Literaire hoogstand, matige uitvoering?

Kan een opera zo goed zijn als het werk dat het uitbeeldt?

Voordat ik de opera Don Quichot van Massenet bezocht, was ik vrij voor ingenomen, dat het nooit veel kon zijn. Daar was nauwelijks een grondige analyse aan vooraf gegaan, meer dan het complexe werk en dan het fenomeen om boeken te verfilmen en - in die tijd - te veroperaen.

Ik had ook geen idee van het script voor de Opera. 

Wikipedia (11 talen, niet in het Nederlands) schrijft inleidend over het script:

"Don Quichotte (Don Quixote) is een opera in vijf bedrijven van Jules Massenet op een Frans libretto van Henri Caïn. Het werd voor het eerst uitgevoerd op 19 februari 1910 in de Opéra de Monte-Carlo. Massenets comedie héroïque heeft, net als veel gedramatiseerde versies van het verhaal van Don Quixote, slechts indirect betrekking op de roman Don Quixote van Miguel de Cervantes. De directe inspiratie was Le chevalier de la longue-figuur, een toneelstuk van de dichter Jacques Le Lorrain [ fr ] voor het eerst opgevoerd in Parijs in 1904. In deze versie van het verhaal wordt het eenvoudige boerenmeisje Aldonza (Dulcinea) uit de originele roman de meer verfijnde Dulcinée, een flirterige lokale schoonheid die de heldendaden van de verliefde oude man inspireerde." (https://en.wikipedia.org/wiki/Don_Quichotte)

Maar dat aangepast script, om maat gemaakt voor het theater, verandert alles.

Inleidend - ik zag de bioscoopversie van de vernieuwde Parijse Opera - vertelt iemand van de opera-organisatie over de Italiaanse directeur, de dirigent (Frans) en over de Franse Dulcinea (Gäelle Arquez) en de Amerikaanse Don Quichot, Christian van Horn. Dat is een boom van een opera-zanger waar je nooit een Don Quichot in kan zien. Hij laat in de pauze een interview zien van de hoofdrolspelers, en hoe ze hun rol ervaren. Eerder zijn ze samen in München opgetreden, vertelt de Amerikaan.

Toch is het een mooi verhaal en knappe uitvoering en actueel: een ridder schrijft verhalen en zoekt  in de poëzie een uitweg voor het buitenleven, maar ontmoet zijn ideaal, die hij zo hoog op een voetstuk zet dat de praktijk alleen maar kan tegenvallen, ware het niet dat deze dame zelf, dan de queeste die ze de ridder opdraagt, afziet van een compromis: ik kan gewoon weg niet trouwen en mijn vrijheid opgeven. Dat is (vierde akte) het begin van het einde van Don Q. 

Ook al zie je Dulcinea in de foto op een carillon, de uitvoering is modern, teruggebracht tot een huiskamer die af en toe in contact staat met de buitenwereld. Quichot wordt geplaagd door zwarte schimmen die knap zijn gechoreografeerd en aan het begin wordt hij uitgedaagd door echte ridders, die weg hebben van net ontgroende studenten.

Muziektechnisch is het einde van de opera een parel voor het gehoor. Dat is ook precies het deel dat me aanspreekt, de weg ernaartoe komt mij wat gewoontjes, en van daar mijn idee - zonder de tekst te kennen - dat het als uitvoering zou tegenvallen.

Maar dat was dus niet zo.

--

https://www.operadeparis.fr/en/season-23-24/opera/don-quichotte

https://www.moviefone.com/news/bad-movies-based-on-great-books/

--

2023/07/vertalingen-twee-versies-van-don-quichot