The economic naturalist (Robert Frank)

Ik zat net op het strand en in de zon en dacht na over de volgende vraag: neemt mijn bloeddruk nu toe of af wanneer ik in de zon zit?
Zo'n soort vraag maar dan met een economische onderwerp kan je verwachten in het boek The Economic Naturalist. Het boek zit vol met alledaagse vragen waar je zelf vaak met wat nadenken al een antwoord op kan formuleren. De auteur Robert Frank, geeft de antwoorden vaak een economisch tintje.
Bijvoorbeeld bij de vraag: waarom krijg je in een bar wel gratis pinda's maar moet je betalen voor een glas water? Van nootjes krijg je dorst, denk je dan, maar bij het volledige antwoord gebruikt hij de economische termen: complementaire producten (pinda's naast bier of frisdrank) en substitutiegoederen (water voor bier en wijn).
De vragen zijn overigens meestal niet van de auteur zelf, maar van mensen, economen, of anderen die de vraag eerder gesteld hebben zoals zijn studenten.

Dat wil ik ook kunnen, denk je dan, en misschien is dat wel wat dit boek het meeste motiveert, om gewoon eens wat meer na te denken over dagelijkse problematiek. Waarom doen we dat niet, dan wel als econoom, of willekeurige andere specialist of gewoon als amateur, in plaats van te oordelen. Vragen stellen opent je geest.

Nadat het boek begint met een inleiding over opportunity costs en kosten-baten-analyse "twee onderwerpen waarmee je al heel goed bewapend bent als economisch denker," volgen diverse vragen over de meest uiteenlopende onderwerpen, te beginnen met de economie van productontwerp. De laatste kosten-baten verklaart waarom bedrijven geen uitzondering maken tussen specifieke doelgroepen klanten bij het ontwerpen van hun product, omdat - zoals bij braille-toetsen - het minder kost om voor alle producten hetzelfde te ontwerpen dan uitzonderingen te maken voor twee typen klanten.
Volgens hetzelfde KB-principe heeft het wel zin om een licht in de ijskast te bouwen, maar niet in de vriezer, omdat je deze laatste veel minder gebruikt en "de baten" dus veel minder zijn.
En ook bij het verschil tussen rechthoekige melkpakken en cilindrische frisdrankflessen, gaat het kosten-baten. De frisdrank die neemt "dus" meer ruimte in,maar de flessen worden in goedkope schappen uitgestald. Melk in tegenstelling moet in de koeler en dat is duurder, en dus is de efficiënt om op het ruimtegebruik te letten.
De eerste vraag over pinda's en water valt in een andere economische categorie, die van vraag en aanbod. Over de "arbeidsmarkt" vindt je vragen in het boek waarom vrouwelijke modellen meer verdienen dan hun mannelijke tegenspelers (omdat de markt voor vrouwenkleding groter is, bijvoorbeeld). Hoofdstuk vijf gaat over de verschillen tussen sociale en persoonlijke voorkeuren. Het gebruik van schooluniformen is een voorbeeld waar het sociale (iedereen is gelijk) belangrijker is dan persoonlijke identiteit. Grappig is de aansluitende vraag hierop waarom bureaucraten (sociale instanties) de passieve vorm gebruiken. Antwoord: omdat ze daarmee met het stellen van regels minder hard overkomt, " niemand wil tegen mensen zeggen wat ze niet kunnen doen, " en helpt dus een afstandelijk taalgebruik. Een aardige vraag - bekend in de beleggingswereld - is waarom analisten bij nooit verkoop-adviezen geven. Een antwoord is dat er wel degelijk een beleid achter zit anders dan dat banken willen dat je hun aandelen koopt. Namelijk dat wanneer de analist fout is in het advies, en het aandeel stijgt, de kosten van deze fout minder zijn wanneer hij afwijkt van de andere analisten.
Psychologie en economie zitten dicht bij elkaar. Waarom ontwerpt Victoria's Secret BH's die een miljoen kosten, maar die niemand draagt? Of deze, waarom draagt een zelfmoordpiloot een helm? In de "zoektocht naar liefde en geld," vind je deze: waarom is het makkelijker een partner te vinden, wanneer je al iemand hebt? En ook ludiek is de vraag aan de milieuactivist: waarom vervolgen ze wel bont-dragers, maar geen motorrijders met leren jassen?

Een boek is uit 2007 dus. Inmiddels is de status van de econoom wel gedaald, en zou hetzelfde boek nu niet meer succesvol zijn denk ik.

Overigens... Zonnen blijkt goed voor je bloeddruk (tenminste wanneer die (te) hoog is, lees ik al snel op het internet...

--
2019/01/rommelig-de-macht-van-wanorde (Tim Harford)