Altijd boeken zien liggen, maar nooit opgepakt. De "prolific"* schrijver overleed onlangs en ik vond een documentaire** over zijn leven. Die begint met een boek idee, waar de auteur dan nog zelf over vertelt. Over een personage "Ferguson" genaamd die als een immigrant [Charles Reznikoff] naar de VS reist, en hoe er vier verschillende invalshoeken zijn over deze persoon, afhankelijk in welke situatie ze opgroeien. Terwijl hij dit boekidee uitwerkt vindt in het plaatste Ferguson een moord / doodslag plaats van een blanke politieagent die een zwarte jongen doodt. [Later wordt dit de roman, 4 3 2 1]
"Amerika," vertelt hij later wanneer duidelijk is dat politiek een belangrijke focus in zijn werk krijgt - op internet lees ik tussendoor dat elk boek van hem over New York gaat, "kan niet groeien wanneer ze niet haar eigen verleden onder ogen ziet, en dat is dat haar geschiedenis gebouwd is op twee genocides: de slavernij en de afslachting van de indianen."
Op zijn vijftiende leest hij Crime and Punishment. Toen wist hij dat hij wilde schrijven. "als je zo iets in een boek kan uitdrukken." [In de biografie lees ik later dat Auster literair refereert naar Edgar Allan Poe, Henry David Thoreau en Herman Melvill, zie verder]
Ferguson wil over de dingen in de wereld schrijven die niet direct zichtbaar zijn.
Auster is (ook) een frevente wandelaar, dat is waar zijn ideeen bovenkomen en hij thema's uitdenkt. Schrijven is een fysieke bezigheid, zegt zijn vrouw.
In New Jersey en Brooklyn heeft hij het langste gewoond. Wim Wenders vertelt dat Auster een soort van Charles Dickens is van de twintigste en eenentwintigste eeuw. Hij vindt de boeken van Paul lijken op synopsys van films, door hun evocatie en visuele kracht.
Op zijn dertigste raakt Auster in een crisis, mede door het mislukken van zijn eerste huwelijk. Hij stopt in die tijd met schrijven...
Er zijn heel wat boeken over de schrijver, waaronder Paul Auster, en conversaties met Paul Auster. In de eerste lees ik hoe belangrijk toeval (Chance) voor zowel zijn romans als zijn levensvisie een rol speelt:
Een absoluut centraal aspect van de relaties van Kitty en Maria met de wereld, en voor Austers literaire esthetiek, is toeval. Voor hen beide, maar vooral voor Maria is het toeval een oerkracht die hen drijft levens en hun esthetische praktijken. Chance opereert in de fictie van Auster op een van twee tegenstrijdige manieren. Vaak een sleutelverhaal moment wordt gemotiveerd door een puur toevallige ontmoeting. Soms, hoewel er, vooral voor Fogg in Moon Palace, gebeurtenissen aan worden toegeschreven toeval puur omdat het personage zich de talloze niet kan voorstellen van mogelijke kruispunten en relaties die de metropool te bieden heeft. In Moon Palace en Leviathan toevallige ontmoetingen binnen artistieke en creatieve sociale groepen zorgen voor positieve verbindingen die dit mogelijk maken ‘gevallen’ karakters beginnen uit de afgrond te komen. (Downtown, PA).
Dit komt ook terug in Baseball (zie later) en poker: "Net als honkbal bestaat poker uit een reeks ongecontroleerde, toevallige gebeurtenissen die plaatsvinden in een sterk gereguleerde omgeving structuur van regels en etiquette. Elke toevallige gebeurtenis (hand) vertaalt zich tot een tastbaar en meetbaar resultaat, en elk spel eindigt met winnaars en verliezers."
De structuur van de biografie is thematisch ingedeeld, in zes hoofdstukken (en past bij de cultural geography die straks aan bod komt):
- 1 Rooms
- 2 Streets
- 3 Downtown
- 4 Out of town
- 5 No place
- 6 The global metropolis
1 (Rooms) begint zo: "Paul Auster heeft de stad New York consequent als middelpunt genomen
voorkomen in zijn werk. De stad bewoont zowel zijn essays, romans als films
als achtergrond waartegen de plots zich ontvouwen, en als een actieve factor
in hun uitkomsten. In 1988 zei Auster tegen Allan Reich: ‘New York is de
belangrijkste plek voor mij’"
[Sommige "kamers" lijken op bekende "rooms," zoals het kantoor in het boek van Melville,
Bartleby. Wat is het belang van kamers?]
"Uiteindelijk is het zich terugtrekken van de dichter in zijn kamer dus een manier van betrokkenheid
met de metropool en tegelijkertijd het artistieke zelf beschermen tegen de verbijsterende en overweldigende complexiteit van de hedendaagse stad leven zoals dat wordt ervaren in Austers New York. Op dit punt in de De ontwikkeling van zijn gevoel voor de metropool Auster suggereert dat
de kunstenaar om zichzelf te beschermen tegen woordeloze paniek waarin hij moet blijven zijn kamer, omdat het verlaten van de kamer het risico met zich mee zou brengen om terug te keren naar een
taalkundige afgrond. Door zichzelf op deze manier af te schermen hoopt A. een coherente greep op de relatie tussen de wereld en de taal, ook al is die wereld weggekwijnd naar de kleine ruimte tussen de
vier muren van een kamer. Maar daarmee weet hij genoeg over te houden van een greep op taal om de psychose te vermijden die taal veroorzaakt desintegreren. Zoals latere hoofdstukken zullen aantonen, in volgende werken De schrijvers-personages van Auster weten vaak uit de verstikkende situatie te stappen ruimte om nieuwe en meer vervullende verbindingen met de wereld te vinden."
2. Streets gaat over de Urban Experience, van New York:
Paul Auster has said: ‘I tend to think of myself more as a storyteller than a novelist. I believe that stories are the fundamental food for the soul. . . . It’s through stories that we struggle to make sense of the world’
...
"Als het vertellen van verhalen de manier is waarop we de wereld begrijpen, dan is dat wel zo dat
het vertellen van grootstedelijke verhalen is hoe Auster er wijs uit probeert te worden New Yorkse stad. De verhalen waaruit de trilogie bestaat benadrukken Austers begrip, in deze fase van zijn carrière als schrijver, van de verwarrende aard van het hedendaagse stadsleven. Tegelijkertijd houdt hij stand
de bescheiden hoop op het stabiliseren en verlossen van relaties en ruimtes in staat om het individu voldoende te aarden om een samenhangend gevoel te vormen van zichzelf. De aanwezigheid van Sophie in het leven van de verteller zorgt voor een belangrijk inzicht in hoe de destructieve cyclus van isolatie kan worden doorbroken en vervreemding. Dit emotionele en familiale contact brengt wat met zich mee stabiliteit in het leven van de Verteller en een route uit de afgrond."
Identiteit is ook een belangrijk begrip in het werk van Auster, en dat heeft ook alles met die stad (New York) te maken, want in die stad kan je jezelf verliezen:
"Voor Anna [in het boek, Last Things] is dit het meest extreme van stedelijke omgevingen blijken niet in kaart te brengen en bieden geen stabiliteit oriëntatiepunten waarop zij zich kan vestigen in relatie tot een fysiek of sociale omgeving, of een manier om zichzelf in de wereld te positioneren. Het resultaat
is een strijd om grip op de identiteit te behouden. Auster laat hier zien hoe de intensiteit van het hedendaagse grootstedelijke proces kan worden weergegeven in de roman op zijn meest extreem. Wanneer de stad hierin wordt afgebeeld manier waarop wordt aangetoond dat het destructief is voor allerlei persoonlijke coördinaten en referenties." (hoofdstuk 5, No place). Hetzelfde hoofdstuk gaat oook in op mobiliteit en de toenemende snelheid van het moderne leven, daarin komt een andere filosoof aan het woord:
"Baudrillard identificeert een verlangen naar stabiliteit achter het hedendaagse de behoefte van de samenleving aan snelheid en verandering. ‘Snelheid is eenvoudigweg het ritueel dat ons in de leegte inwijdt’, schrijft hij, ‘een nostalgisch verlangen naar vormen die terugkeren tot onbeweeglijkheid, verborgen onder de intensivering van hun mobiliteit'"
...
Het laatste hoofdstuk, the global Metropolis, gaat over baseball, daar zegt Joseph S. Walker "in een voetnoot:" dat baseball voor Auster symbool is voor het menselijke bestaan, als een continue confrontatie tussen orde en chaos...
Naast New York en (), gaat Auster ook veel in op taal. In de biografie haalt de auteur een quote frase van Roland barthes aan hierover:
"In zijn essay ‘Authors and Writers’ uit 1960 beschrijft Roland Barthes de relatie tussen de auteur, zijn literaire rol en de taal hij stelt: ‘Taal is noch een instrument, noch een voertuig: het is een
structuur. . .; maar de auteur is per definitie de enige man die de zijne verliest eigen structuur en die van de wereld in de structuur van de taal’,"
[En]... Het vermogen van taal om de intensiteiten en extremiteiten weer te geven van het stadsleven staat centraal in Last Things. Vroege voorlopige titels het belang van taal overbrengen voor de constructie van de stad omgeving (als ‘Stad van Woorden’ / World of Words), en het ondermijnende effect van een extreem stedelijke toestand op basis van woorden (als Dead Letters / ‘Dode Brieven’).
... De focus van Auster op plaats en ruimte leidt tot een analyse die culturele geography heet, die de betwiste scheidslijn tussen literatuur en cultuur onderzoekt.
Auster gooit het idee van "Detective fiction," op de schop, waar "de detective meer misteries creeert dan dat deze oplost," door de destabiliserende werking van de groot-stedelijke-ervaring.
Wat me als literaire leek nog opvalt is dat Auster grote en abstracte thema's (zoals de toren van Babel voor de complexiteit van taal en eenzaamheid van de mens in de stad) en allerdaagse wereldsheid (in New York, weliswaar) weet te combineren.
Zijn motief om te schrijven ligt ook weer bij het baseball, hij vroeg - als jochie - iemand om een handtekening en dat lukte niet omdat de sterspeler geen "pencil" bij zich had, en sindsdien begon de jonge Auster altijd een potlood bij zich te dragen, waardoor het schrijven volgde....
--
* - naast romans schreef Auster ook filmscripts en toneelstukken, zoals deze:... Het werd voor het eerst gepubliceerd in 1996 en is een treffend getiteld memoires waarin Auster de geromantiseerde notie van de uitgehongerde kunstenaar onder de loep neemt. In plaats van zich te beperken tot een leven als schrijver, besluit de aspirant-schrijver om ervaring op te doen in verschillende banen, zoals airconditionerinstallateur, nutsman op de Esso Florence en schrijver van educatieve filmstrip-teksten. Hiermee ontdoet hij het schrijversleven van zijn glamour en onthult hij de rauwe, trieste waarheid van een onbekende schrijver die de eindjes aan elkaar probeert te knopen. Het boek bevat ook vroege geschriften en pogingen om geld te verdienen, evenals ontmoetingen met interessante personages, waaronder een hilarisch vaudeville-duo dat lijkt op de hoofdpersonages in Auster’s vroege toneelstuk “Laurel and Hardy Go To Heaven” 1. / Het echte komische duo Laurel en Hardy, bestaande uit Stan Laurel en Oliver Hardy, was beroemd om hun onhandigheid en pech, waardoor ze zelfs in de eenvoudigste ondernemingen geen echte vooruitgang konden boeken 2. Een van hun grappige momenten was toen Oliver Hardy een babyflesje aan Stan Laurel gaf en hem vertelde dat hij de stekker uit het stopcontact moest trekken. Stan begon echter meteen uit het flesje te drinken, zonder de stekker uit het stopcontact te halen 3. (Bing Copilot, 1 theatre-contemporain.net, 2 en.wikipedia.org 3 laurelandhardy.net))
** - https://www.arte.tv/en/videos/080137-000-A/paul-auster-a-game-of-chance/
Reacties