begonnen is met fotografie, beroemd wordt met het fotograferen van Michelin-kaarten - door de ontmoeting met ene Olga die bij het bedrijf werkt - en dan begint te schilderen. Aan het begin van het verhaal werkt hij aan een portret van twee belangrijke schilders Hirst en Kroon en zij - zo luidt de titel van het werk: - verdelen samen de kunstmarkt.
Ook werkt hij aan een portret van zijn vader die modelleert op zijn werk met zijn werknemers. Naast deze portretten begint hij een serie van modellen die verschillende productieve rollen vertegenwoordigen, zoals de administrateur. Maar bijzonder is het duo Bill Gates en Steve Jobs die de vertegenwoordigers van het kapitalisme betekenen.
De relatie met de Russische Olga loopt ten einde wanneer zij terugkeert naar haar geboorteland en wanneer Jed met deze portretten zijn faam opnieuw bevestigt wordt de tijd rijp voor een tentoonstelling, en voor de catalogus heeft hij de schrijver Michel Houellebecq in gedachte, die dan in Ierland woont. Houellebecq gaat niet direct in op het voorstel en Jed vliegt naar Shannon om de schrijver over te halen. Die had niet zo zeer geen zin in de opdracht als wel dat hij nog niet toe was aan het beantwoorden van de email.
"Het kapitalisme belooft het eeuwige leven. Dat had Keynes, de enige econoom wiens naam je mag onthouden, uitstekend begrepen, want hij plaatste kunst en literatuur boven alles en vooral boven ondernemers die hij beschreef als mensen die geen kunstenaar konden worden."
"Dit boek is uiteraard een knipoog," sluit Maris af... "om de trieste moraal van een wetenschap aan de kaak te stellen." De econoom kijkt om zich heen en ziet het kolossale La Defence met haar managers, dat schraal afsteekt tegen de straatbendes in Rouen. "Durf eens naar jullie zelf te kijken weldoorvoede slaafjes..."
... Zo ver het boek.
Allereerst als reactie moet je natuurlijk denk aan de positie van de literaire schrijver in de economie. Het boek van de schrijver is OOK een product van het kapitalisme. Want dat gaat ook over vraag en aanbod. En over dat sommige succes hebben en anderen niet. Een verlengde van een slagveld waar Houellebecq dus als winnaar uit komt met dit boek. En dat detail heeft Maris niet op zich kunnen laten inwerken, door zijn vroege dood, denk ik. Of het past niet in de lijn van zijn betoog.
Het gaat nog een stap verder, Houellebecq gebruikt dezelfde marketingstechnieken die hij in zijn roman verafschuwt, o.a. in de roman zelf door het verhaal emotioneel zo op te blazen dat de lezer wel een gevoel van overweldiging krijgt, "wil Rafael echt die man vermoorden?" denk je dan. Jezus wat heftig... Houellebecq neemt de rol op zich van een held.
Verder vind ik vooral de roman De Kaart soms wat gekuntseld om een idee te ventileren, zonder al te veel positie in te nemen. Een schrijver kan namelijk anders dan de filosoof VAAG blijven. Zo gaat Houellebecq in op begrippen uit de wiskunde zoals topologie en de mobiuslus en zelfs de kaft laat een wiskundige snaartheorie zien, daar heeft het van weg in ieder geval. Hij gooit wat op een hoop, en de lezer is onder de indruk, door alle emotie en ophef die het genereert. Maar hij hoeft als schrijver geen verantwoording af te leggen en dat moet de econoom en filosoof wel (die beiden in de kapitalistische wereld weinig verdienen, vooral deze laatste). De onderbouwing is dus matig, het is een leuk verhaal, maar wat wil hij nu echt zeggen?
Een schrijver is vooral een schrijver van verhalen, en een econoom is een econoom die uit zijn professionaliteit een rol opneemt in de maatschappij en is gebonden aan regels, de schrijver en andere kunstenaars proberen juist tegen deze regels te vechten...
Als laatste laat het boek van Maris maar weinig zien wat de economie van Marshall, Keynes of Schumpeter echt omvat. Ook daar geldt dus: hoe verder je van je eigen metier afwijkt, hoe groter de kans dat je een slecht resultaat neerzet. Want als econoom moet hij de economische waarheid verkondigen, nu doet hij noch het een noch het ander.
-- hierbij een,
Korte samenvatting van de Kaart en het Terrein (even snel uit het hoofd, op het internet zijn meer samenvattingen te vinden):
De hoofdpersoon is Jed Martin, een kunstenaar die begonnen is met fotografie, beroemd wordt met het fotograferen van Michelin-kaarten - door de ontmoeting met ene Olga die bij het bedrijf werkt - en dan begint te schilderen. Aan het begin van het verhaal werkt hij aan een portret van twee belangrijke schilders Hirst en Kroon en zij - zo luidt de titel van het werk: - verdelen samen de kunstmarkt.Ook werkt hij aan een portret van zijn vader die modelleert op zijn werk met zijn werknemers. Naast deze portretten begint hij een serie van modellen die verschillende productieve rollen vertegenwoordigen, zoals de administrateur. Maar bijzonder is het duo Bill Gates en Steve Jobs die de vertegenwoordigers van het kapitalisme betekenen.
De relatie met de Russische Olga loopt ten einde wanneer zij terugkeert naar haar geboorteland en wanneer Jed met deze portretten zijn faam opnieuw bevestigt wordt de tijd rijp voor een tentoonstelling, en voor de catalogus heeft hij de schrijver Michel Houellebecq in gedachte, die dan in Ierland woont. Houellebecq gaat niet direct in op het voorstel en Jed vliegt naar Shannon om de schrijver over te halen. Die had niet zo zeer geen zin in de opdracht als wel dat hij nog niet toe was aan het beantwoorden van de email.
Daar aangekomen offreert de kunstenaar om een portret van de schrijver te maken dat hij hem zal overhandigen naast de som geld voor het schrijven van de catalogus.
De tentoonstelling wordt vertraagt omdat Houellebecq niet op het juiste moment kan leveren (Just in Time?) en wanneer de catalogus gereed is, en de exhibitie gehouden wordt blijkt deze een groot succes.
Later keert Olga terug, maar de perfecte timing van hun relatie is verlopen en hij beseft dat hij de kans van zijn leven heeft verspeeld.
Houellebecq gaat terug naar zijn geboortegrond en kopt het huis van zijn grootouders en trekt daar in.
In een nieuw bezoek brengt Jed naar dat huis, en later die avond verlaat hij de woning en komt midden in de nacht in de file terecht terug naar Parijs.
Later wanneer detective in het huis van Houellebecq het huis onderzoeken blijkt dat de eigenaar en schrijver vermoord is, en kunstzinnig in stukken is gesneden. Er is nauwelijks een verdachte totdat op een van de foto's van de recherche bij de begrafenis Jed Martin wordt herkent. Deze helpt mee aan het onderzoek en geeft toe zelf in het huis van de schrijver te zijn geweest. Dat detail krijgt opvolging wanneer de detectives vragen of de kunstenaar met hun mee wil naar het huis. Daar merkt deze dat zijn kunstwerk niet meer aan de muur hangt, waardoor de commissaris van de politie de zaak al als opgelost beschouwd: dit moeten wel internationale kunstdieven zijn geweest.
Wanneer het verhaal ten einde loopt krijgen we inzicht in het speurwerk van de politie die toevallig de daders vinden na een aanhouding van een Porsche 911 die te hard rijdt. De auto blijkt gestolen en eigenaar van een chirurg in wiens huis het portret gevonden wordt, als ook het lichaam van de zelf vermoorde man.
Jed Martin, hoort dat in Zwitserland zijn vader euthanasie gepleegd heeft en slaat een vrouwelijke medewerker (de euthanasiearts) van de instelling in elkaar. De kunstenaar begint dan aan een nieuwe stijl waar hij industriële producten fotografeert. Het einde van het industriële tijdperk krijgt deze collectie als naam. Het onkruid neemt het industrieterrein over...
--
De schrijver schets een beeld van het bedrijfsleven, maar vooral in de scene wanneer de jongens in een discotheek komen ook van het uitgaansleven. Het zijn vooral zijn mijmeringen die de kern van het probleem raken: "Het economisch liberalisme is het verlengde van het slagveld, en het verlengde naar alle leeftijden en naar alle klassen van de maatschappij. Economisch gezien behoort Rafaël tot het kamp van de winnaars, op seksueel niveau behoort hij tot het kamp van de verliezers. Sommigen winnen op beide velden, anderen verliezen op beiden. De bedrijven vechten voor jonge en hoog opgeleide werknemers, de vrouwen vechten voor sommige jongens,... er is veel verwarring en agitatie." En in zijn laatste fabel - dialoog tussen een chimpansee en ooievaar - schrijft hij
"Van alle economische en sociale systemen, is het kapitalisme, zonder twijfel, het meest natuurlijke. Daarmee is het voldoende om aan te geven dat het het slechtste systeem is." In dezelfde fabel schrijft hij over het levenseinde van Robespierre waarin hij nagaat wat door zijn hoofd gaat wanneer hij door de beul "die net zijn verwonde kaak heeft opengescheurd," geëxecuteerd wordt. "dat moet toch iets van een gevoel van falen geweest zijn. Een laatste hoop?"
Overigens is de titel "de wereld als markt en strijd," een vertaling waar het economische al in verwerkt is, zonder dat Houellebecq dat zelf uitdrukt. De letterlijke vertaling van de titel zou zoiets zijn als: het verlengde van het slagveld.
** - Het betreft een gebeurtenis uit 1983, wanneer Friedman al de Nobelprijs heeft ontvangen, data heeft gemanipuleerd zodat de uitslag van zijn onderzoek werd ondersteund. De aantijging komt van professor David Hendry en Neil Ericson, Margaret Thatcher - een trouwe volgeling van Friedman, probeert het onderzoek van beide hoogleraren niet officieel te laten worden. Het betreft het werk Monetary trends in the US and UK: their relation to income, prices and interest rates 1967-1977 dat in 1982 gepubliceerd werd in samenwerking met Anna Schwartz. Friedman heeft o.a. opzettelijk de geldhoeveelheid in omloop met 20% verlaagd...(bron: El Pais)
--
2019/04/economie-is-geen-wetenschap-1
Reacties